مصطفی هاشمیطبا در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: طبق اصول و برحسب عرف، با وجود تلاشهای دونالد ترامپ، جو بایدن رئیسجمهوری آینده آمریکا از حزب دموکرات است. در ایران برخی از این انتخاب استقبال کرده و معدودی به قول معروف ذوقزده و برخی از انتخاب نشدن ترامپ مأیوس و سرخورده شدهاند.
اما اینکه بایدن در ارتباط با برجام چه خواهد کرد، سه احتمال وجود دارد.
احتمال اول: بایدن شروطی برای بازگشت به برجام بگذارد که باید از سوی ایران اجرا شود. طبعا این نوع شرطها که با سیاست عمومی کشور مغایرت دارد، از سوی ایران پذیرفتنی نیست و بایدن هم به برجام بازنمیگردد و همه چیز مثل حال میشود و تحریمها طبعا به سوی انقباض بیشتر رفته و روابط با غرب معلق شده و شاهد تداوم روند کنونی اقتصادی و سیاسی خواهیم بود.
احتمال دوم: بایدن به برجام بازگردد و در بازگشت به برجام خواهان مذاکره درباره مسائل مختلف بشود. احتمالا مسائلی مانند شعار نابودی اسرائیل، مسائل موشکی، تروریسم و… را در دستور کار قرار میدهد که طبق اصول جمهوری اسلامی بحق با طرح آن در چارچوب برجام مخالف است و تحریمها همچنان باقی میماند؛ مگر موارد نادری که سیاستهای حزب دموکرات با آن موافق باشد و بخواهد چهره انسانی به خود بگیرد. در حقیقت هیچ چیز در مقایسه با زمان حال تغییر نخواهد کرد.
احتمال سوم: بایدن به برجام بازگردد و هیچ شرطی هم نگذارد و در داخل برجام هم به جز انرژی اتمی، بحث دیگری را مطرح نکند و تحریمهای یکجانبه آمریکا را هم بردارد و حرفی هم از سیاستهای خارجی ما نزند. البته چنین امری خیلی بعید به نظر میرسد؛ ولی خب اگر ماست را به آب دریا بزنند، دوغ نمیشود؛ ولی اگر بشود، چه دوغی میشود!
پیشبینی سیاست خارجی بایدن آسان نیست
یک مشاور سابق اوباما گفته: برای احیای توافق برجام موانع و مشکلاتی وجود دارد، مجموعه تحریمها و اقداماتی که دولت ترامپ علیه حکومت ایران ایجاد کرده است، بازگشت آمریکا به برجام را دشوار میکند.
رابرت مالی، مشاور سابق اوباما به نشریه فرانسوی لوپوئن گفت: اگرچه حکومت ایران خواستار رفع تحریمها است، ولی دیگر به دولت ایالات متحده اعتمادی ندارد و می داند تعهدات یک رئیس جمهوری توسط رئیس جمهوری بعدی به آسانی نقض می شود. همچنین انتخابات ریاست جمهوری آینده در ایران خطر ایجاد شکاف بیشتر در صحنه سیاسی داخلی را در بر داشته و احتمال مصالحه را کم می کند.
وی افزود: پیش بینی سیاست خارجی بایدن هم آسان نیست. برای مثال در خاورمیانه، او مخالف جنگ اول خلیج فارس، ولی موافق دومین جنگ (سرنگونی رژیم صدام حسین) بود.
در موضوع خاورمیانه و ایران، بایدن اوباما نیست
وبسایت «نشنالنیوز» نیز در تحلیلی نوشته است: بر خلاف انتظار و همچنین با وجود نگرانی برخی کشورهای عربی، سیاستهای خارجی دولت جو بایدن در قبال خاورمیانه و موضوع تنش آمریکا با رژیم ایران مانند باراک اوباما نخواهد بود.
این یادداشت منطبق دانستن رویکرد بایدن با رویکرد اوباما نسبت به رژیم ایران را اشتباه خوانده و اشاره کرده: وقتی صحبت از سیاست خارجی ایالات متحده و خاورمیانه میشود، بایدن اوباما نیست.
این یادداشت در ادامه به بررسی تفاوت اوباما و بایدن پرداخته و مینویسد تمایز بین آن دو را نگاهی به رویکرد سیاست خارجی آنها روشن میکند.
برای ارائه شواهد در این زمینه، نویسنده اشاره کرده که در موضوع حملات ۱۱ سپتامبر، با آنکه اکنون جنگهای افغانستان و عراق در آمریکا به صورت گستردهای «اشتباه استراتژیک» شمرده میشود، بایدن از حامیان آن بوده است.
از سوی دیگر، در زمان دولت بیل کلینتون، او به دلیل بیتفاوتی در زمینه قتل عام مسلمانان در بوسنی، دولت را مورد انتقاد قرار داد.
نویسنده نتیجه گرفته که چنین انگیزههای مداخلهگرایانه لیبرالی از سوی رییسجمهور منتخب جدید از سالها حضورش در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا نشات گرفته است.
نشنالنیوز تصریح کرده که این نوع رویکرد کاملا در تضاد با رویکرد اوباما، مشاوران ارشدش و مسیری است که آنها در کاخ سفید در پیش گرفتند. این موضع وقتی تلخ حس میشود که به یاد آورده شود دولت اوباما مذاکرات خود را با رژیم ایران مخفیانه انجام داد.
نویسنده همچنین اشاره کرده در حالی که بایدن یک «خودی» در سنا به حساب میآمد، اوباما یک جوان کمتر شناخته شده کاملا «غیر خودی» بود که راهش را به ریاستجمهوری باز کرد.
فیلم زیر: اظهارات بایدن در مورد اقدامات تروریستی جمهوری اسلامی و هلاکت قاسم سلیمانی