|
گفتگوي شهروند با حسن زارع زاده اردشير،
كميسيون، نقض حقوق بشر در ايران را محكوم كند
خسرو شمیرانی
shemiranie@yahoo.com
حسن زارع زاده اردشير
هنوز سومين دهه زندگي خود را پشت سر نگذاشته است، اما ده مورد دستگيري در
كارنامه خود دارد. طي اين دستگيري ها در مجموع دو سال از عمر جوانش را در
زندان گذرانده و از اين دو سال بيش از 500 روز را در انفرادي بوده است.
زارع زاده اردشير تحت پيگرد است. در آخرين دادگاه وي، تقريبا يك ماه پيش
قاضي او را به 7 سال و نيم زندان و 5 سال محروميت از حقوق اجتماعي محكوم
كرد. در اين باره به طنز ميگويد: بدون حكم دادگاه هم از حقوق اجتماعي محروم
بودم. او از تحصيل در دانشگاه محروم است. اكنون حكم بازداشت دارد. اولين
بار كه حكم بازداشت در مورد او صادر شد 23 ساله بود. اول سيماي جمهوري
اسلامي ايران كه تحت مسئوليت رهبري است وي را اغتشاش گر معرفي كرد و سپس
وزارت اطلاعات دولت اصلاح طلب آقاي خاتمي او را عنصر نامطلوب تشخيص داد.
اين جريان به 18 تير 78 بازميگردد.
در پي تشخيص وزارت
اطلاعات آقاي خاتمي حسن زارع زاده از دانشگاه اخراج شد. كمتر از يك سال بعد
در خرداد 1379 در حالي كه گرماگرم مبارزه عليه انتخاب و ورود آقاي هاشمي
رفسنجاني به مجلس ششم بود دستگير و به يك سال زندان محكوم شد. او 7 ماه حكم
قطعي را پشت سر گذاشته و آزاد شد. خود ميگويد: "همه ي بازداشتگاههاي تهران
را از درون و برون ميشناسم؛ توحيد (كه اكنون به موزه تبديل شده است)، 59
سپاه، 209 اوين، اماكن، حفاظت، ناجا و . . ."
و ادامه ميدهد:"60
روز در انفرادي توحيد، 150 روز در انفرادي 59 سپاه و به كرات و جمعا نزديك
به 250 روز در انفرادي 209 وزارت اطلاعات آقاي خاتمي."
ما با او نه به عنوان
فعال سياسي، دانشجوي اخراجي، محكوم سياسي تحت پيگرد و . . . بلكه به عنوان
يك فعال حقوق بشر صحبت كرديم. زارع زاده اردشير مسئول "كميته دانشجويي دفاع
از زندانيان سياسي" است. او به سئوالات ما در اين رابطه پاسخ داده و ما
سپاسگزاريم.
خ . ش آقاي زارع زاده لطفا درباره ي كميته دانشجويي "دفاع از زندانيان
سياسي" و ارتباط خودتان با اين كميته توضيح بدهيد؟
ــ اين كميته در سال 1377 راه اندازي شد و تا به امروز فعاليت كرده. دو
فعال دانشجويي در تاسيس آن نقش داشتند. از همان آغاز زير فشارهاي
سركوبگرانه رژيم قرار گرفت. آنها موفق شدند با روشهاي فشار، اطلاعاتي و
غيره چند نفر از اعضاي كميته را از آن جدا كنند. من در ابتدا به عنوان دبير
كميته انتخاب شدم. بعد از چهار سال مسئوليت كميته به عهده ي من واگذار شد.
اين كميته داراي يك شوراي مركزي 7 نفره است. اكثريت آنها دانشجو هستند.
خانم شيوا نظرآهاري به عنوان دبير كميته عمل ميكند. ما فارغ از مسائل
ايدئولوژيكي و گرايشات سياسي عمل ميكنيم. ما در دفاع از زندانيان به تفكر
سياسي و يا تعلق سازماني آنها كاري نداريم و تنها معيار ما اصول حقوق بشري
هستند. فعاليتهاي ما در سالهاي گذشته سبب شد كه رژيم برخوردهايي با اعضاي
كميته انجام دهد، تا جايي كه در حكم صادره براي من به اين كميته نيز اشاره
شده است و چند سال از 7 سال و نيم محكوميت براي كارهاي من در ارتباط با
كميته است. در بازجويي همواره نشان داده اند كه درباره ي فعاليتهاي كميته
دفاع به شدت خشمگين هستند. مشكل آنها از اسم ما شروع ميشود و ادامه پيدا
ميكند. آنها اصولا به وجود زنداني سياسي اعتقاد ندارند و زندانيان سياسي را
به عنوان افراد شرور و اراذل و اوباش قلمداد ميكنند. فعاليت كميته دفاع در
داخل كشور براي آنها بسيار سنگين است.
خ . ش شما اشاره
كرديد كه از جهت گيريهاي سياسي و ايدئولوژيك به دور هستيد درباره ي كميته
گفته ميشود كه به "حزب دمكرات ايران" نزديك است. در اين باره چه ميگوييد؟
ــ يكي از اعضاي
"كميته" در اين حزب نيز فعال است. شايد اين تصادف باعث به وجود آمدن اين
شائبه باشد. اما نگاه كنيد خانم نظرآهاري نيز عضو انجمن تارا است، برخي
ديگر از اعضا در گروههاي سياسي ديگر فعال هستند. حضور فعالان ديگر احزاب و
گروههاي سياسي در اين كميته دليل بر جهت گيري سياسي كميته نيست. ما شايد در
بعضي موارد كمتر كار ميكنيم و در موارد ديگر بيشتر. دليل اين است كه ما سعي
ميكنيم نيروي خود را صرف آن دسته از زندانيان سياسي كنيم كه تريبون هاي
وسيعي در اختيار ندارند. آن دسته كه به هر دليل از جوانب ديگر مطرح ميشوند
مركز فعاليت ما نيستند. گرچه ما از آنها نيز حمايت ميكنيم. نكته ديگر اين
است كه ما از افرادي دفاع ميكنيم كه به خاطر فعاليت در احزاب مبارز در
زندان و يا خارج از زندان زير تيغ رژيم قرار دارند. اين مسئله نيز گاه سبب
ايجاد شائبه در رابطه با فعاليتهاي ما ميشود.
خ . ش شما از
سركوب رژيم و تيغ رژيم صحبت ميكنيد. آيا كميته معتقد به لزوم تغيير حكومت
در ايران است؟
ــ ما البته به عنوان
يك كميته ي حقوق بشري ديدگاه خاص خودمان را داريم. ديدگاههاي ما مبتني بر
اعلاميه ي جهاني حقوق بشر است. ما وارد جهت گيريهاي ايدئولوژيك و يا سياسي
نميشويم، اما با توجه به اينكه نقض حقوق بشر در ايران چشمگير است، سالهاست
كه ما شاهد كشتارها، قتلها، اعدامها، تجاوزها و شكنجه ها بوده ايم. روزي
نبوده است كه در اين مملكت نقض حقوق بشر صورت نگيرد. گرچه فشارهاي زيادي هم
به رژيم وارد شده است اما نقض حقوق بشر همچنان ادامه دارد گرچه اشكال آن
ممكن است تغيير كند. لذا ما در چارچوب حقوق بشر تلاش ميكنيم. ما معتقد
هستيم كه بايستي يك ساختار دمكراتيك و نظامي كه مبتني بر دمكراسي باشد در
ايران برقرار شود. براي اينكه حقوق بشر رعايت شود به سيستم دمكراتيكي كه به
آزادي شهروندان به مسائل انساني و رفاه جامعه اعتقاد و توجه دارد و حقوق
شهروندان را محترم و مساوي ميشمارد نياز داريم. همه اينها در قالب حقوق بشر
ميگنجد. در نتيجه ما از ديدگاه هاي سياسي دفاع نميكنيم. البته به عنوان
افراد سياسي درون تشكل هاي سياسي شرايط متفاوت است.
خ . ش شما چه مرزي
ميان فعاليت سياسي و حقوق بشري قائل ميشويد؟
ــ فعاليت حقوق بشري
بر مبناي كرامت انساني و نه انديشه هاي احزاب سياسي استوار شده است. اما هر
گاه گروههاي سياسي و يا افراد وابسته به اين گروهها تحت فشار قرار ميگيرند
نيز حقوق بشر حكم بر دفاع از آنها ميكند. امروز متاسفانه برخي گروههاي
سياسي تنها اعضا و هواداران خودشان را هدف (دفاع) قرار ميدهند. يعني از
افراد خودشان كه در زندان هستند و يا بيرون از زندان تحت فشار قرار دارند
دفاع ميكنند. به نظر ما بايد به مسائل انساني و حقوق بشري فارغ از
ديدگاههاي حزبي و سياسي توجه شود. البته در روند مبارزه سياسي نيز بايد به
كليت يك مبارزه توجه كنند كه همه جريانات به آن پيوند ميخورند. در فعاليت
حقوق بشري نيز تا حد زيادي تشابه وجود دارد.
خ . ش از صحبت شما
اينطور استنباط ميشود كه ميان فعاليت سياسي و حقوق بشري تفاوتي وجود دارد؟
ــ يقينا وجود دارد.
خ . ش كدام تفاوت؟
ــ ما فعاليت خود را
در جهت گسترش حقوق بشر انجام ميدهيم. اما يك گروه سياسي در حالي كه اين عمل
را نيز ميتواند جزو وظايف خود قرار دهد تلاش ميكند تا ايده هاي خود را نيز
حاكم كند.
خ . ش ميتوانيد
قدري از تلاشهاي مشخص حقوق بشري كميته را بگوييد؟
ــ به عنوان نمونه ما
براي برخي از زندانيان سياسي وكيل مدافع گرفتيم. گاه در حد بضاعت كميته كمك
مالي به آنها رسانديم. در عين حال تلاش ما اين بوده كه براي افراد زنداني
حمايت معنوي جلب كنيم و به اين طريق فشار رژيم به اين افراد را بكاهيم.
خ . ش براي كمك به
زندانيان و مخارج جاري "كميته" چه منابع مالي در اختيار داريد؟
ــ ايرانيان داخل و
خارج كشور به ما كمك ميكنند، اما بسياري مخارج را اعضاي خودمان تامين
ميكنند. ما از كمكهاي دريافت شده به طور مستقيم يا غيرمستقيم به نفع
زندانيان و خانواده هاي آنها استفاده ميكنيم. البته ما يك بودجه مشخص و
ثابت نداريم و كمك هاي رسيده تاكنون چنان چشمگير نبوده اند. در حقيقت بار
اصلي بر دوش اعضا است كه تلاش ميكنند با منابع خود تداوم كار كميته را
تضمين كنند.
خ . ش غالب
گروههاي حقوق بشري ايراني در خارج از كشور، يعني آن دسته كه به طور غيرحرفه
اي و شهروندي عملي ميكنند با حق عضويت اعضا و منابع شخصي اعضا كار ميكنند.
در مورد كميته تا چه حد شما روي اعضا و تا چه مقدار روي كمك هاي مالي
ديگران حساب ميكنيد؟
ــ ما روي كمكهاي
مالي زياد حساب ميكنيم ولي آنچه ميآيد بسيار كمتر از حد انتظارات ما است.
عملا بزرگترين بخش مخارج توسط اعضاي كميته تامين ميشود. آنها اگر اقدامي
انجام ميدهند كه هزينه اي در بردارد خود شخصا پرداخت ميكنند. علاوه بر آن
هر كدام مقداري براي كمكهاي انجام شده و غيره پرداخت ميكنيم.
خ . ش از مشكلات
ديگر بگوييد؟
ــ ما تحت شرایط
استبدادي كار ميكنيم كه به هر سوي مينگري به سيستم بسته اي برخورد ميكني.
در اينجا تلاش ميشود
تا با برنامه ريزي هاي مشخص فرهنگ يك كشور را زير سئوال ببرند و چيز ديگري
را جايگزين كنند. در رژيمي كه آزادي و حقوق بشر را ناديده گرفته طبيعتا هر
كوشنده اي كه به فرهنگ خود، گذشته اش و انتقاداتش پايبند است با دشواري
روبرو ميشود. اين كوشندگان كه به دمكراسي و حقوق بشر وفادار هستند به
تلاشهايي دست ميزنند كه در مقابل تمايلات رژيم قرار دارد.
كميته طي سالهاي گذشته اخبار زيادي را در رابطه با زندانيان سياسي و
بازداشتگاهها منتشر كرده است و اينها اعمالي نيست كه بي "پاداش" بماند.
همانطور كه پيشتر گفتم چند سال از محكوميت 7 ساله من در ارتباط با فعاليت
در همين كميته است.
آنها بارها در
بازجويي ها به من گفته اند كه: "شما اراذل و اوباش هستيد، با يكديگر فرق
نداريد، ميخواهيد يك رژيم اسلامي مقدس را نابود كنيد."
اين ديدگاه به بدنه
نظام تلقين شده است و از اينها نميتوان انتظار داشت كه با مجموعه هايي
همچون "كميته" و يا احزاب و جريانات سياسي كه براي آزادي و دمكراسي تلاش
ميكنند برخورد نكنند.
خ . ش آقاي زارع
زاده الان در آستانه ي نشست كميسيون حقوق بشر سازمان ملل قرار داريم. كميته
دانشجويي چه خواسته هايي را در مقابل كميسيون قرار ميدهد؟
ــ با توجه به اينكه
نقض حقوق بشر در ايران به طور گسترده ادامه دارد رژيم عملا هر كس را كه
بخواهد كوچكترين فعاليت مستقلي انجام دهد تحت فشار قرار ميدهد. آخرين نمونه
آن برخورد با تجمع زنان و دختران در پارك لاله تهران بود.
برخي تجمع كنندگان در پارك لاله توسط گروه فشار و نيروهاي انتظامي مورد ضرب
و شتم قرار گرفتند و تعدادي ديگر بازداشت شدند. ما عملا در سراسر كشور و در
هر تجمع مستقلي شاهد اين صحنه ها هستيم. برخي از اين بازداشتها محكوميت به
حبس هاي طويل المدت را در پي داشته و دارد.
كميسيون حقوق بشر
سازمان ملل متحد با توجه به وظيفه اي كه بر دوش دارد بايد رژيم ايران را به
خاطر نقض مكرر و مستمر حقوق بشر محكوم كند.
حقيقتا من هيچ دليلي
نمي بينم كه كميسيون نخواهد ايران را به عنوان يك كشور ناقض حقوق بشر محكوم
كند. تمام اسناد، شواهد و قرائن نمايانگر آن است كه حقوق بشر در ايران
رعايت نميشود و رهبران رژيم نيز در اين رابطه تنها شعار ميدهند. آنها در
عمل حقوق بشر را ناديده ميگيرند.
اميدوارم مسائل سياسي
و حاشيه اي تاثيرگذار نشوند و اعضاي كميسيون با بررسي دقيق و مسئولانه
وضعيت حقوق بشر ايران، رژيم را محكوم بكنند.
خ . ش روز 15 مارس
تجمعي در مقابل دفتر سازمان ملل در ژنو برگزار خواهد شد كه طالب محكوميت
ايران در كميسيون است. نظر شما در اين رابطه چيست؟
ــ من تا به حال در
چندين مصاحبه از اين حركت دفاع كرده ام. موضع كميته نيز حمايت از آن است.
ما فراخواني منتشر كرده ايم كه به برخي موارد نقض حقوق بشر در يكي دو ماه
اخير پرداخته و در عين حال از سه خواسته مطرح شده توسط "فعالان مدافع حقوق
بشر در اروپا و آمريكاي شمالي" يعني محكوميت نقض حقوق بشر در ايران، اعزام
يك گزارشگر ويژه و استقرار نظارت دائمي سازمان ملل در ايران دفاع كرده است.
اين فراخوان توسط بسياري از كوشندگان در ايران امضا شده است.
ما از همه هموطناني
كه امكان شركت در اين تجمع را دارند ميخواهيم كه با شركت خود از اين خواسته
ها حمايت كنند.
از طرف كميته
دانشجويي آقاي مصطفي صنعت نما در اين تجمع حضور خواهد داشت و مواضع كميته
را مطرح خواهد كرد.
من در اينجا از
سازمان دهندگان و دعوت كنندگان اين تجمع از جمله خانواده هاي برخي از
قربانيان تشكر ميكنم.
خ . ش آقاي زارع
زاده از شما سپاسگزارم.
گفت و گو 10 مارچ
2005
|