منصور امان
حرکت غیردیپلُماتیک سفر چین در ایران و واکُنش سراسیمه و عجزآلود دستگاه حاکم بدان، نور تازه ای از یک زاویه دیگر بر واقعیت سیاست خارجی رژیم ولایت فقیه افکند. گردانندگان ج.ا در همان حال که سیاستهای ماجراجویانه و تنش آفرینی خارجی خویش را با علاقه به “استقلال” و “عزت” توجیه می کنند، در برابر چین و روسیه، دو شریک تجاری خود، از اصولی جُز تسلیم و کُرنش پیروی نمی کنند.
سُخنگوی وزارت بهداشت با انتقاد از آمار کُرونایی چین، به گونه ناخواسته موجب شفافیت بیشتر از نوع تنظیم رابطه “نظام” با نادر حامیان خارجی اش گردید. وی داده های آماری پکن و ادعای آن پیرامون مهار اپیدمی را “شوخی تلخ” خواند تا خشم “چانگ هوا”، سفیر این کشور، را برانگیزد و او را وادار سازد تا به میدان آمده و این “آقای عزیز” را سر جای خود بنشاند.
چنین می نماید که آقای کیانوش جهانپور، سُخنگوی یاد شده، به کمی بالاتر از هدف شلیک کرده است. او با ابراز تردید نسبت به اطلاعات رسمی از چین، در حقیقت قصد اثبات دُرُستی سیاست رسمی ج.ا مبنی بر خودداری از قرنطینه مردُم را داشت. آقای جهانپور یک ماه پیش به شیوه دیگری از رویکرد اربابانش دفاع کرده بود. او که بنا به کارکرد مقام سُخنگویی در ج.ا، وظیفه اصلی اش تکذیب، دُروغگویی و فعالیت ضد اطلاعاتی است، در آن تاریخ گفت “نتایج قرنطینه ووهان رضایتبخش نیست” و این ادعا را به دُروغ به “خود چین” نسبت داد. وی اما شُهرت خود را بیشتر مدیون آن است که همانجا مُدعی شد “قرنطینه در پروتُکُلهای بین المللی جایی ندارد” و فراتر از آن، در استدلال برای اینکه “هیچ شهر تعطیل نخواهد شد”، کوشید سر مُخاطبانش را اینگونه کُلاه بگذارد: “چنین چیزی در مُدیریت و کُنترُل بیماریها در دُنیا مطرح نیست.”
برخورد تُند و غیرمُتعارف سفیر چین به گفته های یک کارمند درجه دو ج.ا که بنا به وظیفه شُغلی اش حرافی می کند، بازتاب مُشاجره ای است که در سطحی بالاتر بین چین و آمریکا ابتدا بر سر منشاء ویروس و اینک پیرامون اطلاعات و داده های آماری پکن جریان دارد. ناگُفته پیداست که این درگیری خود در چارچوب رقابت جهانی آمریکا و چین پیش می رود، از همین رو پکن به سختی می تواند اجازه دهد در کشورهایی که در حُوزه نُفوذش قرار دارند، جبهه ای با این مضمون علیه آن گشوده شود.
بسیج دستپاچه پایوران و نهادهای ج.ا برای عُذرخواهی و جُبران مافات نشان می دهد که دستگاه حاکم نه فقط بر جایگاه فرودست خود در مُناسبات با چین صحه می گذارد، بلکه آماده است مُتناسب با ریتم حساسیتهای آن به گردش و چرخش درآید. در همین راستا سُخنگوی وزارت خارجه مُلاها چاپلوسانه “شُجاعت، تعهُد، پیشتازی و حرفه ای گری” پکن در “مُقابله با ویروس کُرونا” را ستود و سُخنگوی بخت برگشته وزارت بهداشت نیز مراتب پشیمانی خود را با “قدردانی از حمایتهای فراموش نشدنی چین” به اطلاع سفارتخانه رساند. این اما مانع نشد که سپاه پاسداران برای دوقبضه کردن پوزش و خاکساری “نظام” به میدان بیاید و خواستار “بررسی ابعاد پُشت پرده” سُخنان آقای جهانپور بگردد. بازوی نظامی حاکمیت بدین وسیله به چینیها پیام می داد که تردید افکنی در آمار دولت فخیمه توطئه دُشمنان بوده و ساحت “نظام” از چنین جسارتی بدور است.
اما این هنوز انتهای فرمانبرداری نیست. هرکس که مایل است بداند رژیم استبدادی – مذهبی ولایت فقیه در حراج منافع مردُم ایران چه مرزهایی را پشت سر می گذارد، می تواند رُسوایی واردات ویروس کرونا توسُط شرکت هواپیمایی سپاه پاسداران (ماهان) و ادامه بدون مانع رفت و آمد و سفرهای توریستی به چین و درخواست صریح سفارتخانه آن در این زمینه را مُرور کند.
