چند روز پیش محققان دانشگاه آکسفورد خبر دادند که واکسن آن‌ها برای مقابله با کروناویروس به ظاهر امن می‌آید و روی سیستم ایمنی بدن هم تاثیر می‌گذارد.نتایج آزمایش‌های انجام شده روی ۱۰۷۷ نفر که به آن‌ها واکسن مشترک دانشگاه اکسفورد با همکاری شرکت دارویی آسترازِنِکا، یعنی واکسن «ChAdOx۱ nCoV-۱۹» تزریق شده موفقیت‌آمیز بوده و بدن آن‌ها پادتن‌هایی تولید کرده است که می‌توانند به جنگ ویروس کرونا برود.
همچنین به نظر می‌رسد، این واکسن برای کسانی که آن را آزمایش کردند هیچ پیامد خطرناکی نداشته است، به جز این که ۷۰درصد افراد درگیر تب یا سردرد شدند، مشکلی که به گفته محققان با مصرف دارو حل می‌شود.
برای مشخص شدن خطرات واکسن روی تزریق‌کنندگان، این افراد برای ۵۶ روز تحت نظر قرار گرفته بودند. سارا گیلبرت، محقق دانشگاه آکسفورد، در این رابطه به بی‌بی‌سی گفته بود: «هنوز اقدامات زیادی باید انجام شود تا بتوانیم بگوییم واکسن ما به مدیریت پاندمی کویید-۱۹ کمک می‌کند، اما این نتایج امیدوار کننده هستند.»
موانعی که در راه ساخت واکسن آکسفورد وجود دارد
یکی از اقداماتی که این محقق دانشگاه آکسفورد می‌گوید، آزمایش واکسن روی گروه‌های سنی دیگر است، چراکه این ۱۰۷۷ نفری که مورد آزمایش قرار گرفتند همه بین ۱۸ تا ۵۵ سال سن دارند و از سوی دیگر معمولا سالمندان نسبت به ویروس کرونا آسیب‌پذیرتر هستند. در واقع محققان هنوز مطمئن نیستند که امکان تولید واکسن موثر کرونا برای سالمندان وجود دارد یا نه.عطا کالیراد، پژوهشگر زیست‌شناسی تکاملی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، در این رابطه می‌گوید: «واکسن روی افراد با سن بالا ایمنی زیادی تولید نمی‌کند و این آزمایش هم هنوز روی سالمندان آزمایش نشده است، این یک مسئله و سوالی است که هنوز حل نشده است.»
یکی دیگر از موانعی که برای ساخت این واکسن وجود دارد، به زمان تاثیرگذاری آن برمی‌گردد، چراکه هنوز مدت زمانی که بدن با تولید پادتن از ابتلا به بیماری پیشگیری می‌کند، مشخص نیست.کالیراد می‌گوید: «این افراد برای ۸ هفته زیر نظر بودند، اما برای این که مشخص شود مدت زمانی که واکسن بدن را نسبت به ویروس ایمن نگه می‌دارد؛ چقدر است باید زمان بیشتری افراد را بررسی کرد.»
اگرچه آزمایش روی بیش از هزار نفر نشان داده است که واکسن آکسفورد-آسترازنکا، تاکنون پیامدهای مرگباری به همراه نداشته است، اما عجله برای ساخت آن هم می‌تواند مشکلاتی به وجود بیاورد.
کالیراد می‌گوید: «معمولا ریشه‌کن کردن یک بیماری با واکسن یک فرایند چندین ساله است و واکسن آرام آرام به جمعیت‌های بیشتر و بیشتری تزریق می‌شود، اما الان باید عملا به جمعیت زیادی در یک بازه زمانی کوتاه واکسن تزریق شود. این یک پیامد گریزناپذیری به همراه دارد؛ برای ۹۹درصد افرادی که واکسن تزریق می‌کنند هیچ مشکلی به وجود نمی‌آید، اما بدن یک واکنش بدی نسبت به واکسن نشان می‌دهند. این یک درصد اگرچه به ظاهر عدد کمی است اما برای یک جمعیت زیاد، به عدد بزرگی تبدیل می‌شود.»
اما به جز دانشگاه آکسفورد بیش از ۱۷۰ شرکت و موسسه تحقیقاتی دیگر هم در فرایند ساخت واکسن قرار دارند که البته بسیاری از آن‌ها هنوز در مراحل اولیه قرار دارند. در واقع ساخت واکسن چهار مرحله دارد؛ آزمایش پیشینی، فاز اول، فاز دوم و فاز سوم. در میان ۱۷۰ واکسن موجود تنها ۱۹ مورد در فاز اول، ۱۱ مورد در فاز دوم و سه مورد در فاز سوم قرار دارند و باقی واکسن‌ها هنوز در مرحله آزمایش پیشینی هستند.
واکسنی که توانست مقابل ویروس کرونا بایستد
نتایج امیدوارکننده آزمایش واکسن مدرنا بر روی ۴۵ داوطلب برای مقابله با ویروس کرونا، واکنش مثبت بسیاری را در سراسر دنیا به خود جلب کرده است.در مطالعه‌ای که در ۱۴ جولای در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شد، محققان از نتایج اولین واکسن کووید ۱۹ بر روی افراد مورد آزمایش، گزارش کرد.
گفته می‌شود که این آزمایش بر روی ۴۵ نفر از داوطلبان سالم انجام شده است تا از ایمنی واکسن اطمینان حاصل شود. آزمایشی که نتایج آن از اثربخش بودن واکسن خبر می‌دهد.مدرنا تراپتیکس، شرکت بیوتکنولوژی مستقر در ماساچوست، به همراه محققان انستیتوی ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی، اقدام به تولید واکسنی برای مقابله با ویروس کرونا کرده است.
این شرکت، اولین نتایج خود از آزمایش‌های انجام شده بر روی این واکسن را در بیانیه‌ای در ۱۸ می منتشر کرد.طبق این بیانیه، ۴۵ نفر از داوطلبان در گروه سنی ۱۸ تا ۵۵ سال، در موسسه تحقیقات بهداشتی کیسر پرمننت در واشنگتن، سیاتل یا در دانشگاه اموری در آتلانتا اعلام آمادگی کردند. این واکسن در ۱۶ مارس، دو ماه پس از انتشار اطلاعات ژنتیکی ویروس کووید ۱۹، بر روی داوطلبان آزمایش شد.
در این آزمایش همه داوطلبان یکی از سه سطح دوز واکسن را دریافت کردند. پس از چندی، نتایج آزمایش از عدم بروز عوارض جدی در رابطه با واکسن در هر یک از دوزهای مصرفی خبر داد، اگرچه بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان در این مطالعه که واکسن را دریافت کردند، علائم جزئی از جمله خستگی، سردرد، لرز و درد در محل تزریق را تجربه کردند.
همه شرکت‌کنندگان در این مطالعه آنتی‌بادی SARS-CoV-۲ (ویروسی که باعث COVID-۱۹ می‌شود) را در بدن خود تولید کردند. این آنتی‌بادی‌ها در مقایسه با آنتی‌بادی افرادی که به صورت طبیعی به ویروس مبتلا شده و بهبود یافته‌اند، در خنثی‌سازی نسخه آزمایشگاهی ویروس عملکرد مشابهی داشته‌اند.
همچنین عملکرد آنتی‌بادی‌های گرفته شده از داوطلبان تزریق واکسن بر علیه نسخه طبیعی ویروس، همانند عملکرد آنتی‌بادی‌های افرادی است که به این بیماری مبتلا و بهبود یافته‌اند.در واقع واکنشی که آنتی‌بادی بدن شرکت‌کنندگان در این آزمایش به ویروس (چه در نسخه آزمایشکاهی و چه در نسخه طبیعی) نشان داده است، مشابه واکنشی است که آنتی بادی بدن بیماران بهبود یافته از خود بروز داده است.
آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که در دستگاه ایمنی بدن به منظور مقابله با باکتری، عفونت و… تولید می‌شوند.در هر دو مورد، نتایج بعد از واکسیناسیون دوم قوی‌تر از انتظار کارشناسان بودند.
دکتر لیزا جکسون، نویسنده اصلی تحقیقات مجله پزشکی نیوانگلند می‌گوید: ما بعد از واکسیناسیون دوم پاسخ‌های محکمی دریافت کردیم. به نظر می‌رسد که دو دوز از این واکسن برای مقابله با ویروس نوظهور در جهان نیاز است. در دوز اول، سیستم ایمنی بدن تنظیم می‌شود تا بدن پاسخ بهتر و جدی‌تری به ویروس با دوز دوم نشان دهد.هنوز زمان دقیقی برای رسیدن به این نتیجه که واکسن می‌تواند بدن را در برابر ویروس محافظت کند، مشخص نشده است.
بر اساس مطالعه‌ای که از سوی شرکت مدرنا بر روی واکسن ضد کرونا در حال انجام است، ۴۵ داوطلب این آزمایش به مدت یک سال تحت نظارت خواهند بود. در کنار آن، شرکت مدرنا در حال برنامه‌ریزی برای ورود به مطالعه دیگری در رابطه با مرحله دوم واکسن است که شامل ۳۰۰ نفر داوطلب خواهد بود که نیمی از این تعداد، گروه مصرف‌کننده دارونما خواهند بود.
این مطالعه به ارزیابی ایمنی و اثربخشی واکسن و همچنین محدود کردن دوز مناسب برای مرحله نهایی آزمایش، ادامه خواهد داد.
