نخست وزیر زاپن فردا عازم ایران خواهد شد تا با خامنه ای دیدار کند. خبرگزاری رویترز گزارش داد که شینزو آبه پیش از سفر خود به تهران با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا تماسی تلفنی داشته است.
کارشناسان مسائل دیپلماتیک برای سفر شینزو آبه به ایران اهمیت خاصی قائل شد‌ه‌اند. به باور آن‌ها، نخست‌وزیر ژاپن کسی است که با کاخ سفید مناسبات بسیار نزدیکی دارد و در عین حال روابط دوستانه ژاپن و ایران نیز می‌تواند پشتوانه‌ای برای نقشی باشد که شینزو آبه در جریان سفر خود به تهران ایفا خواهد کرد.
رویترز به نقل از کارشناسان نوشته است که مهم‌ترین دستاورد سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران می‌تواند متقاعد کردن تهران به از سرگیری مذاکرات مستقیم با واشنگتن باشد.
سخنگوی شورای عالی امنیت رژیم ملاها روز یکشنبه در باره سفر میانجی‌گرانه نخست وزیر ژاپن به تهران گفته بود: بازگشت آمریکا به برجام و جبران خسارت های وارد شده به جمهوری اسلامی، ضمانتی برای موفقیت سفر شینزو آبه به ایران است.
احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی در این باره در یادداشتی با عنوان “مذاکره و تشدید فشار!” نوشت:
در آستانۀ سفر شینزو آبه نخست وزیر ژاپن به تهران، وزارت خزانه‌داری آمریکا بخش بزرگی از صنعت پتروشیمی ایران را تحریم کرد. ظاهراً هدف از وضع این تحریم تازه، تأکید بر این موضوع است که آمریکا سیاست “اعمال حداکثر فشار” علیه ایران را رها نکرده و تلاش کشورهای ثالث برای میانجیگری بین واشنگتن – تهران، اثری بر این سیاست ندارد.
در واقع، از نگاه دولت ترامپ، اعمال فشار حداکثری، ضمانتی برای آغاز مذاکره و به سرانجام رساندن آن تلقی می‌شود، بنابراین اعضای تیم رئیس جمهور آمریکا، بین فشار و مذاکره تباینی قائل نیستند. همین سیاست در مورد کرۀ شمالی نیز در حال اجراست. با آنکه رهبران آمریکا و کرۀ شمالی در عالی‌ترین سطح، دو دور مذاکرۀ رو در رو برگزار کرده‌اند، اما از میزان تحریم‌های واشنگتن علیه پیونگ یانگ، ذره‌ای کاسته نشده است.
واقعیت این است که آمریکا همان سیاست را در مورد ایران نیز دنبال می‌کند. هنگامی که ترامپ از آمادگی خود برای مذاکره با ایران سخن می‌گوید؛ نظری به کاهش تحریم‌ها برای تسهیل روند مذاکره ندارد و موضوع تحریم و مذاکره را از یکدیگر جدا می‌کند.
به عبارت روشن‌تر، ترامپ برای آغاز مذاکره و یا حتی تداوم مذاکره، به طرف‌های خود امتیاز نمی‌دهد. هرگونه امتیازی فقط در پایان راه مورد نظر آنهاست و نه در آغاز و یا میانۀ راه!
به زعم زمامداران کاخ سفید، در مورد کشورهایی چون ایران و کرۀ شمالی، اصل مذاکره، امتیازی از طرف یکی به دیگری نیست و به همین جهت می‌تواند بی قید و شرط باشد. پای قید و شرط‌ها در واقع در طول مذاکره و سرانجام نهایی آن پیش می‌آید.
بر همین اساس، ۱۲ شرطی که مایک پمپئو برای ایران تعیین کرده است، نه شروطی برای آغاز مذاکره بلکه مواردی برای توافق نهایی بر سر آنهاست، توافقی که از نگاه آنان می‌تواند به بهبود روابط بین دو کشور و رفع رژیم تحریم ها منجر شود.
با این حساب، به نظر نمی‌رسد که شینزو آبه – یا آنطور که خودش ترجیح می دهد، آبه شینزو!- در سفرش به تهران، حامل پیامی برای کاهش تحریم ها به عنوان علامت حسن نیتی از سوی آمریکا برای آغاز مذاکره باشد. او صرفاً ایران را به آغاز مذاکرۀ بی قید و شرط با دولت ترامپ ترغیب خواهد کرد.
بدین جهت تصور من این است که رسانه‌ها و برخی تحلیل‌گران، در مورد اهمیت و نتایج سفر آبه به تهران، انتظارات بیش از اندازه‌ای در افکار عمومی ایجاد کرده‌اند.
سفر آبه به تهران فقط در صورتی می‌تواند به موفقیت برسد که ایران آمادۀ مذاکرۀ بدون قید و شرط یعنی جدا کردن موضوع تحریم‌ها از اصل انجام مذاکره باشد. رصد فضای رسمی اما از چنین موضوعی حکایت نمی‌کند. نه در سطح دولت و نه فراتر از آن.
