منصور امان
عراق میانجی یا طرف دعوا؟
همزمان با تلاش حاکمان ج.ا برای تبدیل عراق به میدان جنگ نیابتی با آمریکا، وزیر خارجه مُلاها نیز به این کشور گُسیل شده است تا بغداد را در کورس فعلی نگه دارد.
عراق گذشته از آنکه در کوشش رژیم مُلاها برای دور زدن تحریمهای اقتصادی آمریکا نقش مُهمی بازی می کند، یکی از استدلالهایی است که حاکمان ایران در تهدید علیه آمریکا و مُتحدانش بدان استناد می کنند. در همین حال چنین می نماید که رژیم مُلاها در بُحران اخیر، از دولت عراق برای تبادُل پیام با آمریکا نیز استفاده می کند.
این مطلوب ترین نقشی است که ج.ا می تواند برای عراق تصور کند؛ بدینگونه که در حالی که با دخالتهای مُستقیم و غیر مُستقیم سیاسی، نظامی و فرقه ای خود همچون موریانه سیستم دولتی این کشور را از درون پوک و فاسد کرده، همزمان آن را در نقش میانجی و بی طرف وارد بازی می کند. این امر می تواند فشار از روی دولت عراق را به سبب رابطه مُناقشه برانگیزش با حاکمان ج.ا کاهش دهد و به تداوُم مُوازنه کنونی قُدرت و آرایش شکل گرفته سیاسی ناشی از آن کُمک کند. سود مُلاها از این سناریو، حفظ موقعیت دست باز در عراق با وجود تشدید تنش با آمریکا در این میدان نیابتی است.
عراق در طرح “عقبه استراتژیک” مُلاها جایگاهی مرکزی دارد. هزاران کیلومتر مرز خاکی و امکان مُداخله گری مُستقیم از طریق استخدام مُزدور، ارسال پول، اسلحه و استقرار نیرو و در نهایت همسایگی با سوریه، به این کشور جایگاهی استثنایی در اُفق سیاست مُداخله گری مُلاها، یعنی “هلال شیعی” بخشیده است.
از آنجا که به گونه مُشخص همین سیاست و آثار آن در کانون درگیری آمریکا با رژیم مُلاها قرار دارد و سرچشمه بیشتر بُحرانهای منطقه ای شناخته می شود، بنابراین می توان مُناسبات سیاسی حاکم در عراق و دستگاه هایی که آنرا نمایندگی می کنند را بخشی از مُشکل و نه ابزاری برای حل آن به حساب آورد. اگر هنوز گفته های تهدید آمیز حاکمان ج.ا خطاب به آمریکا در باره “نُفود منطقه ای ما” و “آسیب پذیری آنها” برای خط تاکید کشیدن زیر این فاکت کافی نبود، شلیک موشک به منطقه سبز بغداد دُرُست بعد از هُشدارهای مُکرر آمریکا در این باره، به خوبی موقعیت عراق در کشاکش جاری را یادآور شد.
بردن یا آوردن پیغام از سوی آقای عادل عبدالمهدی، نخُست وزیر عراق، نمی تواند این حقیقت را کنار بزند که کشور او از چشم رژیم ج.ا تریبون تهدید و باجگیری از آمریکا و – یک گام جلوتر – میدان جنگ نیابتی علیه آن به شمار می آید. بنابراین عُمر راهکار “میانجیگری” نیز که در حقیقت ادامه وضعیت موجود در عراق را هدف دارد، مشروط و گذار خواهد بود، به این معنا که به میزانی که سطح تنش موجود بین رژیم مُلاها و آمریکا و مُتحدانش شدت می باید، فشار بر عراق برای بی طرفی عملی و خُنثی کردن تهدیدات ج.ا علیه طرفهای دیگر هم افزایش خواهد یافت و آقای عبدالمهدی را ناچار خواهد کرد به این یا آن صورت، نقش دیگری برای خود بیاید.
