تبعات گنجاندن نام سپاه در لیست تروریستی آمریکا


دولت آمریکا بزودی، احتمالا روز دوشنبه آینده، سپاه پاسداران را یک گروه تروریستی اعلام خواهد کرد. ناظران و مقامات سابق درباره تبعات این تصمیم هشدار می‌دهند. نخستین پیامد قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست تروریستی آمریکا، می‌تواند تشدید تنش‌ها در خاورمیانه باشد. خصوصا که این اقدام تقریبا با موعد انقضای معافیت‌های فروش نفت ایران مقارن شده است.

وندی شرمن، معاون سابق وزیر خارجه آمریکا و مذاکره کننده ارشد آمریکا در برجام، گفته است او درباره تبعات اقدام جدید برای نیرو‌های آمریکایی در منطقه نگران است. به گفته شرمن، اگر رئیس‌جمهور آمریکا دنبال پایه‌ای برای نزاع نیست، به سختی می‌توان این تصمیم را به نفع آمریکا دانست. شرمن افزود: سپاه پاسداران از قبل کاملا تحت تحریم است و این تشدید تنش قطعا نیروهایمان در منطقه را به خطر می‌اندازد.

این روز‌ها هشدار‌های «قطعی» درباره احتمال درگیری میان جمهوری اسلامی و آمریکا بیشتر شده است. حدود دو هفته پیش، عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رأی الیوم به بیروت سفر و با نواف موسوی، نماینده تعلیق‌شده حزب الله در پارلمان لبنان، دیدار کرد. جزئیات این دیدار جنجالی در سرمقاله روزنامه رأی الیوم منتشر شد.

موسوی به عطوان گفته است که سوم ماه می آینده یک روز تاریخی خواهد بود چرا که در این روز معافیت‌های فروش نفت ایران منقضی و صادرات نفت ایران متوقف خواهد شد. در این شرایط جمهوری اسلامی دو گزینه خواهد داشت: نخست اینکه به آمریکا اجازه دهد ۷۰ میلیون ایرانی را به گرسنگی بکشد و در نتیجه حکومت ایران را از داخل نابود کند؛ یا اینکه با آمریکا، اسرائیل و متحدان‌شان در منطقه وارد جنگ شود. لذا، نتایج هر چه باشد، پاسخ نظامی حتمی خواهد بود.

نکته قابل تأمل این است که موسوی دو روز قبل از بیان این اظهارات، به مدت پنج ساعت با سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان، جلسه داشته است.

قرار دادن سپاه در فهرست گروه‌‎های تروریستی در چنین شرایطی صورت گرفته است و بنابراین احتمال تشدید تنش‌ها را بیشتر می‌کند. خصوصا که سپاه در سوریه و عراق حضور مستشاری دارد. رویترز تهدیدات قبلی فرمانده سپاه را برای آمریکا در کشور‌هایی مانند عراق «شوم» دانست چرا که در این کشور نیرو‌های متحد رژیم ایران در مجاورت نیرو‌های آمریکا مستقر هستند. شاید به همین دلیل است که آمریکا قصد دارد همزمان با تروریستی اعلام کردن سپاه به نیرو‌های خود در خاورمیانه در مورد پاسخ احتمالی تهران هشدار دهد.

اما فراتر از اینها، قرار گرفتن سپاه در لیست تروریستی، ممکن است برای اقتصاد ایران تبعات منفی داشته باشد. برخی در واشنگتن معتقدند که سپاه حضور مؤثری در اقتصاد ایران دارد و هدف قرار دادن آن به اقتصاد ایران آسیب می‌زند. اگر سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی قرار گیرد، طبق قوانین آمریکا هرگونه تعامل تجاری با آن غیرقانونی خواهد بود. چرا که هم‍‌ردیف گروه‌هایی مثل القاعده خواهد شد. بنابراین، شرکت‌های خارجی که با ایران دادوستد می‌کنند، ممکن است از سوی آمریکا به تجارت با سپاه متهم شوند.

مارک دوبوویتز، رئیس اندیشکده بنیاد دفاع از دمکراسی‌ها، که چند روز پیش خواستار تروریستی اعلام کردن سپاه شده بود، طی یادداشتی در روزنامه وال‌ستریت‌ژورزنال نوست: «دولت (آمریکا) می‌تواند علیه کل سپاه به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی تحریم‌‎هایی اعمال کند و آن را به همان لیست وزارت خارجه که حزب الله، حماس و القاعده در آن هستند، اضافه کند. سپاه، نیروی مسلط در اقتصاد ایران است و قانون سازمان‌های تروریستی خارجی (آمریکا) برای هرکسی که به یک سازمان تروریستی حمایت مادی ارائه کند، به حدی تنبیهی و گسترده است که شرکت‌های بین المللی بیرون از ایران باقی خواهند ماند.»

اقدام آمریکا علیه سپاه، نه تنها اعضای این نهاد نظامی را در سفر به خارج در معرض بازداشت و یا استرداد به آمریکا قرار می‌دهد، بلکه تنش‌زدایی میان رژیم ایران و آمریکا در آینده را هم دشوارتر می‌سازد. از دیدگاه آمریکایی‌ها، دلیل ورود سپاه به فهرست سیاه، حمایت از فعالیت‌های تروریستی در منطقه است؛ بنابراین خروج از این لیست مستلزم تغییر بنیادین در سیاست منطقه‌ای جمهوری اسلامی خواهد بود.