ارمنستان و جمهوری آذربایجان روز سه شنبه همزمان با ادامه درگیری‌ها در منطقه ناگورنو قره باغ اعلام کردند که وزرای خارجه دو کشور برای دیدار با مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا به واشنگتن خواهند رفت.
بنا به اعلام باکو و ایروان قرار است وزرای خارجه دو کشور روز جمعه در راستای تلاش برای پایان بخشیدن به درگیری ها با مایک پمپئو ملاقات کنند. این در حالی است که هر دو طرف روز سه شنبه از ادامه درگیری ها سخن گفتند.
مایک پمپئو هفته گذشته از تلاش های دیپلماتیک واشنگتن برای کمک به دستیابی به راه حلی «پایدار» در قره باغ سخن گفته بود. وزارت خارجه ایالات متحده تاکنون درباره برنامه سفر وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان به واشنگتن اظهارنظری نکرده است.
هنوز مشخص نیست که دیدار وزرای خارجه ارمنستان و جمهوری آذربایجان با همتای آمریکایی خود به صورت مشترک انجام خواهد شد یا جداگانه.
وحشت ارامنه از افزایش نفرت پراکنی در ترکیه
دولت اردوغان در جنگ قره‌باغ آشکارا جانب جمهوری آذربایجان را گرفته است. همین موضوع باعث افزایش فشار بر ارامنه ساکن ترکیه شده است. بسیاری از شهروندان ارمنی ساکن استانبول احساس ترس و ناامنی می‌کنند. نفرت‌پراکنی در حال افزایش است.
حدود ۶۰ هزار شهروند ارمنی در ترکیه زندگی می‌کنند. گفته می‌شود که تشدید رویارویی دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان، بر رویکرد دولت و جامعه ترکیه در ارتباط با شهروندان ارمنی ساکن این کشور تاثیر گذاشته است.
به گزارش دویچه وله، سایت “تاگس‌شاو” وابسته به شبکه یک تلویزیون آلمان با انتشار گزارشی از استانبول، به دشوار شدن شرایط زندگی شهروندان ارمنی در ترکیه پرداخته است.
اکثر شهروندان ارمنی در ترکیه در شهر استانبول زندگی می‌کنند. مریم یکی از آن‌هاست. البته خبرنگار “تاگس‌شاو” می‌گوید، مریم نام واقعی این شهروند ارمنی نیست و او از بابت نگرانی درباره فشار علیه خود، حاضر به افشای هویتش نشده است.
مریم می‌گوید: «مردم [ارامنه] حتی در خانه‌های خود درباره برخی از مسائل صحبت نمی‌کنند. یا تنها با پچ‌پچ کردن درباره این مسائل حرف می‌زنند.» او می‌گوید همه از این موضوع واهمه دارند که همسایه‌های دیگر بتوانند سخن آن‌ها را بشنوند.
این شهروند ارمنی ساکن استانبول از وحشت عمومی ارامنه در ترکیه سخن می‌گوید و تاکید می‌کند که تحولات سیاسی اخیر باعث نگرانی او نیز شده است.
گارو پایلان، نماینده ارمنی مجلس ترکیه و وابسته به “حزب دموکراتیک خلق‌ها” است. او آشکارا درباره رویارویی‌های قره‌باغ سخن می‌گوید. پایلان از دولت ترکیه درخواست کرده است تا در راستای برقراری صلح بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان تلاش کند.
به باور این نماینده ارمنی، دولت ترکیه و جامعه ۸۳ میلیون نفری این کشور مسئولیت سنگینی در قبال تنش قره‌باغ دارند.
او می‌گوید از زمانی که به طرفداری از استقرار صلح در مناقشه قره‌باغ پا به میدان گذاشته، مورد تهدید نیروهای افراطی قرار گرفته است.
افزایش نفرت‌پراکنی
پایلان بر این باور است که دامن زدن به نفرت‌پراکنی علیه ارمنستان از سوی دولت و رسانه‌های ترکیه، عملا راه را برای نفرت‌پراکنی در خود جامعه ترکیه و علیه شهروندان ارمنی این کشور هموار کرده است.
مناقشه بین ترک‌ها و ارمنی‌ها در ترکیه به نسل‌کشی قرن پیش ارامنه در دوران حکومت عثمانی بازمی‌گردد. بر اساس ارزیابی مورخان، در جریان آن نسل‌کشی دست‌کم ۸۰۰ هزار نفر از ارامنه جان خود را از دست دادند. به‌رغم آن، دولت ترکیه مخالف استفاده از واژه “نسل‌کشی” در ارتباط با کشتار ارامنه است.
پایلان می‌گوید: «ما شهروندان ارمنی، چهار نسل است که می‌دانیم سیاست‌های نژادپرستانه به کجا راه می‌برد.» او از دولت ترکیه در دامن زدن به این نفرت‌پراکنی انتقاد می‌کند و نسبت به پیامدهای آن برای جامعه ترکیه هشدار می‌دهد.
گفته می‌شود پس از افزایش تنش در مناسبات بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان، بسیاری از شهروندان ترک با برافراشتن پرچم‌های دو کشور ترکیه و آذربایجان در خیابان‌های محل زیست ارامنه در استانبول در تردد هستند.
مریم بر این باور است که ترک کشور ترکیه راه‌حل مناسبی برای مقابله با این نفرت‌پراکنی نیست. او می‌گوید: «اگر کسی بخواهد در این عرصه اقدام موثری انجام دهد، باید در ترکیه بماند.»
پایلان نیز از حمایت و پشتیبانی بسیاری از شهروندان ترک از تلاش‌های او برای مقابله با نفرت‌پراکنی و صلح در قره‌باغ سخن می‌گوید.
او می‌گوید میلیون‌ها نفر از تلاش‌های صلح‌جویانه او حمایت و پشتیبانی می‌کنند. می‌گوید: «آن‌ها با جمع‌آوری امضا و دادن بیانیه‌های مطبوعاتی از تلاش من حمایت می‌کنند. زنگ تلفن من برای لحظه‌ای قطع نمی‌شود. خیلی‌ها تماس می‌گیرند تا همبستگی خودشان را به اطلاع من برسانند.»
دخالت اردوغان، بحران “قره باغ” را پيچيده تر کرد
به گزارش اسکای نیوز، رئیس جمهور ارمنستان تاکید کرد دخالت‌های ترکیه، بحران در منطقه قره باغ را پیچیده‌تر کرده است.
آرمین سرکیسیان در مصاحبه اختصاصی با این شبکه گفت: این جمهوری آذربایجان بود که جنگ را آغاز کرد و دخالت‌های ترکیه باعث پیچیده‌تر شدن اوضاع در منطقه قره باغ شد. ترکیه هزاران مزدور برای حمایت از جمهوری آذربایجان اعزام کرد که باعث خشم روسیه و جامعه جهانی شده است.
سرکیسیان افزود: در طول چند دهه گذشته مذاکرات درباره آینده قره باغ بین آذربایجان و ارمنستان در چارچوب گروهی که آمریکا، روسیه و فرانسه هدایت آن را برعهده دارند، ادامه داشت. در طول این مدت، مناقشه‌هایی وجود داشت، اما منطقه‌ای و محدود بود، اما این بار جنگ بزرگ و گسترده است. صد‌ها نفر کشته شده اند. اگر به سخنان مقامات آذربایجان گوش کنید، می‌بینید که آن‌ها از مذاکرات خرسند نبودند و به همین علت به این تصور رسیدند که می‌توانند مشکل را با توسل به زور حل کنند. تاکید می‌کنم هیچ راهی وجود ندارد که این مناقشه با توسل به زور حل شود. فکر نمی‌کنم بتوانند ملت قره باغ را پاکسازی قومیتی کنند.
وی خاطر نشان کرد: به نظر من این مناقشه با دخالت طرف ثالث، پیچیده‌تر شد. امیدوارم جمهوری آذربایجان پس از هفت روز درگیری فهمیده باشد که هیچ دستاورد ملموس و راهبردی نداشته است. صد‌ها نفر از دو طرف که فقط از نظامیان نیستند، بلکه از غیر نظامیان در روستا‌های قره باغ نیز هستند، کشته شده اند. اوضاع از کنترل خارج خواهد شد. دخالت ترکیه، اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند.
دیپلمات سابق ترکیه: دیپلماسیِ تنهایی اردوغان در دنیا
ماجراجويی های چند ماه اخیر اردوغان در حوزه شرق مدیترانه و شمال آفریقا و قدرت نمایی او در لیبی و سواحل قبرس و یونان، از سوی برخی محافل در آنکارا مورد تایید و پشتیبانی قرار گرفته است. اما در این میان، خبری از حمایت های منطقه ای و بین المللی نیست و به قول احمد داود اوغلو رهبر سابق آکپارتی، حالا غیر از جمهوری آذربایجان، کشوری نیست که حامی سیاست خارجی ترکیه باشد.
در نتیجه بسیاری از تحلیلگران، از این وضعیت، به عنوان تنهایی و انزوای اردوغان یاد کرده اند. نامق تان، سفیر سابق ترکیه در آمریکا، یکی از افرادی است که در این مورد، قلم زده است. او تحلیل خود را با عنوان «دیپلماسیِ تنهایی»، در پایگاه اینترنتی مراد یتکین منتشر کرده است.
سیاست خارجی ترکیه، روز به روز وضعیت تاسف برانگیزتری به نمایش می گذارد. در سوریه، اسراییل، لیبی و مصر، سفیر نداریم. در لبنان، امارات و عربستان سعودی، ظاهراً سفیر داریم ولی به معنای واقعی کلمه، فعالیتی نداریم.
در روابطمان با اتحادیه اروپا، شاهد وقفه و رکود هستیم، با یونان، فرانسه و آلمان، تنش داریم. در روابطمان با آمریکا هم مشکلات جدی داریم. این تابلویی است که تنها با واژگانی همچون تنهایی و انزوا، می توان آن را توصیف کرد.
چند سال پیش، در منطقه پرتنش خاورمیانه، ترکیه «جزیره ثبات» بود. حتی ما را به عنوان ضامن و به وجودآورنده ثبات در منطقه می شناختند. اما همچنان که بهار عربی، تبدیل به زمستان عربی شد، ما هم در تمام مشکلات و تنش های منطقه، طرف شدیم و کشورمان تبدیل به جزیره تنهایی شد و حالا نه تنها دشمنان، بلکه دوستانمان هم، بی تعارف اعلام می کنند که سرچشمه تنش و بی ثباتی هستیم.
