این روزها رژیم دام جدید دیگری به نام بازار سرمایه یا همان بورس کذایی پهن کرده است که با ترفندهای ناگزیر نهادهای پولی و مالی مثل بانک مرکزی هدف خود را پیش میبرد. این پروژه بهمنظور جمعآوری هر چه بیشتر نقدینگی و سرمایههای در دست مردم طراحی شده تا رژیم بتواند با نقدینگی فوقالذکر بخشی از کسریها و بدهیهای خود و ضرر و زیان بنگاههای وابسته را جبران کند.
این طرح با افزایش سود سهام مؤسسات حاضر در بورس در زمانی صورت میگیرد که حتی دولت روحانی هم به رکود عمیق تولید اذعان میکند و خامنهای شعار جهش آن را میدهد. هر چند این فریب کاری ها تا حدودی افشا شده است اما وضعیت نابسامان معیشتی بخشی از مردمی که اندوختهای دارند سبب شده است که در این دام بیافتند. تا جایی که عده از مردم به فروش طلا و اشیا زینتی خود برای حضور در بورس روی آوردهاند.
روزنامه آفتاب در این باره نوشت: استقبال مردم از فروش طلا و سایر داراییهایشان را نمیتوان تنها از یک بعد بررسی کرد. گذران معیشت تنها یک از این ابعاد است که البته آن را هم نباید نادیده گرفت. طبعاً گروهی از مردم که در هفتههای اخیر رشد سراسیمه بورس را مشاهده کردهاند، این روزها احساس عقبماندن از سایر افراد را دارند. آنها که پیش از این با خرید طلا، ارز یا سکه درصدد حفظ ارزش سرمایه خود بودند، بهدنبال راهی میگردند تا از بازدهی بالای بازار سرمایه بهرهمند شوند. از اینرو گویا قرار است هر آنچه در چنته دارند را تبدیل بهسهام بورسی کنند.
این منبع نوشت: گروهی از کارشناسان این نوع رفتار مردم را هیجانی و جو زده خوانده و شرایط کنونی بازار سرمایه را مشابه تجربباتی نظیر سرمایهگذاری در شرکتهای هرمی، استقبال از مؤسسات مالی و اعتباری و هجوم به بازار ارز در سال ۹۶ دانسته که به سرنوشت نقدینگی موجود در بورس چندان خوشبین نیستند. گذشته از درستی و نادرستی چنین تحلیلی طبعا هیچ کارشناسی شکاف ایجاد شده بین هزینهها و تورم موجود با درآمدهای مردم را انکار نمیکند. مردمی که بهدلیل رشد لجامگسیخته تورم، هر روز با سرعت بیشتری ارزش سرمایه و دارایی خود را از دست میدهند چارهای جز این ندارند که هربار شانس خود را در یک بازار محک بزنند. بسیاری از آنها نه از روی فرصتطلبی، بلکه از روی اجبار و برای گذران معیشت خود دست بهچنین رفتارهای پرریسکی میزنند. بهویژه در ایامی که کرونا بسیاری از کسبوکارها و مشاغل را از پای درآورده، اقشار مختلف بهدنبال راهی برای افزایش سرمایه خود میگردند… حال که کمکهای دولتی کفاف معیشت آنها را نمیدهد، قطعاً این افراد بهراههای دیگری نظیر فروش داراییهای خود که گاه جنبه یادگاری و ارزش معنوی دارند روی میآورند.
ازدحام برای فروش اندوختهها
روزنامهٔ آرمان هم نوشت: بسیاری از اصناف و اقشار، بهویژه کارگران در این ایام شغل خود را از دست دادند. کارگرانی که با توجه به شکاف درآمدهایشان با هزینهها، شاید برای یک هفته هم پساندازی نداشته باشند، در حدود دو ماه اخیر ناچاراً بدون شغل و درآمدی به معیشت خود ادامه دادند. مردمی که در دوران کرونا به ناچار همهٔ اندوختهٔ سالیان خود را نیز مصرف کرده و اینک به فروش داراییهایشان رو آوردهاند. فقط کافی است این روزها نگاهی به طلافروشیهای سطح شهر بیاندازیم تا متوجه ازدحام غیرعادی آنها شویم. اما آیا مردم برای خرید طلا به این بازار هجوم آوردهاند؟ پاسخ منفی است؛ بسیاری از افرادی که این روزها در طلافروشیها مشاهده میشوند، نه خریدار، بلکه فروشنده طلا هستند. آنها تنها اندوخته خود را هم به بازار آوردهاند تا آن را به پول نقد تبدیل کنند و روزهای سخت کرونایی را پشت سر بگذارند
پیامهای خوبی از جامعه دریافت نمیشود
رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف در تهران از هجوم مردم به طلافروشیها به دلیل امرار معاش و پرداخت بدهی سخن میگوید اما هجوم نقدینگی به بازار بورس میتواند سویه دیگر این ماجرا را روشن کند، در این راستا رفتار مردم در دو بازار طلا و بورس میتواند این فرضیه را قوت بخشد که اقدام اول با هدف تهیه نقدینگی و ورود به بازار بورس صورت گرفته است.
همایون دارابی از کارشناسان بازار سرمایه و بورس در این باره گفت: تا حدودی میتوان هجوم مردم به طلافروشیها را اینگونه ارزیابی کرد. چون چند روز پیش از عرضه سهام شستا در بازار بورس نیز با فروش سنگین طلا و ارز خانگی مواجه بودیم.
اما این کارشناس فروش طلا به دلیل تنگناهای اقتصادی را نیز تأیید کرد و از حضور پولهای خیلی زیاد در کنار پولهای خرد در کنار ورود زیاد به بازار بورس یاد کرد و اولی را غالب بر بازار دانست.
طبق گزارشها، دهک پایین جامعه برای تأمین امرار معاش و دهک بالا برای پاس کردن چک و پرداخت بدهیهای خود نسبت به فروش طلاهای خود اقدام میکنند. آنچه میتواند به دلیل تاثیر منفی کرونا بر کسب و کارها و توان اقتصادی جامعه ارزیابی شود.
اما شاید این تمام ماجرا نباشد و فرضیههای دیگری هم درباره هجوم مردم به طلافروشیها مطرح باشد. چنانچه نگاهی به بازار بورس و صفهای طولانی مردم برای دریافت کد بورس میتواند سویه دیگر این ماجرا را روشن کند.
هجوم نقدینگی به بازار بورس در شرایطی است که رشد بورس تهران از سوی اغلب کارشناسان اقتصادی در روزهای کرونازده اقتصاد آن هم در شرایط ایران و برخلاف بازارهای بورس مهم جهان، بسیار عجیب به نظر میرسد.
به گفته سیامک قاسمی از کارشناسان این حوزه، ورودی نقدینگی و جو روانی بر بازار حاکم است و از این رو، هر تحلیل مالی درباره آینده بورس اشتباه است. همین امر نیز گذاردن همه تخم مرغها در سبد بورس را به یک تهدید تبدیل میکند به ویژه آن که اغلب مردم بدون آگاهی و اطلاع و تنها با شنیدن سود بالای این بازار وارد بورس شدند.
در هر صورت چه اقدام مردم برای هجوم به طلا فروشیها برای رفع آسیبهای اقتصادی کرونا باشد و چه برای حضور در بازار بورس پیامهای خوبی از جامعه دریافت نمیشود.
در حالت نخست این به معنای فقیرتر شدن جامعه و افزایش طبقات پایین و محروم و ناکامی و سرخوردگی است. در حالت دوم نیز رفتار هیجانی مردم در هجوم برای فروش طلا و خرید بورس بدون حمایت و برنامهریزی درست دولت میتواند به هنگام کاهش سود بازار بورس بار دیگر رفتار هیجانی دیگری را در پی داشته و موجب زیان این گروه از مردم و خروج سرمایههای آنها از بازار بورس شود. آنچه پیشتر در بازار ارز نیز رخ داده و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن هنوز هم گریبانگیر کشور است.