مقامات عربستان و اسرائیل در اظهاراتی جداگانه نسبت به بازگشت احتمالی دولت آیندۀ آمریکا به برجام به رئیس جمهوری منتخب این کشور هشدار دادند و بازگشت احتمالی جو بایدن به برجام را خطایی بزرگ خواندند.
وزیر امور خارجۀ عربستان دربارۀ سیاست دولت آیندۀ آمریکا در قبال رژیم ایران گفت: باید منتظر بود و دید، هر چند رهبران حکومت تهران تنها زبان زور را می‌فهمند.
همزمان با اظهارات وزیر امور خارجۀ عربستان، سفیر اسرائیل در واشنگتن تیز در نشستی با حضور همتایان اماراتی و بحرینی خود گفت که جو بایدن مرتکب خطایی بزرگ خواهد شد اگر بخواهد به برجام بازگردد.
سفیر اسرائیل ابراز امیدواری کرد که رئیس جمهوری منتخب آمریکا در جهت تقویت جبهه‌ای گسترده علیه حکومت ایران وارد گفتگو با اسرائیل و کشورهای عرب منطقه شود.
در همین حال وزیر امور خارجۀ آمریکا، در پی ملاقات با رئیس جمهوری فرانسه در پاریس به نشریۀ فرانسوی “فیگارو” گفت که دربارۀ آیندۀ برجام با ماکرون گفتگو کرده و هر دو توافق کردند که شرایط سال ٢٠٢٠ با پنج سال پیش که توافق اتمی امضا شد فرق کرده است.
به گزارش رادیو فرانسه، پمپئو تأکید کرد که امانوئل ماکرون موافق است که امروز دیگر در شرایط سال ٢٠١٥ نیستیم. پمپئو گفت که با امانوئل ماکرون و وزیر امور خارجۀ فرانسه، ژان-ایو لودریان، در بارۀ آیندۀ نه برجام، بلکه “یک توافق جدید” گفتگو کرده است.
پمپئو تصریح نمود : “انتظارات فرانسه، آلمان و انگلستان از رژیم ایران بسیار با انتظارات آمریکا سازگار هستند، حتی اگر دربارۀ چگونگی دستیابی به آنها با یکدیگر اختلاف داشته باشیم.”
در مصاحبه‌اش با فیگارو، مایک پمپئو به اوضاع کنونی خاورمیانه پس از توافقات صلح میان اسرائیل و کشورهای عرب منطقه نیز اشاره کرد و گفت : “خط اصلی که هدایتگر دولت آمریکا بوده این است که رژیم ایران منشاء اصلی بی ثباتی در خاورمیانه است و منازعۀ اصلی که موجب مسائل و آفرینندۀ گروه های تروریستی نظیر حزب‌الله در لبنان و شبه‌نظامیان شیعه در عراق بوده، حکومت آیت‌الله‌های ایران هستند.
وزیر خارجه آمریکا در ادامه ابراز امیدواری کرد که سرانجام مردم ایران نیز از رهبران شایستۀ ای برخوردار شوند که بتوانند در جهت منافع ملی آنان عمل کنند و نه منافع یک رژیم دزدسالار که خود را در پس یک حکومت مذهبی پنهان ساخته است.
چالش‌های بایدن برای بازگشت به توافق برجام
موسسه کارنگی در تحلیلی به چالش‌های سیاست خارجی بایدن از جمله در قبال رژیم ایران پرداخت و نوشت: چالش‌های زیادی در مسیر بازگشت دولت بعدی آمریکا به توافق هستهای وجود دارد که کار را برای بایدن سخت می‌کند. رژیم ایران می‌خواهد ضمانت‌هایی برای لغو تحریمها دریافت کند و مشخص نیست که عزمی برای لغو تحریمها از سوی امریکا وجود داشته باشد.
مذاکره‌کننده ارشد دولت باراک اوباما در مذاکرات هستهای نیز گفت که مسیر دولت بایدن برای بازگشت به توافق هستهای و مذاکره با وجود اقداماتی که دولت ترامپ علیه این توافق و رژیم ایران انجام داده است، مسیری دشوار خواهد بود.
به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه رادیویی آمریکایی پی.آر.آی، وندی شرمن در گفت‌وگو با این پایگاه درباره این که دولت جو بایدن چگونه در صورت بازگشت احتمالی به توافق هستهای [برجام] با رژیم ایران تعامل خواهد کرد، گفت: ما در سال ۲۰۱۶ نیستیم. زمان گذشته است. اوضاع تغییر کرده است. اگرچه این توافق ظاهرا زنده نگه داشته شده، ولی از هم گسیخته شده است.
وی افزود: با وجود این که رژیم ایران گفته است اقداماتش [در راستای کاهش تعهدات هستهای داوطلبانه‌اش] بازگشت‌پذیر است، اما باز هم در موقعیت قبلی قرار نداریم.
در همین حال الیوت آبرامز، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران گفته: نه دموکرات ها نه جمهوری خواهان برجام را بدون تغییر نمی پذیرند. آنها (دمکرات‌ها و جمهوری‌خواهان) بر سر مقابله با اقدامات و سیاست‌های رژیم ایران با هم توافق دارند و کارزار تحریم های دولت ترامپ علیه تهران در دولت جو بایدن نیز علیرغم تمایل او برای بازگشت به برجام ادامه می یابد.
در همین رابطه روزنامه آفتاب یزد نزدیک به روحانی نوشته است: شاید عده‌ای مسرور و خشنود باشند اما بدانند و بدانید بایدن حداقل تا ۶ ماه مسیر ترامپ را ادامه می‌دهد زیرا مسئله ایران اولویت نخست نیست و رئیس‌جمهوری جدید حاضر نیست مفت و مجانی شرایطی را که ترامپ برای تهران ایجاد کرده تغییر دهد. ضمن آنکه هر چقدر ترامپ به دنبال تصمیمات هیجانی و شخصی بود، بایدن منطقی و سیستمی تصمیم می‌گیرد و به احتمال فراوان حاضر نیست با دولتی مثل دولت روحانی توافق کند.
این در حالیست که روحانی دیروز با اشاره به انتخابات اخیر آمریکا گفته بود: هر فرصت مناسبی که به وجود می‌آید باید از آن استفاده شود. البته هر گامی که بخواهیم برداریم به رهنمودهای رهبری توجه خواهیم کرد.
در همین حال برخی ناظران از جمله قاسم شعله سعدی حقوقدان و تحلیلگر مسائل ایران می گویند: بر خلاف نرمش قهرمانانۀ منتهی به برجام، اینبار اگر خامنه ای در نتیجۀ فشارها و تحریمها، ناگزیر از نرمش قهرمانانۀ جدیدی بشود، باید این نرمش را در تمام زمینه ها انجام دهد و جام زهر را به طور کامل سر بکشد.
شعله سعدی گفت: اشتباه بزرگ خامنه ای این است که او فرصت برجام و دورۀ ریاست جمهوری اوباما را برای حل نه فقط مسئلۀ اتمی، بلکه کلیه مسائل مربوط به مناسبات ایران و آمریکا از دست داد و امروز باید در وضعیت بمراتب دشوارتری از نو در مقابل صورت مسئلۀ قدیمی قرار بگیرد.
الیوت آبرامز، نمایندۀ ویژه آمریکا در امور ایران پیش تر گفته بود: وضعیت اقتصادی حکومت ایران در نتیجۀ اعمال تحریم ها چنان از هم پاشیده است که رهبران تهران حقیقتاً محتاج لغو تحریم ها هستند به طوری که اگر از آنان بخواهیم که تغییر رفتار بدهند، گمان نمی کنم که گزینه دیگری جز پذیرش این خواسته داشته باشند.
این مقام آمریکايی ساعاتی بعد در پیامی توئیتری نوشت: ما یک برنامه فشار حداکثری از طریق تحریمها داریم. این برنامه ادامه خواهد یافت، زیرا هیچ ارتباطی با انتخابات ندارد. این سیاست خارجی آمریکاست که مبنایش رفتار رژیم ایران است.
از سوی دیگر مایک پمپئو، وزیر خارجهٔ آمریکا در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: مقابله با شرارت رژیم تهران به هیچ عنوان متوقف نخواهد شد.
شاید به همین دلیل است که عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه رژیم گفته: جمهوری اسلامی از آمدن بایدن ذوق زده نشده است. چراکه مذاکره با آمریکا به سهولت صورت نخواهد گرفت.
وی گفت: ما منتظر می‌مانیم که اولا ببینیم بایدن سر کار می‌آید و دوما آیا لابی‌های صهیونیستی و غیرصهیونیستی اجازه می‌دهند که آمریکا سیاست خود را عوض کند.
با آمدن بایدن به فکر نرمش‌های قهرمانانه باشید
عباس عبدی پیش تر در باره احتمال مذاکره با آمریکا پس از انتخابات اخیر، بطور تلویحی به سران نظام هشدر داد که با آمدن بایدن باید به فکر نرمش‌های قهرمانانه باشند.
وی گفت: تنها نکته مثبتی که در انتخاب بایدن برای ایران به نظر من می‌رسد، ایجاد شدن یک فرصت موقتی است که بر اساس آن احتمالاً خطر جنگ برطرف می‌شود و تحریمها کاهش پیدا می‌کند. ولی باید با سیاستگذاران (خامنه ای) گفت‌وگو کرد و حتی از آنان خواست تا برجام را به عنوان یک شیوه سیاسی حل مشکلات توسعه دهند و این‌گونه که هست ادامه ندهند.
وی افزود: این که برجام تنها محدود به حوزه هستهای باشد و بخواهند از عواید آن استفاده کنند ولی در سایر حوزه‌ها کار خود را انجام دهند، قابل تداوم نیست.
برخی ناظران از برچیدن برنامه های موشکی جمهوری اسلامی و همچنین قطع حمایت از گروههای تروریستی در منطقه، بعنوان برجام دو یا نرمش قهرمانانه دوم خامنه ای یاد می کنند.
همین ناظران معتقدند که قبول این شرایط برای جمهوری اسلامی بسیار سخت است، چرا که روند فروپاشی آن را سرعت خواهد بخشید.
