آخرین اقامتگاه رضاشاه در ایران با ویرانی فاصله ای ندارد
براساس گزارش هایی که این روزها ازایران می رسد « باغ و موزه ی هرندی» که می تواند یکی از مراکز مهم گردشگری کرمان باشد، کاملا متروک شده است. این باغ و بنای آن یکی از زیباترین آثار تاریخی دوران ناصرالدین شاه است که به دلیل بی توجهی عمدی مقامات میراث فرهنگی به وضعیت فلاکت باری درآمده و اگر وضع به همین گونه ادامه پیدا کند، با ویرانی فاصله ای ندارد.
تا قبل از انقلاب اسلامی خانه و باغ هرندی مثل بیشتر باغ های قدیمی و خانه های تاریخی ایران سلامت و سرپا بود. در پی انقلاب این خانه به حال خود رها شد. دوستداران میراث فرهنگی کرمان معتقدند که دلیل اصلی بی توجهی به این باغ، اهمیت تاریخی آن در ارتباط با رضاشاه می باشد؛ زیرا قدمت، سبک معماری ساختمان ها، ترتیب پلکان ها، حوض ها، جوی ها، باغچه ها و درختان کهن باغ به مراتب زیباتر از خانه ها و باغ های دیگری ست که سازمان میراث فرهنگی ازآن ها مراقبت می کند.
خانه هرندی، در واقع آخرین محل اقامتگاه رضاشاه قبل ترک ایران بوده است.
شهریور 1320، و در جریان جنگ دوم جهانی، شوروی و انگلیس بدون توجه به اعلام بی طرفی ایران، از زمین و آسمان به ایران حمله کرده و آن را اشغال کردند. ارتش ایران به سرعت متلاشی شد و سپس متفقین و به ويژه دولت انگلیس با وعده ی پایان جنگ و انتقال سلطنت به ولیعهد، رضا شاه را مجبور به ترک ایران کردند. از او خواسته شده بود که از طریق بندرعباس با کشتی ایران را ترک کند.
رضا شاه با دو اتومبیل خود به همراه افراد خانوده اش به سوی بندر عباس حرکت کرد. در کرمان به دلیل خراب شدن یکی از اتومبیل ها توقف کرده و میهمان یک بازرگان سرشناس به نام هرندی شدند. هرندی خانه را کلا دراختیار رضاشاه و خانواده اش قرار داد. و رضاشاه بیشتر کارهای اداری و نوشتن نامه هایش را، پس از ترک تهران، در این خانه انجام داد و سپس به سوی بندرعباس حرکت کرد تا برای همیشه از سرزمین محبوبش، که آن را به سختی از قرون وسطی بیرون کشیده بود، دور شود.
***
خانه هرندی حدود 1252 خورشیدی به وسیله ی «محمدرضا خان عدل السلطان» به سبک باغ های کهن ایرانی ساخته شده بود. این باغ در سال 1313 خورشیدی به ابوالقاسم خان هرندی فروخته شد. در سال 1354 مالکین به یاد و خاطره اقامت چند روزه ی رضاشاه در آنجا، آن را به وزارت فرهنگ و هنر هدیه کردند. و در همان سال در فهرست میراث ملی ایرانیان به ثبت رسید. و بخشی از آن تبدیل به موزه باستانشناسی کرمان شد.
