نگهبانان باید قدرت و اختیار بی حد و حصری داشته باشند و دولت هر چه را که مصلحت افراد بداند باید به آنان تحمیل کند زیرا به عقیده او ملت قادر به تشخیص منافع و مصالح خود نیستند. قاعدتا تفکرات وی از پلورالیسم فاصله بسیار دارد.
افلاطون این حق را به حاکمان می دهد که آزادی بیان را محدود نمایند و عقاید مردم را بوسیله گروهی از افراد بصیر مورد سانسور قرار دهند. از نظروی مردم به سه طبقه تقسیم می شوند:
طبقه کوچک زمامدار، طبقه بزرگ بازرگانان و ارباب حرفه ها و طبقه بردگان که بار سنگین زندگانی را به دوش دارند و معتقد بود مردم از لحاظ آفرینش و حقوق سیاسی و مدنی با یکدیگر متفاوت و نابرابر هستند.
این فیلسوف مالکیت خصوصی را نامشروع و به اشتراک در مالکیت معتقد بود و حتی ازدواج و زناشوئی را نه براساس عشق و اختیار بلکه براساس اصلاح نژاد انسان از راه جفت گیری مصنوعی و انتخاب نژادهای خوب و سالم می دانست و در بدترین دیدگاه جنگ را سبب وجود حکومت می دانست که بدون آن قریحه عالی انسان نمو نمی کند.پس از افلاطون شاگردش ارسطو در کتاب معروف « سیاست » عقایدش در مورد حقوق را مطرح نمود که می توان آن عقاید را سنتز آراء سقراط و افلاطون دانست .ارسطو انسان را حیوان اجتماعی میدانست با تقدمیت کل بر جزء یعنی جامعه بر فرد وبه علت اینکه انسان در جامعه متولد میشود ، انسان را موجودی غیر مستقل میدانست و دولت را در راستای تامین نیازمندیهای عمومی وپرورش دهنده استعدادهای مردم مشروع و در غیر این صورت نا مشروع و مردود می شمارد.
این فیلسوف نیز به عدم برابری در آفرینش انسانها معتقد بود و شاخص های عدم تساوی را لیاقت شخصی، تمول، نژاد، و یا ولادت میدانست و غلامان را چون آزاد خلق نشده اند و در طبیعت غلام خلق شده اند بر حق و غلامی را موافق طبیعت و حتی خارجیان را در سلک غلامان و پست تر از یونانیان می دانست، وی نیز جامعه را بر سه قسم اتباع، غلامان و خارجیان تقسیم می نمود .
مکتب رواقیون
نمی توان از تکامل قوانین بالاخص در یونان باستان سخن گفت اما اهمیت مکتب رواقیون و پایه گذار آن زنون (333- 262 ق.م) را نادیده گرفت، وی با مطالعه بر آرای اندیشمندان پیشین قوانینی را تعریف نمود که تاثیر بسزایی در تکامل حقوق داشت .
فهرست اصول عقاید و نظرات سیاسی و حقوقی فلاسفه رواقی به شرح ذیل است :
1. حقوق از طبیعت اشیا سرچشمه میگیرد و نه از عقل قانونگذار، کاری که از عقل ساخته است این است که قوانین طبیعت را کشف نماید .
2. مردم عضو جامعه جهانی هستند، قوانین این جامعه طبیعی است و لازم الاجرا و حیات اجتماع ضروری است .
3. منافع فردی بایستی فدای جامعه جهانی گردد نه دولت ملی .
4. قانون کشور باید مطابق قانون بشری و بر وفق قانون طبیعت باشد .
5. جامعه جهانی تنها جامعه ایده ال است و بس .
6. همه مردم جهان برادر یکدیگرند و در حقوق مساوی و عموما اتباع کشور جهان هستند بدون توجه به مال و مقام و نژاد و یا فرهنگ آنان.
7. نژاد پرستی عقیده ای است ناروا، نژاد تنها نژاد انسان است و نه نژاد خاص. شان آدمی و حقوق افراد انسانی مورد اهمیت و احترام است بدون توجه به سال و مقام و نژاد و فرهنگ .
8. تقوی عبارت است از عالیترین خیر و صلاح، تقوی خاص یک طبقه نیست بلکه هر قوم و هر طبقه می تواند صاحب تقوی باشد .
سیسرون
اندیشمند رومی به نام مارکوس تولیوس سیسرون ( 106-43ق.م ) با الهام از اندیشه های رواقیون، افلاطون ،سقراط و ارسطو نظرات خود پیرامون حقوق را که باعث شد جان تازه ای در کالبه حقوق بشر دمیده شود تدوین نمود که اختصاراً در ذیل به بررسی اندیشه های کلی وی می پردازیم :
1- محصول فکر انسان، یا مقررات موضوعه را نمی توان قانون یا حقوق خواند بلکه قوانین چیزی است جاودانی، آسمانی، در طبیعت قرار داده شده به وسیله عقل و خرد کشف می گردد (حقوق طبیعی)
2- حقوق، از راه قرارداد اجتماعی پدید آمده است .
3- اگر قوانین دولت و کشور با حقوق طبیعت، مطابقت ننمایند ولو آنکه با زور مافوق اجرا شود ،انسان الزام اخلاقی برای اطاعت از آن را ندارد، بلکه در حقیقت نباید آن را قانون خواند ولی اگر با قانون طبیعت مطابقت کرد، تبعه دولت ملزم به اطاعت از آن است. نه به علت اینکه قانون دولت است بلکه برای آنکه با حقوق طبیعی مطابق می باشد .تمام جهان یک جامعه مشترک المنافع را تشکیل می دهد که همه افراد آن، از عدالت و خیر عمومی بهره مند باشند .
4- انسان در آن واحد تبعه دو جامعه و عضو دو جمعیت است :
اول جامعه جهانی و دوم دولت و به همین قسم مطیع دو دسته قوانین است اول قوانین جاودانی و دوم قوانین مطلق که قوانین اول کامل و قوانین دوم ناقص است همچنین اگر تضادی بین دو نوع حقوق مزبور پیش آمد، انسان باید از قانون کامل یا همان قانون جهانی پیروی کند .
5- تمام افراد باید در مقابل قانون با هم برابر باشند و مهمترین هدف دولت همان تامین تساوی افراد است .
ژوستی نین
تا قرن ششم پس از میلاد اقدام مهمی در زمینه قوانین و حقوق صورت نگرفت و تنها می توان به اقدام "ژوستی نین" امپراطور بزرگ رم اشاره نماییم. وی در سال 528 میلادی در راستای تجدید سازمان سیاسی رم امر به تجدید نظر و تدوین و گردآوری الواح و نوشته های پراکنده حقوق رم داد .
برای احقاق این امر کمسیونی از حقوقدانان تحت نظر وزیر وی «تری بونیان» شروع به کار نمودند، علمای مذکور پس از یکسال کوشش و مطالعه، مجموعه قوانین رم را در سه کتاب کوچک تهیه کردند. این سه کتاب از دو هزار طومار که مشتمل بر قریب سه میلیون سطر بود خلاصه گردید .این کتاب های ساده و مختصر قسمتهای مفید حقوق رم را شامل می شد که اساس و پایه پیشرفتهای بعدی در زمینه حقوق و قوانین به شمار می رود ونقش مهمی در ترقی و پیشرفت اروپا ایفا نمود .