ارتباط با ما

درباره آزادگی

شماره جدید

مسئله ملی  و فدرالیسم

شماره جدید

حقوق بشرو میثاق های آن

دانشجو

در سال ۱۹۲۵ آذربایجانیها به همراه دیگر اتنیکهای غیرفارس در ایران٬ در قانون و عمل مورد نژادپرستی و تبعیضهای فرهنگی، زبانی و اقتصادی قرار گرفته اند. در کشور چندزبانه ایران٬ فارسی همچنان تنها زبان سیستم آموزشی کشور است. آذربایجانی ها به سبب مشکلات آموزش زبان و تبعیضهای سیستماتیک نمی توانند از فقر به جا مانده از نسلها رها شوند و در داخل جامعه خودشان از لحاظ اجتماعی و اقتصادی راکد باقی مانده اند. آن ها برای پایان دادن به این نا برابری اجتماعی - اقتصادی و تبدیل زبان ترکی به زبان آموزش در مدارس مبارزه ای طولانی داشته اند.

فعالان آذربایجانی شامل فعالان حقوق بشر، روزنامه نگاران، نویسندگان و دانشجویان که از حقوق جامعه تحت ستم خود دفاع می کنند، با خطراتی از قبیل بازداشتهای غیرقانونی تا قتل به دست مأموران امنیتی روبرو هستند. اعتراضات مدنی فعالان آذربایجانی برای حقوق فرهنگی، پایان دادن به بی عدالتیهای اجتماعی و اقتصادی و محافظت از محیط زیستشان با خشونت و دستگیریهای گسترده سرکوب می شود. به گفته سازمان عفو بین الملل، افرادی که برای ترویج فرهنگ و هویت آذربایجانی فعالیت می کنند و خواهان حقوق زبانی آذربایجانیها در ایران می شوند با اتهاماتی نامعلوم و مبهم همچون "تبلیغ پان ترکیسم در راستای فعالیت بر علیه امنیت کشور" متهم می شوند. بازداشت شدگان را تحت شکنجه های روحی و جسمی قرار داده و مجبور به اعتراف به کارهای ناکرده می کنند.

یکی از این فعالین سعید متین پور فعال حقوق بشر و روزنامه نگار آذربایجانی است. او به خاطر مبارزه صلح آمیزش برای حقوق جامعه اش در حال گذراندن یک دوره حبس هشت ساله است و سازمان عفو بین الملل وی را زندانی وجدان و عقیده نامیده است. حمله رسانه ها و مطبوعات دولتی ایران به فرهنگ، زبان و هویت آذربایجانی و تحقیر آنها امر پنهانی نیست. ترکهای آذربایجان نه تنها در مکانهای خصوصی و محل کار بلکه در رسانه ها نیز مسخره شده و مورد تحقیر و استهزاء قرار می گیرند. از سال ۲۰۰۶، بعد از تأسیس آداپ تا کنون، من و همکارانم منابع زیاد و متنوعی را رصد کرده ایم که نژادپرستی بر علیه ترکهای آذربایجان را به صورت مداوم ترویج می کنند. اولین و مهمترین اینها تصویری است که فرهنگ ایرانی و مدیای آن از ترکهای آذربایجان ارائه می دهد.

در بهار سال ۲۰۰۶، روزنامه دولتی "ایران" کاریکاتوری را منتشر کرد که در آن« ترکهای آذربایجان به سوسک تشبیه شده بودند. در آنجا نه تنها تحقیر و نژادپرستی مورد حمایت دولت ایران، بلکه همزمان پیشنهاد نابودی تمام جامعه آذربایجان مطرح گشته بود. پس از آغاز تظاهرات بر علیه کاریکاتور نژادپرستانه در شهرهای آذربایجان دهها نفر کشته و تعداد زیادی زندانی شدند. شدت سرکوب اگرچه به شدت و وحشیت سرکوبهای پس از انتخابات ایران بود اما جامعه جهانی توجه چندانی به آن نکرد.

همانند بسیاری از نقاط دیگر جهان، زنان در ایران قربانیان خشونت روزانه هستند و سیستم قضایی ایران در مقابل خشونتی که زنان با آن روبرو می شوند خیلی کم و بعضا هیچ عکس العملی نشان نمی دهد. حکومت مردسالار و سیستم و قوانین زن ستیز ایران پیشرفت فرآیند فرهنگی احترام به حقوق زنان در جامعه را با مانع جدی روبرو کرده است. موارد تبعیض آمیز موجود در قوانین مدنی و جزایی ایران نقشی اساسی در قدرتمند کردن مرد دارند، که از یکسو مرد را قادر به اعمال خشونت علیه زن می کند و از سوی دیگر برای زنانی که به مقابله با این قوانین تبعیض آمیز می پردازند سقفی شیشه ای ایجاد می کند. به گفته فرانک فرید فعال حقوق زنان و شاعر آذربایجانی "نژاد، قومیت، جنسیت، زبان و فرهنگ، طبقات اجتماعی، مذهب و منطقه ی سکونت و عدم توانایی و ... جزو عواملی هستند که نابرابری و تبعیض ایجاد می کنند. اغلب زنان ما، با بیشتر این تبعیضها مواجهند و در شرایط پیچیده ی برآمده از این نابرابریها، زنان اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و خود را در هم شکسته می یابند." به این ترتیب زن جامعه اقلیت دوبار قربانی می شود و به گفته دیگر فعال زن آذربایجانی "ما هم زن و هم از جامعه اقلیت هستیم و در جمهوری اسلامی ایران تحت ظلم مضاعفیم." بعضی از افراد جامعه آذربایجان و خصوصا زنان به دلیل عدم توانایی در صحبت کردن و درک مفاهیم به زبان فارسی، تنها زبان رسمی در ایران، در سیستم قضایی ایران با مشکل روبرو می شوند. برای نمونه می توان سکینه محمدی آشتیانی را نام برد که یک زن آذربایجانی است که به مجازات سنگسار محکوم شده است. پسر و وکیل خانم محمدی باور دارند که وی به صورت عادلانه محاکمه نشده است. به اعتقاد آنها او زیر فشار و شکنجه اعتراف کرده است و علاوه بر این بدلیل اینکه وی تنها ترکی می داند سخنان مامورانی را که فارسی صحبت می کرده اند و همچنین صحبتهایی که در جریان محاکمه رد و بدل شده بود را نتوانسته بود متوجه شود.

در ایران تحت سلطه فرهنگ فارس و مذهب شیعه، اقلیتهای دینی آذربایجان همچون سنی ها، علویها، یهودیان، مسیحیان و بهائیان با هر دو تبعیض ملی و دینی روبرو می شوند. این تبعیض ها شامل مواردی همچون داشتن شانس ناچیز برای تحصیلات عالی، نداشتن حق تاسیس مدارس دینی و نهادهای غیر دولتی، سخت بودن دستیابی به مشاغل دولتی و همچنین بی عدالتی در سیستم قضایی و روبرو شدن با جزاهایی سنگین تر نسبت به جرمشان می باشد. بر اساس گزارشاتی که آداپ از جوامع علوی و سنی آذربایجان بدست آورده عده ای از افراد آن جوامع بر اساس اسناد ساختگی و در محاکماتی ناعادلانه به اعدام محکوم شده اند. این اتهامات ساختگی بر اساس اعترافات گرفته شده زیر شکنجه و بر اساس مدارک آماده شده توسط وزارت اطلاعات ایران به این افراد وارد شده است. در سال ۲۰۱۱ حداقل شش آذربایجانی سنی (کوره سنی) در زندان مرکزی ارومیه به جرم قاچاق اعدام شده اند. از دیگر موارد دادرسی ناعادلانه می توان به مورد جوان ۲۷ ساله مهدی قاسم زاده که از علویان آذربایجان است اشاره کرد که در فوریه ۲۰۰۹ به اتهام محاربه با خدا اعدام شد. علاوه از این حکومت ایران در مناطق محل سکونت آذربایجانی های علوی و سنی با تغییر مسیر آبهای زیر زمینی٬ روستاهای این مناطق را بی آب گذاشته و کشاورزان را با مشکلات اقتصادی روبرو می کند.