سازمان عفو بین‌الملل؛ زنان معترض به حجاب اجباری باید آزاد شوند
خبرگزاری هرانا – سازمان عفو بین‌الملل با انتشار یک بیانیه از مقامات ایرانی خواست که به آزار، تهدید، بازداشت و حبس مدافعان حقوق زنانی که به صورت مسالمت‌آمیز نسبت به قوانین تحقیرآمیز و تبعیض‌آمیز حجاب اجباری اعتراض کرده‌اند پایان دهند و مدافعان حقوق زنانی که بر این اساس بازداشت شده‌اند را فورا و بدون قید شرط آزاد کنند. این سازمان طی این بیانیه ضمن اشاره به حکم صادره علیه نسرین ستوده، محکومیت ویدا موحد و بازداشت اخیر یاسمن آریانی و منیره عربشاهی به نقش جامعه بین الملل از جمله اتحادیه اروپا در واداشتن مقامات ایرانی به لغو حجاب اجباری اشاره کرده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، امروز چهارشنبه ۲۹ فروردین‌ماه ۹۸، سازمان عفو بین الملل با انتشار بیانیه ای خواستار پایان دادن به آزار، تهدید، بازداشت و حبس مدافعان حقوق زنانی شد که به صورت مسالمت‌آمیز نسبت به قوانین تحقیرآمیز و تبعیض‌آمیز حجاب اجباری اعتراض کرده‌اند.
متن کامل این بیانیه در ادامه می آید:
“عفو بین‌الملل
بیانیه مطبوعاتی
زنان معترض به حجاب اجباری باید آزاد شوند
۲۹ فرودین ۱۳۹۸ – ۱۸ آپریل ۲۰۱۹
سازمان عفو بین‌الملل با انتشار یک بیانیه از مقامات ایرانی خواست که به آزار، تهدید، بازداشت و حبس مدافعان حقوق زنانی که به صورت مسالمت‌آمیز نسبت به قوانین تحقیرآمیز و تبعیض‌آمیز حجاب اجباری اعتراض کرده‌اند پایان دهند و مدافعان حقوق زنانی که بر این اساس بازداشت شده‌اند را فورا و بدون قید شرط آزاد کنند.
بر اساس اطلاعات این سازمان، در هفته گذشته دو تن از مدافعان حقوق زنان، یاسمن آریانی و منیره عربشاهی، دستگیر شده‌اند و یکی دیگر از فعالان، ویدا موحدی، که از آبان ماه ۱۳۹۷ در زندان به سر میبرد ماه گذشته به دلیل اعتراض صلح‌آمیز به حجاب اجباری به یک سال حبس محکوم شده است.
سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران به چندین فعال دیگر نیز طی تماس‌های تلفنی تهدیدآمیز هشدار داده‌اند که در صورت ادامه مبارزه با حجاب اجباری دستگیر خواهند شد. برخی از آنها برای بازجویی احضار شده‌اند و در هراس از دستگیری قریب‌الوقوع به سر می‌برند.
مگدلینا مغربی، معاون بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در عفو بین‌الملل گفت: «به نظر می‌رسد مقامات ایران این تهاجم را در واکنش به افزایش نافرمانی‌های جسورانه از جانب زنان ایرانی و گسترش حرکتهای مردمی مسالمت آمیز علیه حجاب اجباری به راه انداخته‌اند تا زنان را به سکوت و تسلیم وادار کنند».
«مجرم‌انگاری زنان به دلیل عدم انتخاب حجاب شکلی افراطی از تبعیض جنسیتی و نوعی رفتار بیرحمانه، غیرانسانی و ترذیلی است که عمیقا به کرامت انسانی زنان آسیب میرساند. مقامات ایرانی باید دست از آزار و تعقیب قضایی و حبس زنانی که در مقابل این بی‌عدالتی ظالمانه می‌ایستند بردارند و کسانی که به خاطر فعالیت در دفاع از حقوق زنان بازداشت شده‌اند را فورا و بدون قید و شرط آزاد کنند.»
در روز ۲۱ فروردین ماه، یاسمن آریانی، یکی از مدافعان حقوق زنان توسط نیروهای امنیتی در خانه خود در تهران دستگیر و به محل نامشخصی انتقال داده شد. مادر یاسمن آریانی، منیره عربشاهی، روز بعد درحالی که به بازداشتگاه وزرا رفته بود تا در مورد وضعیت و محل نگهداری دختر خود اطلاعات کسب کند دستگیر شد.
بر اساس اطلاعاتی که عفو بین‌الملل دریافت کرده است، هر دو زن در ارتباط با ویدئویی که در روز جهانی زن در سطح گسترده‌ای در فضای مجازی پخش و دیده شده بود، دستگیر شده‌اند، ویدئویی که در آن این دو زن و چندین فعال دیگر حجاب بر سر ندارند و در حال پخش کردن گل در میان مسافران زن در یکی از متروهای تهران و سخن گفتن از امیدهای خود برای احقاق حقوق زنان در ایران دیده می‌شوند. در این ویدئو، منیره عربشاهی میگوید امید دارد «روزی برسد که ما زنان دیگر مجبور نباشیم برای طبیعی‌ترین حق خودمان مبارزه کنیم» و یاسمن آریانی در حالی که به زنی محجبه گل میدهد، میگوید «من آرزو میکنم زمانی برسد که من بتوانم این جوری در خیابان کنار شما که این جوری هستید در آرامش قدم بزنم.»
بنا بر اطلاعات دریافت شده توسط عفو بین‌الملل، یاسمن آریانی و منیره عربشاهی در ارتباط با این ویدئو با چندین اتهام از جمله «تبلیغ علیه نظام» و «ترویج فساد و فحشا» رو به رو شده‌اند.
خانواده یاسمن آریانی تا روز ۲۶ فروردین، که به وی اجازه داده شد تماس تلفنی کوتاهی برقرار کند اطلاعی از وضعیت او نداشتند. تاکنون مقامات از افشای محل دقیق نگهداری وی خودداری کرده‌اند و تنها گفته‌اند که در یکی از بازداشتگاه‌های «امنیتی» به سر میبرد.
منیره عربشاهی در زندان شهر ری (معروف به قرچک) به سر میبرد، زندانی که چند صد زن را در شرایطی به شدت غیر بهداشتی، با ازدحام بالا و بدون دسترسی به آب آشامیدنی سالم، غذا و خدمات درمانی مناسب و هوای تازه در خود جای داده است.
در روز ۲۵ فروردین، وکیل یکی دیگر از مدافعان حقوق زنان، ویدا موحدی اعلام کرد وی در اسفند ۱۳۹۷ به دلیل اعتراضات صلح‌آمیزش به حجاب اجباری به یک سال حبس محکوم شده است. ویدا موحدی در هفتم آبان ماه ۱۳۹۷ طی یک اقدام اعتراضی یک نفره از نماد گنبدی شکل میدان انقلاب تهران بالا رفت و در حالی که حجاب به سر نداشت روسری قرمز رنگ و بادکنک‌هایی به رنگ سفید و قرمز را در دستانش تکان داد. او در طی این حرکت دستگیر شد و از آن زمان در بازداشت به سر میبرد.
ویدا موحدی به عنوان نخستین «دختر خیابان انقلاب» شناخته می‌شود. وی در دی ماه ۱۳۹۶ هم روی سکویی در خیابان انقلاب ایستاد، روسری خود را از سر برداشت و آن را در انتهای چوبی بست و به اهتزاز در آورد، اقدامی که منتهی به دستگیری و بعدتر آزادی وی به قید وثیقه شد. از آن پس مقاومت صلح‌آمیز وی الهام‌بخش زنان زیادی در سراسر کشور شد تا برای اعتراض به قوانین حجاب اجباری در اماکن عمومی به اقدامات اعتراضی مشابهی دست بزنند.
طبق گفته‌های وکیل ویدا موحدی، وی مشمول مقررات آزادی مشروط می‌شود اما زندان برخلاف قانون اقدام به ارسال درخواست آزادی مشروط وی نکرده است. وی همچنین جزء زندانیانی است که حکم آنها به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب ۱۳۵۷ مشمول عفو رهبر جمهوری اسلامی قرار گرفت اما مقامات زندان اقدام به آزادی وی نکرده‌اند.
روزنامه‌نگار و مدافع برجسته حقوق زنان، مسیح علینژاد، که هم‌اکنون ساکن ایالات متحده آمریکا است و در اعتراض به حجاب اجباری کارزارهای اینترنتی شناخته‌شده‌ای را به راه انداخته است، به عفو بین‌الملل گفته است که در هفته‌های گذشته مادر هفتاد ساله وی برای ادای توضیحات پیرامون ارتباط تلفنی با دختر خود توسط پلیس امنیت احضار شده است و مادر و پدر سالخورده وی برای بیش از یک ساعت بازجویی شده‌اند.
در ماه گذشته، طی پرونده تکان‌دهنده دیگری، وکیل برجسته حقوق بشر و مدافع حقوق زنان، نسرین ستوده با ۷ عنوان اتهامی به ۳۳ سال و ۶ ماه حبس و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شد. برخی از این اتهامات در ارتباط با دفاع وی از حقوق زنانی بوده است که به خاطر اعتراض به حجاب اجباری دستگیر شده بودند. با توجه به ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی که تصریح میکند هرگاه جرائم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، تنها مجازات اشد قابل اجراء است، نسرین ستوده باید حداقل ۱۲ سال از حکم اخیر خود را در زندان تحمل کند. این علاوه بر حکم پنج سال زندانی است که او پیشتر در سال ۱۳۹۵ به آن محکوم شده بود و باید آن را نیز در زندان سپری کند.
در بهمن ماه ۱۳۹۷ ، همسر نسرین ستوده، رضا خندان و یکی دیگر از مدافعان حقوق بشر، فرهاد میثمی، هم در ارتباط با حمایت خود از کارزارهای مبارزه با حجاب اجباری هر یک به شش سال حبس محکوم شدند.
به گفته مگدلینا مغربی: «قوانین حجاب اجباری در ایران نقض آشکار حقوق زنان در زمینه آزادی بیان، اعتقادات و مذهب است. مقامات ایرانی باید فورا این قوانین تبعیض‌آمیز را لغو کرده و دست از اعمال مقررات تحقیرآمیزی که حضور زنان بدون حجاب را در امکان عمومی منع کرده، بردارند.»
«در این میان جامعه جهانی- از جمله اتحادیه اروپا که با ایران گفت‌وگوهای دوجانبه رسمی در زمینه حقوق بشر را پیش میبرد – با ابراز علنی حمایت خود از مدافعان حقوق زنان و استفاده از تمام مجراهای ارتباطی برای واداشتن مقامات ایرانی به لغو حجاب اجباری نقش مهمی به عهده دارند.»
گفتنی است پیام درفشان، وکیل مدافع ویدا موحد روز جاری در یادداشت کوتاهی با اشاره به وضعیت موکلش نوشته است: «دختر کوچولوی خانم موحدی اصلا حالش خوب نیست، از دوری مادر بیمار شده و خانم موحد هم به خاطر بی‌قراری دختر کوچولوشون اصلا حالش خوب نیست…»
