مهمی بازی نموده‌انـد. تاجيک‌ها مردم رزم و بزم اند، شعر، موسيقی و شادی نمک زندگی آنها است. آنها در کشاورزی و باغداری، شکار و پرورش حيوانات يـدی طـولا دارند. صميميت يکی از ويژگی‌هـای قابل توجه آنها است. در روح و روان آنها فرهنگ‌‌پروری، دوری از خشونت عجـين شده است.
سلاح معنوی آنها خرد، فرهنگ و هنر است. رمز پايداری تـاجيـکان در درازای تاريخ استواری فرهنگ پربار و ادب زبان فارسی است. تاجیک‌ها در شکل‌گیری اندوخته‌های معنوی حوزه‌ی تمدنی ما سهم داشته، و به دنیا دانشمندان، نویسندگان و شاعران برجسته‌ی را معرفی کرده‌اند.
تا اواخر قرن نوزدهم ميلادی تمايز بين تـاجيـکان و ايـرانـيان يک تمايز جغرافيائی يا ناحيه‌ی بيش نبود. ولی در قرن بيستم، در اثر گرايش اين گروه‌ها به ايدئولوژی‌هـای گوناگون، زندگی و خـودشـناسی هر يک رنگی مخصوص به خود گـرفـت. در استانه‌ی قرن بيستم هنوز کشوری به اسم تاجـيکستان مطرح نبود، ولی مردمی به نام تاجيک وجود داشت.
جمهوری تاجیکستان، کشوريست در آسيای‌ميانه. این کشور از جنوب با افغانستان، از باختر با ازبکستان، از شمال با قيرقيزستان و از خاور با چين همسایه است. تاجیکستان محاط در خشکی است که در گذشته راه ابريشم از آن گذر می‌کرده است. پهناوری تاجیکستان ۱۴۳۱۰۰ کیلومتر مربع است. تاجیکستان کشوری است کوهستانی با ارتفاعی بين ۳۰۰ تا ۷۴۹۵ متر بالای سطح دریا و سرزمينی باران‌خيز و دارای منابع فراوان آب.
جمعیت تاجيکستان براساس سرشماری ۲۰۰۸ اندک بيش از هفت ميليون نفر می‌باشد، پایتخت آن شهر دوشنبه، نوع حکومت آن جمهوری، زبان رسمی آن فارسی و واحد پول آن سامانی است.
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ايران و افغانستان اشتراکات بسیاری دارد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می‌گردد. اين مرزوبوم بزرگانی مانند ابن‌سينا و فارابی در خود پروردند.
تاجـيکسـتان از فرهنگ روس‌ها تأثـير پذيرفته است، اساساً فرهنگ غرب از طريق روسيه به تاجـيکسـتان راه يافت. دست‌آوردهـای تاجيک‌ها در دوران حاکميت اتحاد شوروی در حوزه‌ی سواد آموزی، هنر، علم و بهداشت قابل ستايش است. در اين دوران اکثريت مردم تاجيکستان خواندن و نوشتن را فرا گرفتند، شبکه‌ی مدرسه‌ها تا روستاها گسترش يافت.
رشد هنرهـای مدرن در تاجيکستان الهام‌بخش است، و امروز تاجـيکسـتان صاحب سالن‌هـای تآتـر، بالـه، اپرا، رقص، سينما و ارکستر بزرگ سمفونيک و استوديوهـای فيلم‌بـرداری می‌باشد. تاجـيکسـتان داری آکادمی علوم، دانشگاه‌ها، کتابخانه‌ها، مـوزه‌هـا و بنيادهـای مادی ـ تکنـيکی می‌باشد و تحـولات زياد اجـتماعی ـ اقـتصادی، سياسی ـ فرهنگی را پشت سر گذاشته است.
تاجـيکسـتان کشوری است کوهستانی با مناظر دلکـش و مردمی زحمتکش با دره‌هـای شاداب و عميق، کوه‌هـای بـرف‌گير و بلند، راه‌هـای دشوار و ناهموار، رودهـایی پرآب و خروشان. چنين وضعيت جغرافيايـی به عنوان يکی از مولـفـه‌ها بـر تحــولات اجـتماعی و سياسی، رشد و تکامل تاجـيکسـتان و شکل‌گيری ملت تاجـيک تـأثـير جدی داشته است. از اين‌رو بـرای درک تحـولات تاجـيکسـتان بـررسی وضعيت جغرافيای آن ضروری است.
جمهوری تاجـيکسـتان بعد از فروپاشی اتحاد شوروی در ۱۹۹۱به عنوان کشوری مستقل پا گرفت. تحـولات در تاجـيکسـتان با طرح مسائل فرهنگی آغاز شد و سازمان‌های تازه تأسيس در آن بيشتر خصلت و بار فرهنگی داشتند و بعدها بود که بار سياسی اين سازمان‌ها سنگين شد.
روشن‌فکران تاجـيک با اعلام فضای باز سياسی (پروسترويکا) در پايان سال ۱۹۸۸ مسئله‌ی جايگزين ساختن زبان ملی (فارسی) به جای زبان روسی را که تأکـيدی بود بـر هويت ملی آنها مطرح کردند، که با استقبال گسترده‌ی مردم رو بـرو شد.
در ۲۲ ژوئيه ۱۹۸۹ «قانون زبان» توسط شورای عالی تاجيکستان (پارلمان) به تصويب رسيد که به زبان فارسی رسميت داد. تاجيکستان در دهه‌ی نود بنابر عوامل داخلی و دست‌اندازی‌های خارجی دستخوش بحران و جنگ داخلی شد، اما خوشبختانه اهل سياست و نخبگان تاجيکستان به ياری جامعه جهانی از طريق گفتگوی ملی بر آن فايق آمدند.
برغم همه فراز و نشيب‌ها، نظام سياسی تاجيکستان يک نظام «سکولار» باقی ماند که در آن همه باشندگان تاجيکستان دارای حقوق شهروندی می‌باشند. اين نظام از يکسو تضمين‌کننده‌ی ثبات و امنيت تاجيکستان است و از سوی ديگر راه را برای ادامه روند تجدد و دموکراسی، آزادی بيان و انديشه باز می‌گذارد.
در قلب شهر
دوشنبه پايتخت تاجـيکسـتان مجسمه‌ی (تـنديـس) بزرگی از حکيم ابوالقاسم فردوسی،
سراينده «شاهـنامه» و آفريدگار حماسه ملی ايران‌زمين، و تندیس ديگری از اسماعيل
سامانی پادشاه پارسی‌زبان قـرن دهم ميلادی، و بنيانگذار امپراتوری سامانی در
فرارود و خراسان‌زمين، به عنوان نمادهـای فرهنگی و سياسی تاجيک‌ها بـرپاست.
متصل با آن در باغ زيبای گل سرخ نقشه‌ی از امپراتوری سامانی که از کرانه‌هـای
دريای خـزر تا مرز چين گسترده شده بر سنگ مرمر تراشيده شده است، کاريست پرمعنا
و زيبا.
زبان فارسی فرارود بعد از اشغال آن توسط روس‌ها:
تهاجم ارتش امپراتـوری روسيه به سوی آسيای‌ميانه در ميانه‌ی قرن نوزدهم آغاز شد. مظفرالدين، امير بخارا با امضای قراردادی خفت‌بار در سال ۱۸۶۸، تسليم نماينده‌ی امپراتوری روس شد، و تحت‌الحمايه‌ی روسيه قرار گرفت.در پی تهاجم روسيه، سرمـايه روس به آسيـای‌مـيانه وارد شد و محـرک بسياری از دگـرگـونـی‌ها گـرديـد.
روس‌ها ساختمان راه آهن را در سال ۱۸۸۰ در منطقه آغاز، و در سال ۱۹۱۴ به مرز افغانستان رساندند. خط آهن در امر تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زبانی و تغيـير ذهنيت مردم منطقه تأثير زيادی داشت. دومای روسيه در ۱۹ دسامبر ۱۹۰۵ قراری را صادر کرد که طبق آن زمين در آسيای‌ميانه به ملکيت دولت پادشاهی روسيه