پاسدار علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت جمهوری اسلامی در توییتی نوشت: پیکر کم‌جان برجام در صورت تداوم تحریم‌های تسلیحاتی به مرگ ابدی خواهد رفت.
وی نوشت: ویروس تحریم، ابزار کاخ سفید برای بقای هژمونی رو به افول آمریکا است. اروپا کدام سو ایستاده؛ حفظ آبرو و تقویت چندجانبه‌گرایی یا پذیرش مجدد تحقیر و کمک به یکجانبه‌گرایی؟
این در حالیست که وزیر خارجه آمریکا گفته: ایالات متحده از هر ابزاری برای تمدید تحریم تسلیحاتی رژیم ایران استفاده می‌کند.
همزمان به گزارش خبرگزاری رویترز حدود ۹۰درصد اعضای مجلس نمایندگان آمریکا در نامه ای به وزیر خارجهٔ آمریکا از انقضای مهلت تحریم تسلیحاتی رژیم ایران در مهرماه ابراز نگرانی کردند و خواستار تمدید این تحریم‌ها شدند.
در گزارش رویترز آمده است: «۳۸۲ نماینده از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در یک اقدام کم‌سابقه فراحزبی، نامه‌یی را امضا و به مایک پمپئو ارسال کرده‌اند که طی آن از او خواسته‌اند با متحدان آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی رژیم ایران همکاری کند.»
رویترز در گزارش خود افزود: «نمایندگان کنگره در نامه خود با اشاره به اینکه دوره تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه تهران در ماه اکتبر منقضی خواهد شد، ابراز نگرانی کرده‌اند که انقضای ممنوعیت فروش سلاح به رژیم ایران باعث شود که کشورهای بیشتری وارد تجارت اسلحه با این رژیم شوند.»
در ادامه گزارش رویترز آمده است: الیوت انگل رئیس کمیته امور خارجی مجلس از حزب دموکرات و مایک مک‌کال عضو ارشد جمهوریخواه این کمیته از جمله امضاکنندگان این نامه هستند. تهیه‌کنندگان نامه هم‌چنان در حال دریافت امضاهای بیشتری هستند و نامه هنوز به وزارت‌خارجه ارسال نشده است.
خاطر نشان می‌شود که برایان هوک نماینده ویژه امور ایران در وزارت‌خارجه آمریکا روز پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت در نشست خبری مشترک با سخنگوی وزارت‌خارجه در واشنگتن گفت: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که تحریم تسلیحاتی ایران برچیده شود. از اول اشتباه بود که این را در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) گنجاندند… خیلی آسان است که تحریم‌های تسلیحاتی را تجدید کنیم.»
پیامدهای اساسی برای امنیت و ثبات منطقه دارد
رفع تحریم تسلیحاتی رژیم ایران پیامدهای اساسی برای امنیت و ثبات منطقه دارد
وبسایت رسمی وزارت خارجهٔ فرانسه روز پنج شنبه بیانیه ای را منشتر کرده که در آن آمده است: رفع تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه رژیم در ماه اکتبر (مهر ماه ۹۹) که در قطعنامه ۲۲۳۱ تعیین شده، می‌تواند پیامدهای اساسی برای امنیت و ثبات منطقه ای در پی داشته باشد.
این منبع افزود: تحریم اتحادیه اروپا مطابق با شرایط توافق وین پس از سال ۲۰۲۰ و تا اکتبر ۲۰۲۳، به همراه تحریم سازمان ملل در خصوص فن‌آوریها و تجهیزات بالستیک هم‌چنان ادامه خواهد داشت.
وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرد پاریس قصد دارد با شرکای خود در گروه . (E3) و سازمان ملل در توافق وین و شورای امنیت به‌طور نزدیک همکاری کند.
به موجب قطعنامۀ ٢٢٣١ شورای امنیت، تحریم های سازمان ملل برای جلوگیری از فروش سلاح های متعارف به رژیم ایران در اکتبر آینده خاتمه می یابند. اما آمریکا خواستار تمدید این تحریم هاست و از سه کشور اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان نیز خواسته است که تدابیر لازم را در این زمینه اتخاذ کنند.
پشت پرده چه خبر است؟
به گزارش آسوشیتدپرس، آمریکا پیش نویس قطعنامه‌ای را میان برخی اعضای شورای امنیت سازمان ملل توزیع کرده است که براساس آن تحریم‌های تسلیحاتی علیه رژیم ایران برای مدتی نامحدود تمدید خواهد شد.
تقریبا شش ماه دیگر، یعنی در ۲۲ اکتبر (یکم آبان)، موعد رفع تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه رژیم ایران بر اساس مفاد برجام فرا می‌رسد. بنا به گزارشها، آمریکا یک طرح دو مرحله‌ای را برای جلوگیری از لغو این تحریم‌ها آغاز کرده است.
روزنامه نیوریورک‌تایمز که جزئیات طرح دو مرحله‌ای وزارت خارجه آمریکا را منتشر کرده، نوشته است: ایالات متحده پیش‌بینی می‌کند که روسیه قطعنامه آمریکا در مورد تمدید تحریم‌های تسلیحاتی رژیم ایران را وتو کند. به همین دلیل، آمریکا برای جلوگیری از تمدید تحریم‌های مزبور، به کمک وکلای وزارت خارجه، یک استدلال حقوقی آماده کرده که بر اساس آن می‌تواند ادعا کند که هنوز عضو برجام است و لذا می‌تواند از سازوکار موسوم به «مکانیسم ماشه» استفاده نماید. فعال‌سازی این مکانیسم، برجام را کاملا از بین خواهد برد.
در واقع بر اساس این طرح، سایر اعضای برجام مجبور خواهند شد این توافق را نقض کنند و اگر آن را نقض نکنند، این توافق با استفاده از مکانیسم ماشه کاملا از بین خواهد رفت.
در چنین شرایطی چه کاری از اروپا ساخته است؟ اگر محاسبات فوق درست باشند، اروپا نمی‌تواند کار خاصی برای نجات برجام انجام دهد. چراکه اروپائیان در مقابل طرح جدید آمریکا دو گزینه دارند که هرکدام از آنها بدتر از دیگری است.
اگر اروپا با هدف جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه، با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی رژیم ایران موافقت کند، برجام را به شکل فاحشی نقض خواهد کرد؛ و این با ادعای آنها مبنی بر اینکه کاملا به تعهدات برجامی‌شان پایبند بوده‌اند، به شدت ناسازگار خواهد بود. اما اگر با رفع تحریم‌های تسلیحاتی موافقت کند، در این حالت، آمریکا با ادعای اینکه هنوز عضو برجام است، مکانیسم ماشه را فعال خواهد کرد و کل برجام را از بین خواهد برد.
به هر حال، صرفنظر از اینکه اروپایی‌ها کدام گزینه را انتخاب کنند، وضعیت فعلی میان حکومت ایران و کشورهای غربی در حال تغییر است. در چهار سال گذشته، تنش‌ها میان تهران و واشنگتن بین سطوح مختلف سیاسی و نظامی در نوسان بود. اما هیچ وقت از کنترل خارج نشد. با وجود همه این تنش‌ها، برجام زنده ماند. اما در آستانه انتخابات آمریکا ممکن است این وضعیت تغییر کند و دیگر برجام نباشد.
در این میان، باید به دو عضو دیگر برجام که در ماه‌های آینده مجددا درگیر مناقشات رژیم ایران و آمریکا خواهند شد، اشاره کرد: روسیه و چین که به احتمال زیاد قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی را وتو خواهند کرد، مگر اینکه تهران برای دفع یک ضرر بزرگتر (فعال‌سازی مکانیسم ماشه) از آنها بخواهد که وتو نکنند که البته این بعید است. اما روسیه و چین هم، مانند اروپا، گزینه‌های محدودی برای نجات برجام دارند. اگر آنها قطعنامه آمریکا را وتو کنند، در واقع خودشان راه را برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط آمریکا هموار خواهند کرد.
دولت آمریکا ظاهرا متن مبهم قطعنامه ۲۲۳۱ را به کمک وکلای وزارت خارجه، به نفع خود تفسیر کرده و استدلال حقوقی مفصلی برای استفاده از مکانیسم ماشه تهیه کرده است. مخالفت روسیه و سایر اعضای برجام ممکن است به جایی نرسد. وندی شرمن (از دست اندرکاران آمریکايی برجام)، که خواستار مخالفت با طرح وزارت خارجه آمریکا شده است، گفته مخالفت‌ها با این طرح، به این معنا نیست که این طرح موفق نخواهد شد.
به گفته ناظران، برجام وارد مرحله خطرناکی شده که ممکن است از آن جان سالم به در نبرد.
