ارتباط با ما

درباره آزادگی

مسئله ملی  و فدرالیسم

بایگانی

دانشجو

حقوق بشر

 امید حبیبی نیا             پژوهشگر ارتباطات 

درمیان صدها خبر جعلی،تحریف شده و نادرستی که از سوی منابع خبری منتشر می شود،شایدبرگزیدن و معرفی چند خبر و گزارش مشهور جعلی و نادرست به مناسبت دروغ سیزده خالی از لطف نباشد.

سال ها پیش انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران که از حیض انتفاع ساقط شده بود بر آن شد تا به بدترین فیلم های هر سال "زرشک طلایی" اهدا کند.

شاید برای بهترین( یا در واقع بدترین) خبرها و گزارش های نادرست ایران هم بشود جایزه ای مانند سه حلبی و چنین چیزهای پیشنهاد کرد.

پیش از پرداختن به اصل موضوع لازم است به چند عامل اصلی که در "صحت" اخبار اخلال ایجاد می کند اشاره کنم:

- سانسور: اخبار را مطابق سیاست های خود شکل می دهد.

- شرایط نامتوازن: از دسترسی همگانی به جریان آزاد اطلاعاتی جلوگیری می کند.

- ابرآلودگی اطلاعاتی: تاثیر منابع خبری نا معتبر بر روی توده انبوه مخاطب.

- فقر سواد رسانه ای: دشواری درک و تحلیل فرم و محتوای محصولات رسانه ای برای بخشی از محاطبان انبوه.

- عدم پایبندی به معیارهای حرفه ای روزنامه نگاری: فقدان یک سیستم حرفه ای و متکی بر موازین روزنامه نگاری در منابع خبری.

 برای اینکه دریابیم چرا اخبار جعلی می تواند به سرعت در میان مخاطبان منتشر شود باید به چند مشخصه اصلی اشاره کنیم:

-                               -         برجسته سازی خبر: انتخاب و حذف بخش های از یک واقعه

-                               -         پدیدار سازی خبر: چیدمان خبر در میان اخبار دیگر

-                               -         فرم خبر: عکس،متن،زوایا،ریتم و...

-                               -         تیتر و عنوان: ارزش ها و مفاهیم خبری مختص جامعه مخاطب

-                               -         مخاطب سازی: چگونگی درگیر کردن مخاطب با متن

 در پردازش اخبار به ویژه وقتی مخاطب انبوه مد نظر باشد، ارزشهای خبری چون:منفی گرایی(یاهو ای میل های ایرانیان را حذف می کند)، مجاورت( برج میلاد در آستانه سقوط )،تازگی(هخا فردا با هواپیما وارد ایران می شود)،شیوع(جشن چهارشنبه سوری  ممنوع است) در کنار استمرار،بی همتایی،سادگی،شهرت شخصی(گوگوش به ایران برمی گردد)،قابل انتظار بودن ( حمله موشکی به نیروگاه اتمی بوشهر )،انگیزه های بشری،اختصاصی بودن و فراوانی به کار می رود.

در واقع خبرهای جعلی از سوی دو منبع متقارن پردازش می شوند:

مخاطبان: شایعات

و رسانه ها : نادیده گرفتن عینی گرایی،حرفه ای گرایی و صداقت

با این اشاره کوتاه برترین اخبار جعلی سال که از سوی این منابع به صورت های مختلف(شبه خبر،نرم خبر و سخت خبر ) منتشر شده است را معرفی می کنیم.

تصویر نامه منسوب به عمر در موزه لندن

1 . نامه عمر به پادشاه ایران

مشهورترین خبر جعلی سال گذشته را طبق معمول طرفداران نظام سلطنتی ساقط شده با کشف نامه های عمر و یزدگرد به یکدیگر در موزه لندن ساختند.

این متن بارها و بارها در وب سایت های سلطنت طلبان و پان ایرانیست ها تکرار و از طریق ای میل به بسیاری از کاربران اینترنت ارسال شد.

در این متن عمر از یزدگرد سوم می خواهد که مسلمان شود و یزدگرد هم اعراب را بی تمدن و وحشی می خواند.

این متن پس از انتشار در سایت های مختلف سلطنت طلبان در سایت ایران ما نیز منتشر شد.

صحنه ای که احمدی نژاد به آملی از هاله نور می گوید

2 . هاله نور دکتر احمدی نژاد

ملاقات دکتر محمود احمدی نژاد رئیس جمهور اسلامی و آیت الله جوادی آملی در قم که احمدی نژاد با افتخار از سخنرانی خود در سازمان ملل سخن می گفت انعکاس فراوانی در جامعه داشت،احمدی نژاد در این ملاقات اظهار داشت که در هنگام سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل خود را در هاله ای از نور یافته است که سبب شده است سران سایر کشورها منکوب و متحیر سخنان وی شوند.

فیلم این ملاقات که توسط یکی از مسئولان "بیت" آملی تصویر برداری شده بود، در سایت های اینترنتی منتشر شد در حالی که سخنگوی دولت دکتر الهام که خود روبروی تصویربردار نشسته بود این سخنان و حتی موجود بودن فیلمی از این ملاقات را تکذیب کرد!

عکس از وبلاگ مربوطه در معرفی سه کادر مرکزی!

3 . سازمان جوانان مسلح چریکهای فدایی خلق