ارتباط با ما

درباره آزادگی

مسئله ملی  و فدرالیسم

بایگانی

دانشجو

حقوق بشر

علی رضاجباری{آذرنگ}                              25/9/85{2006/12/16}

دوستداران دمکراسی، آزاداندیشان و همه کسانی که برای نشان دادن دلبستگی خود به آرمان مشترک محافظت از حقوق بشر در این جا گرد آمده اید! خانم ها! آقایان!

همه ما یک آرمان مشترک داریم و آن نیز بر شمردن دمکراسی و رعایت حقوق انکار ناپذیرانسانی به سان اولین ومقدم ترین اولویت درمبارزه ی اجتماعی مان وآرزوِی تخقق حقوق برابر برای همه ی انسان ها، صرف نظر از تفاوت های آرمانی، نژادی، تباری و جنسیتی شان است؛ و می دانیم که نخستین و مهم ترین این خقوق، بر پایه ی ماده ی 3 اعلامیه ی جهانی خقوق بشر،مرچع و مبنای مورد توافق همه ی حاضران ، همه ی سازمان های ملی و بین المللی حقوق بشرو بسیاری از دولت ها در سراسر جهان، ازجمله جمهوری اسلامی ایران،به شرح درپی آمده است :

     " هرکس حق زندگی،آزادی و امنیت شخصی دارد."

     از این رو، اگرماده هایی از این اعلامیه ی جهانی در پایه ی حقوقی حاکم در جوامع برخی از کشورها یی که مدعی پذیرش و رعایت حقوق انسانی اند و امضای شان رادر زیر اعلامیه ی جهانی حقوق بشر نهاده اند، از جمله ج اا، گنجانیده نشده یا اگرموادی ازجمله ماده ی 3 آن در این کشورها به اجرا درنیامده است ، معنی اش این است که آن ها آشکارا و خودخواسته خقوق بشر را نقض می کنند.

     ج ا ا مجازات اعدام را، برپایه ی قوانین داخلی اش و گاه حتی برحلاف آن ،اجرامی کرده است ، هرچند که اجرای چنین احکامی با اسنا د بین المللی  مورد پذیرش آن ناسازگاراست.

     من، دراین گفتار، نخست به دسته بندی سرچشمه های مجازات اعدام در ایران خواهم کوشید. سپس آن هارا با ارائه ی نمونه{هایی} ازهرکدام توصیف خواهم کرد . و سرانجام راه هایی را برای ازمیان برداشتن جرم هایی که مجازات اعدام را درایران ایجاب می کند یا موجب تخفیف آن می شود پیشنهاد خواهم کرد.

آ.سرچشمه های مجازات اعدام در ایران امروز

آ.1 سرچشمه ی سیاسی

آ.2 سرچشمه های دینی و احکام مذهبی

آ.3 سرچشمه ی امنیتی

آ.1 سرچشمه ی سیاسی اعدام در ایران امروز

 نظام هایی همچون جمهوری اسلامی ایران که تداوم موجودیت خود را  به هر دلیل، ازجمله به دلیل اعتقادهای آرمانِی،منافع اقتصادی وجزآن در اولویت می شمارند، به هر وسیله ، ازجمله حذف فیزیکی کسانی که آنان را دشمن می شمارند وبه راستی نیز مخالفان آن ها یند، برای رسیدن به هدف دست می یازند.

     زندانیان سیاسی و آرمانی، اسیران عملیات نظامی،وکسانی که به بر اندازی نظام موجود می اندیشند در چنین کشورهایی در معرض مجازات اعدام یا حذف فیزیکی به روش های دیگرند.

آ.2 سرچشمه های دینی و احکام مذهبی مجازات اعدام درایران امروز و گونه هایی از اعدام که برپایه ی ِآن ها اعمال می شود.

جمهوری اسلامی ایران برپایه ی خداسالاری وآموزه های دین اسلام بنا شده است. در چنین نظام هایی قانون بر بنیان باورهای مذهبی استواراست که صدور واجرای حکم اعدام را نیز نمی توان ازآن مستثنا کرد.

آ.3 سرچشمه ی امنیتی اعدام در ایران امروز

گاهی قوای قضایی برخی کشورها ممکن است بدین سبب صدور و اجرای احکام اعدام را روا شمارند که امنیت نظام خویش را در خطر می بینند. این حالت ممکن است بدون ارتکاب جرمی به دست متهمان نیز،تنها بدین سبب که شروع به اندیشیدن درباره ی آن کرده اند ، یا این که ابزار ارتکاب آن را در اختیار گزفته اند، پیش آید.

     چون مقامات جمهوری اسلامی ایران ازآغاز رسیدن به قدرت در معرض خطر تروربوده اند وانفجار بمب در مکان های همگانی نیزبسیار بوده است ، هنوز هم نمونه هایی ازاین گونه احکام اعدام درکشورما به اجرا در می آید. این سرچشمه های سه گانه  همواره در صدور و اجرای احکام اعدام  به تنهایی عمل نمی کنند،بلکه گاه دو سرچشمه یا بیشترممکن است برای تحقق اعدام ها با هم درآمیزند؛ اما همواره یکی از این سرچشمه ها پایه قرار می گیرد. من، در جریان توصیفهایم درباره موضوع باردیگر به  این نکته بازگشت خواهم کرد.

ب. نمونه های اعدام با سرچشمه های گوناگون در ایران امروز

ب .1 اعدام های انجام شده با سرچشمه سیاسی

ب.1.1 اعدام های اجراشده پس از به قدرت رسیدن ج ا ا

نخستین موج اعدام درسرآغاز به قدرت رسیدن ج ا ا،درفوریه ی1979{بهمن1357} ،رخ داد ودرآن بسیاری از دولتمردان و امیران نیروهای مسلح نظام شاه،به فرمان جانشین او، آیت اله خمینی،نخستین رهبرح ا ا ،و بنا به اعتراف بعدی خلخالی، مجری این اعدام ها در کتاب خاطرات اش، اعدام شدند. دو موج کوچک تر اما مهم دیگرنیز پس از آن پدید آمد ند و در آن ها افسران نیروها ی هوایی و دریایی ، پس از رخدادها ی  موسوم  به"کودتای نوژه" و کشف اتحادی از افسران نیروی دریایی که  به شرکت در توطئه علیه ج اا متهم شد به اعدام محکوم شدند. این سه موج اعدام،بی تردید سرچشمه ی سیاسی داشتند ،هرچند که تخت لوای  دین به اجرا درآمدند واعدام شدگان درآن ها "مفسد فی الارض " و"محارب باخدا"

نام گرفتند؛ نامی که دولتمردان جمهوری اسلامی به هرکدام ازمنتقدان یا مخالفا ن شان می دادند.علت ریشه ای این اعدام ها تغییرقدرت سیاسی در ایران و احساس ضرورت محافظت ازقدرت تازه پدید آمده ی خود دربرابرقدرت دیرپا واکنون شکست خورده ی سلطنتی بود که درذهن قدرت پیروزمند شکل گرفته بود.  یه دیگرسخن،  این اعدام ها به منظور تحکیم شالوده های ج اا،پس ازبراندازی نظام پیش از خود، به اجرا در آمدند. نخستین موج اعدام ها تنها به دلیل شیوه ی اجرای آن ها- که محاکمه ها درآن بدون حضور هیئت منصفه یا هرگونه تخقیق انجام می پذیرفت – مورد انتقاد قرار گرفتند ، زیرا بیشتر مردم درآن زمانه ی حساس سرشارازشورانقلابی بودند.

ب.2.1 اعدام اعضای گروه های سیاسی مخالف

چهارمین موج اعدام درایرانکه درسال 1981{1360} ، هنگامی که نیروهای سیاسی آزاداندیش تحکیم مواضع مستقل سیاسی خودرا آغازکردندو صدای شان را درپهنه های ملی و بیلن المللی به گوش همگان رسانیدند ، و هم زمان با جنبش های  خودمختاری درمنطقه های غیرفارسی- زبان، از جمله در کردستان، آذربایجان ،خوزستان وترکمن- صحرا، شروع  شد وپس از قتل عام  تابستان  1988{1367}، موسوم  به "فاجعه ی ملی" پایان پذیرفت نیزدر اساس سیاسی بود، اما به بهانه های  دینی به اجرا در آمد.

     درآغاز،همه روزه 20-30 نفربه مرگ محکوم می شدند ، احکام آنان به اجرا درمی آمدونام شان نیز در رسانه هااعلام می شد؛اما به زودی معلوم شد که مردم به این اعدام های کلان واکنش منفی نشان می دهند و این موضوع کارگزا ران ج ا ا را وادار کرد که مخالفان سیاسی آن را اعدام کنند، اما  نام وشمار آنان را اعلام نکنند.این موج درطول جنگ ها ی ویرانگر هشت ساله بین ایران و عراق متوقف نشد، اما ا فت و خیزهای خودرا داشت و درسال1988{1367} به اوج خودرسید. دراین موج اعدام، هزاران ایرانی که مانند دولتمردان ج ا ا نمی اندیشیدند به دار کشیده یا تیر باران شدند و بی هیچ نام و نشانی در گورهای دسته جمعی ، مانند خاوران ، به خاک سپرده شدند.

می گویند که یکی از این گورها نیز در نزدیکی "بهشت سکینه" ، واقع در فاصله ی چهار کیلومتری محل آغاز آزاد راه قزوین- کرج ، قراردارد. داده های آماری منتشر شده د از سوی یک گروه چپ مذهبی گویای آن است که ازآغازانقلاب نا تمام بهمن  1357{فوریه ی!979}نزدیک به 14000  نفر به مرگ محگوم شده اند که 10000 نفر از آن ها تازمان شروع فاجعه ی ملی سال 1988،و  نزدیک به 4000 نفر نیز پس ازآن اعدام شده اند. نام ونشان سهم چشمگیری از این قربانیان در فهرست ها آمده است.

     در این موج اعضا و هواداران سازمانهای فداییان خلق،راه کارگر، مجاهدین، پیکار،حزب دمکرات کردستان، کومله، جنبش خلق ترکمن،