شرایط اسفبار نگهداری حیوانات در باغ‌وحش‌های ایران

خبرگزاری هرانا – رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان تهران از مرگ یک شامپانزه ۱۸ ساله در باغ وحش ارم خبر داد. گفته می شود این شامپانزه بر اثر ضربه ای که یکی از شامپانزده ها بر سر او زده، جانش را از دست داده است. این در حالی است که بارها کارشناسان محیط زیست از شرایط نامطلوب نگهداری شامپانزه‌ها در قفس‌های باغ‌ وحش ارم که آنها را دچار خوی وحشی‌گری کرده سخن گفته اند. این امر منجر به کشته شدن شماری، از جمله بچه‌ شامپانزه‌ها توسط گروه آنها طی ۱۹ سال گذشته شده است. “باران” تنها بچه شامپانزه موجود در ایران نیز با وجود شرایط مذکور در باغ وحش ارم نگهداری می شود و جان او در خطر است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان تهران از مرگ یک شامپانزه ۱۸ ساله در باغ وحش ارم خبر داد.

محمد کرمی در واکنش به خبر مرگ یک شامپانزه در باغ وحش ارم اظهار کرد: “روزی که خبر مرگ شامپانزه ۱۸ ساله را به ما اطلاع دادند، به همراه دامپزشک برای انجام کالبد شکافی به باغ وحش ارم رفتیم؛ با توجه به تورم‌های مغزی زیر پوست سر این شامپانزه مشخص شد که این تورم‌ها بر اثر ضربه‌ای بوده که یکی از شامپانزه‌ها زده است”.

سرنوشت نامعلوم حیوانات باغ وحش صفه اصفهان

خبرگزاری هرانا – در باغ وحش صفه اصفهان ۳۱۸ حیوان متشکل از ۳۷ گونه وجود دارد که سال‌هاست حیوانات بومی و غیر بومی را در نامناسبترین شرایط در دامنه کوه صفه به اسارت کشیده و فعالان حقوق حیوانات نسبت به شرایط وخیم حیوانات این باغ وحش اعتراض و بر ضرورت راهکار اصولی نجات حیوانات این مکان تاکید دارند. در حال حاضر علیرغم رای کمیسیون محیط زیست شورای شهر اصفهان مبنی بر تعطیلی این باغ وحش، شهرداری اقدام به انتشار آگهی مناقصه واگذاری باغ وحش صفه به بخش خصوصی کرده است. فعالان حقوق حیوانات با اشاره به عملکرد رو به افول این مکان در دهه‌های اخیر، معتقدند که “چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی، هیچکدام توانایی علمی و فنی لازم را برای اداره باغ وحش را ندارند و حیوانات باغ وحش صفه باید به باغ وحش‌های بزرگ و استاندارد دنیا منتقل شوند”.

به گزارش خبرگزاری هرانا به نقل از ایرنا، تعطیلی باغ وحش صفه اصفهان مصوبه کمیسیون اجتماعی و محیط ‌زیست شورای شهر را دارد اما هنوز در صحن علنی تصویب و به شهرداری برای اجرا ابلاغ نشده است، بنابراین شهرداری با این وقفه زمانی و فرصتی که برایش فراهم شده برخلاف مطالبه فعالان محیط زیست و آنچه کمیسیون اجتماعی و محیط زیست به اتفاق اکثریت آرا بر تعطیلی باغ وحش موافقت داشته اند، آگهی مناقصه واگذاری باغ وحش صفه به بخش خصوصی را در نشریات محلی منتشر کرده است.

سال‌هاست که باغ وحش صفه حیوانات بومی و غیر بومی را در نامناسبترین شرایط در دامنه کوه صفه به اسارت کشیده و در تمام این سال‌ها صدای فعالان حقوق حیوانات برای تعطیلی این باغ وحش در جوار یکی از ارزشمندترین میراث طبیعی اصفهان به جایی نرسیده است.

انتقال حیوانات باغ وحش صفه به مکانی با استانداردهای بهتر یکی از گزینه های پیشنهادی فعالان حقوق حیوانات بود که گویا مسئولان شهری معتقدند تا وقتی اصفهان باغ وحش دارد چرا باغ وحش های دیگر! در حالی که این پیشنهاد در شرایط بد و بدتر است تا حداقل این حیوانات بتوانند در مکان مناسب‌تر و شرایط استاندارد نگهداری شوند.

در واقع تصمیم‌گیری برای سرنوشت حیوانات باغ وحش صفه چالشی است که با توجه به وضعیت غیراستاندارد باغ وحش‌های ایران و شرایط نامعلوم حیواناتِ در اسارت چندان هم آسان نیست اما دست کم می‌توان با یک کار کارشناسی از شمار باغ وحش‌ها کاست و برای بهبود شرایط حیوانات، آنها را به مراکز امن‌تر و با شرایط بهتر منتقل کرد.

علی جعفری مسئول پارک کوهستانی صفه پیشتر گفت همه چیز بستگی به بازدید و رای نهایی شورای شهر دارد و بعد از آن تصمیم نهایی در خصوص اینکه باغ‌وحش به همین شکل بماند، تغییراتی داشته باشد و یا جابه جایی‌هایی انجام شود اتخاذ خواهد شد.

حالا که تعطیلی باغ وحش صفه در کمیسیون اجتماعی و محیط زیست مصوب شد و قرار است با طی شدن مراحل کارشناسی، این طرح به صحن علنی برود انگار گویا از نگاه شهرداری همه چیز هم به رای شورای شهر بستگی ندارد و هر کسی ساز خودش را می زند!

با این وجود که هنوز طرح تعطیلی باغ وحش صفه در صحن علنی شورای شهر به تصویب نرسیده و به شهرداری ابلاغ نشد، به نظر می رسد شهرداری همچنان می تواند برخلاف نظر کارشناسان و فعالان محیط زیست این‌بار با واگذاری به پیمانکار جدید کار باغ وحش را ادامه بدهد.

کورش محمدی، رئیس کمیسیون اجتماعی و محیط زیست شورای شهر اصفهان امید دارد که بتوانند رای مصوبه تعطیلی را از شورا بگیرند.

وی در این رابطه گفت: “قرارداد پیمانکار باغ وحش صفه تمام شد و به همین دلیل در روزهای اخیر شهرداری قرارداد جدید را به مناقصه گذاشته است. این فرایند اما مانع از تعطیلی باغ وحش در صورت تصویب شورای شهر نمی‎شود”.

محمدی افزود: “تعطیلی باغ وحش به اتفاق اکثریت آرا اعضای کمیسیون مصوب شده و یک مهلت ۱۰ ماهه برای شهرداری و مجموعه مدیریت باغ وحش ایجاد شده است که در این مدت با محیط ‎زیست و دستگاه‌های مرتبط برای روشن شدن تکلیف حیوانات باغ وحش تعامل کنند”.

وی درباره اینکه چرا شهرداری برخلاف تصمیم‌گیری‌های کمیسیون اجتماعی و محیط زیست شورای شهر ادامه کار باغ وحش را به مناقصه گذاشته است گفت: “طرح هنوز به صحن علنی شورای شهر نیامد. نظر کمیسیون باید در صحن علنی بررسی شود و به صورت مصوبه کل شورا در بیاید و از آن زمان واجب است اجرا شود”.

محمدی افزود: “طرح تعطیلی باغ وحش صفه یک‌بار در کمیسون تلفیق شورای شهر مطرح و ایراداتی به آن وارد شد و دوباره به کمیسیون اجتماعی و محیط‌زیست بازگشت خورده است. همچنان در حال بررسی و بحث کارشناسی طرح هستیم و به محض اینکه کار کارشناسی تمام شود و احساس کنیم که ایرادات اعضای شورای شهر نسبت به طرح تعطیلی باغ وحش برطرف شده است آن را به صحن علنی می‌بریم”.

اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان اما چندان هم موافق تعطیلی این باغ وحش نیست. پیشنهاد آنها به شورای شهر تبدیل باغ وحش صفه به نقاهتگاه حیوانات آسیب دیده بود که محمدی در این ‌باره گفت: “این پیشنهاد در کمیسیون اجتماعی و محیط‌زیست شورای شهر تایید نشد؛ چون معتقد هستیم که تیمارداری و نقاهتگاه وظیفه شهرداری نیست و مکان باغ وحش در صفه باید به صورت همان تفرجگاه در اختیار مردم قرار بگیرد”.

محمدی افزود: “پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست یک گزینه بینابین است و نقاهتگاه حیوانات موجب می‌شود که این مکان دوباره به محل اسارتگاه حیوانات تبدیل شود”.

شاهین سپنتا دامپزشک و فعال حقوق حیوانات با اشاره به واگذاری باغ وحش صفه از سوی شهرداری به بخش خصوصی گفت: “چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی، هیچکدام توانایی علمی و فنی لازم را برای اداره باغ وحش ندارند، به همین دلیل کلیت وجود باغ وحش در شهر تاریخی اصفهان از نظر منطقی مردود است”.

گواه این مدعا از نگاه این دامپزشک دهه‌ها عملکرد رو به افول باغ‌های وحوش‌ در شهر اصفهان است: “بعد از گذشت سال‌ها هیچ کدام از مجموع هایی که به نگهداری حیوانات در اصفهان مشغول هستند نه تنها پا به پای رشد استانداردهای جهانی ارتقا کیفیت نداشته اند بلکه شرایط آنها افت هم داشته است”.

سپنتا افزود: “گذشته از اینکه ما با استاندارهای جهانی از نظر ظرفیت‌های علمی و فنی نگهداری حیوانات، فرسنگ‌ها فاصله داریم، جانمایی این باغ وحش اصولی نبوده است. چهره طبیعی کوهستان صفه با احداث این اسارتگاه حیوانات مخدوش شده و در اساس احداث این مکان بارگذاری غیر موجه و غیر ضروری و دخل و تصرف در محیط طبیعی کوهستان و کاری اشتباه بوده است”.

این فعال محیط زیست بر این باور است که جانمایی مجموعه نگهداری وحوش در دامنه کوه صفه اشتباهی بوده که در گذشته صورت گرفته و امروز باید این اشتباه را جبران کرد و با آزادسازی این محوطه آن را به دامان طبیعت بازگرداند. پیشنهاد سپنتا این است که حیوانات باغ وحش صفه به باغ وحش‌های بزرگ و استاندارد دنیا منتقل شده و شهرداری و یا بخش خصوصی به کاری که ظرفیت علمی و فنی آن را ندارند، ورود پیدا نکنند.

وی با اشاره به این که باغ وحش صفه یادآور باغ های وحوش دوره قاجار است، افزود: “نگاه سازمان‌های مردم نهاد و حتی کمیسون اجتماعی و محیط زیست شورای شهر که با ادامه کار باغ وحش صفه مخالفت کردند، نگاهی کلان بوده است. علاوه بر اینکه از اساس نگهداری وحوش و همین‌طور جانمایی آن اشتباه بوده، باغ وحش‌داری در شهر اصفهان که محور گردشگری آن ظرفیت های تاریخی و فرهنگی است، آن هم در یک جای طبیعی مثل کوه صفه اشتباه است”.

در باغ وحش صفه اصفهان ۳۱۸ حیوان متشکل از ۳۷ گونه وجود دارد که سال‌هاست فعالان حقوق حیوانات نسبت به شرایط این باغ وحش و همین طور جانمایی آن در دامنه کوه صفه معترض اند. کوه صفه نیز یکی از میراث طبیعی و ارزشمند اصفهان است که در سال‌های اخیر در معرض انواع دست اندازی‌ها با توسعه مراکز تفریحی بوده است.