روزنامه همشهری: پایتخت در جمعه‌شب بارانی هفته گذشته، شاهد یک رخداد کم‌سابقه و غریب بود که همزمانی آن با تغییراتی در شرایط پذیرش پروازها در فرودگاه امام خمینی(ره) به شکل‌گیری ماجرایی پرحاشیه تبدیل شد.
حوالی ساعت 23و 30دقیقه جمعه‌شب گذشته، آژیر هشدار در مناطق غربی تهران به صدا درآمد و تا چند دقیقه ادامه پیدا کرد؛ آن‌هم بدون اینکه اطلاعیه، بیانیه یا هشداری در رسانه‌های رسمی منعکس شود. همزمانی این واقعه با مانور 2هواپیمای مسافربری ایران‌ایر و ترکیش ایرلاینز در آسمان تهران سریعا در فضای مجازی داغ شد و در غیاب اعلام مواضع رسمی از سوی مسئولان ایرانی و البته بی‌اعتمادی کاربران فضای مجازی، سیل شایعات محتمل و حتی عجیب‌وغریب به راه افتاد. در ادامه اگرچه مسئولان ارتباط آژیر هشدار و مانور هواپیمای مسافربری ترکیه بر فراز پایتخت را رد کرده‌اند اما همچنان کاربران فضای مجازی این موضوع را نپذیرفته‌اند.
آژیر هشدار حمله هوایی
صدای آژیر هشدار نیمه‌شب جمعه، فضایی نظیر موقعیت‌های حمله هوایی صدام حسین در دوره جنگ تحمیلی ترسیم کرده بود. حدود 2ساعت پس از شنیده‌شدن صدای آژیر، حمیدرضا گودرزی، معاون امنیتی استانداری تهران دلیل آن را اختلال در سیستم صوتی یکی از سازمان‌ها در شهرک آزمایش اعلام کرد و از رفع ایراد خبر داد؛ اما دیگر کار از کار گذشته بود، زیرا در 2ساعت سکوت مسئولان در برابر صدای آژیر، ماجرای مانور هواپیمای مسافربری ترکیه روی آسمان تهران نیز در فضای مجازی ترند شده بود و اطلاع‌رسانی دیرهنگام معاون امنیتی استانداری تهران فقط باعث شد کاربران فضای مجازی در تلاش برای یافتن صدای آژیر و مانور هواپیمای ترکیه، مطمئن‌تر شوند که حتماً خبرهایی هست!
در این میان، انتشار مکرر حدس و شایعه و تحلیل شخصی درباره ماجرا نیز بیش‌ازپیش ابعاد واقعه را مرموزتر کرد. از طرح ادعای «پرواز جت‌های مخفی اف-۳۵ اسرائیل بر فراز تهران» از زبان یک تحلیلگر اسرائیلی تا «ادعای جنگ الکترونیک علیه ایران برای قربانی‌کردن هواپیمای مسافربری» که برخی کاربران ایرانی فضای مجازی مطرح کرده بودند، همگی فضای پر‌ابهامی ایجاد می‌کرد و عاقبت، خروج هواپیمای مسافربری ترکیه از آسمان ایران و عزیمت آن به فرودگاه حیدر علی‌اف باکو به پایان باز ماجرا تبدیل شد.دغدغه ذهنی کاربران فضای مجازی و برخی شهروندان تهرانی که صدای آژیر هشدار را شنیده بودند، این بود که مگر می‌تواند تلاقی این وقایع فقط یک اتفاق باشد. در این میان، برخی رسانه‌های ترکیه با جمع‌بندی شایعات، خبرها و اظهارنظرهای منتشر‌شده در فضای مجازی، ادعا کردند خلبان پرواز ترکیش ایرلاینز با دریافت پیام هشدار حمله هوایی، آسمان ایران را ترک کرده است. این ادعاها در حالی مطرح شد که این هواپیما پیش از ترک آسمان تهران، به‌مدت 40دقیقه در فضای تهران مشغول دور‌زدن و مانور بوده و خلبان با طولانی‌شدن فرایند انتظار برای دریافت مجوز فرود تصمیم گرفته است به فرودگاه جایگزین برود.
ماجرای هواپیمای ترکیه
پرواز TK874 شرکت ترکیش ایرلاینز که از مبدأ استانبول به سمت تهران پرواز کرده بود، باید حوالی نیمه‌شب در فرودگاه امام خمینی(ره) فرود می‌آمد اما به‌واسطه شرایط جوی نامساعد تهران، این پرواز اجازه فرود در فرودگاه مقصد امام خمینی را نگرفته بود و به همراه پرواز IRA728 ایران‌ایر در حالت انتظار قرار گرفته و به‌مدت 40دقیقه در آسمان تهران مشغول مانور بود. عاقبت خلبان ترکیش ایرلاینز برخلاف خلبان ایران‌ایر که منتظر اجازه فرود می‌ماند، تصمیم می‌گیرد آسمان تهران را ترک کند و راهی فرودگاه آلترناتیو (اصفهان یا باکو) شود.در ادامه، مسیر پرواز هواپیمای ترکیش ایرلاینر به سمت فرودگاه حیدر علی‌اف باکو اصلاح می‌شود و پس از چرخش در منطقه وردآورد، ارتفاع خود را افزایش می‌دهد و رهسپار باکو می‌شود. این پرواز پس از فرودی ایمن در فرودگاه باکو و سوختگیری، ساعتی جهت پایدار‌شدن شرایط جوی تهران منتظر می‌ماند و سرانجام ساعت ۴ و۳۰دقیقه بامداد در فرودگاه امام خمینی(ره) به زمین می‌نشیند.
چرا باکو
کارشناسان هوایی می‌گویند شرایط جوی نامساعد شامل رعدوبرق، تگرگ، ابرهای کومولونیمبوس (CB) هرکدام جزو مخاطرات جدی پرواز تلقی می‌شود و در این شرایط فرودگاه مقصد، با توجه به ترافیک هوایی منطقه، وضعیت باند فرود و پیش‌بینی بهتر یا بدتر‌شدن شرایط جوی، هواپیماهای ورودی را در حالت انتظار قرار می‌دهد یا به فرودگاه‌های جایگزین هدایت می‌کند.در جمعه‌شب گذشته نیز شرایط نامساعد جوی در فرودگاه امام‌خمینی وضعیتی ایجاد کرد که فرودگاه مقصد (امام خمینی) در حوالی نیمه‌شب به 2پرواز شامل TK874 ترکیش ایرلاینز و IRA728 ایران‌ایر اجازه فرود نداد و آنها در حالت انتظار قرار گرفتند. به‌گفته این کارشناسان، در مواقع شرایط ناپایدار جوی، انتخاب باقی ماندن هواپیما در حالت انتظار فرود یا استفاده از فرودگاه جایگزین برای فرود صرفاً بر عهده خلبان است.بر همین اساس در ماجرای جمعه‌شب گذشته، خلبان پرواز IRA728 ایران‌ایر حدود 20دقیقه بیش از هواپیمای ترکیه در آسمان منتظر می‌ماند و اجازه فرود می‌گیرد اما خلبان پرواز TK874 ترکیش ایرلاینز تصمیم به عزیمت به فرودگاه باکو می‌گیرد و پس از بهبود شرایط جوی به فرودگاه مقصد برمی‌گردد. در این شرایط با توجه به اینکه پرواز ترکیش ایرلاینز در فرودگاه باکو فرود ایمن داشته و دوباره از آنجا به تهران عزیمت کرده است، فرضیه مطرح‌شده در مورد نقص فنی هواپیمای ترکیه و آژیر هشدار برای سقوط احتمالی این هواپیما در غرب تهران نیز منتفی می‌شود.
ضمن اینکه براساس اطلاعات ناوبری فرودگاه‌های ایران، طبق کد اسکواک اعلامی این پرواز که عدد ۰۷۵۷ بوده، این پرواز هیچ‌گونه اعلام حالت اضطراری نداشته و در تمام مدت پرواز هرگز از کدهای حالات اضطراری استفاده نکرده است.
تذکر به سازمان هواپیمایی ترکیه
وزیر راه و شهرسازی درخصوص حواشی جمعه‌شب تهران و پرواز ترکیش ایرلاینز گفت: هیچ شرایط خاصی برای این پرواز وجود نداشته به‌جز اینکه رفتار خلبان پرواز ترکیش منطقی نبوده است و می‌توانست در فرودگاه امام فرود بیاید. محمد اسلامی با اشاره به تعیین فرودگاه آلترناتیو برای شرایط غیرعادی پرواز، افزود: برای پروازهای ترکیش‌ایر به مقصد تهران در شرایط غیرعادی 2فرودگاه باکو و اصفهان به‌عنوان فرودگاه‌های آلترناتیو (جایگزین) تعیین شده که فرودگاه اصفهان آلترناتیو اول است، اما خلبان ترکیش رفتار غیرقابل‌قبولی از خود نشان داد و به سمت باکو پرواز کرد.او تأکید کرد: تذکرات لازم به سازمان هواپیمایی ترکیه و هواپیمایی ترکیش ایر در این رابطه داده می‌شود. تورج دهقان زنگنه، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری نیز در جمع خبرنگاران گفت: در هر پرواز، خلبان تصمیم‌گیرنده نهایی برای هرلحظه است که در پرواز استانبول به تهران هم خلبان دید 5کیلومتری داشته اما در مسیر فرود با یک ابر سیاه مواجه شده و در انتخاب فرودگاه جایگزین طبق برنامه عمل کرده است.او در مورد ادعای رسانه‌های ترکیه درباره اینکه خلبان با دریافت پیام هشدار حمله هوایی، آسمان ایران را ترک کرده است، افزود: دستور پیگیری صادر شده و سازمان هواپیمایی ترکیه باید درباره این جو رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی‌ها پاسخگو باشد و درباره آن توضیح دهد.
آژیر خطر پایگاه موشکی درغرب تهران بصدا درآمد
پس از گذشت ۱۲ ساعت از شنیده شدن صدای آژیر قرمز در مناطقی از تهران و تغییر مسیر یک هواپیما از تهران به باکو، مقام‌های دولتتی اظهار نظرهای مبهمی درباره این وقایع مطرح می‌کنند.
به گزارش رادیو پیام اسرائیل، با آن که مقامات حکومت ایران ادعا می کنند که شنیده شدن صدای یک آژیر مهیب در غرب تهران و در نزدیکی یکی از مجموعه ها صنعتی تولید موشک به علت اشکال فنی و رخنه کردن آب باران به دستگاه بوده است، ولی برخی منابع خبری در تهران می گویند که این” آژیر خطر” به علت نگرانی از حمله هوایی جنگنده هایی به آن پایگاه بوده است.
این آژیر ساعاتی پس از وقوع انفجار در کنار سفارت اسرائیل در دهلی نو به صدا درآمد. ظاهرا انجام این اقدام تروریستی نوعی انتقام جویی رژیم ایران از اسرائیل، نسبت به هلاکت محسن فخری زاده روی داده که رژیم ایران، مسؤولیت آن را به اسرائیل نسبت داد.
به کار انداختن “آژیر” ار ترس حمله اسرائیل به آن پایگاه، جریان شلیک موشک به سوی هواپیمای اوکراینی و سقوط آن و کشته شدن ۱۷۶ مسافر را به یاد می آورد که آن هم از ترس حمله موشکی آمریکا به ایران، پس از تعرض موشکی سپاه پاسداران به پایگاه آمریکایی در عین الاس عراق بود.
با آن که رژیم ادعا می کند که به کار افتادن “آژیر خطر” به علت نقص فنی بوده، ولی این رویداد با یک رشته اقدامات احتیاطی گسترده دیگر سپاه پاسداران همراه شد که باطل بودن آن ادعا را ثابت می کند.
با به صدا درآمدن آژیر خطر، فرودگاه بین المللی و بزرگ تهران، موسوم به فرودگاه امام خمینی به روی پروازها بسته شد و به هواپیماهایی که قصد فرود داشتند، دستور داده شد از ایران دور شوند.
طبق اطلاعات راداری، پرواز استانبول به تهران، پس از چندین مرتبه چرخش بر فراز تهران، گویا به سمت باکو تغییر مسیر داده است.
آن چه این گمان را تقویت می کند که این رویداد با انفجار تروریستی علیه اسرائیل در دهلی نو ارتباط داشته آن است که به گفته برخی منابع خبری، وبسایت های چندین فرودگاه بین المللی ایران، و از جمله فرودگاه مهرآباد و تبریر و شیراز و مشهد هم از دسترس خارج شد. علاوه بر این، وبسایت سازمان انرژی اتمی ایران نیز مسدود گردید.کارشناسان نظامی می گویند که چنین رویدادهای همزمان، نمی تواند اتفاقی باشد، بلکه به این احتمال قوت می بخشد که رژیم ایران تصور کرده جنگنده های اسرائیلی به تهران حمله برده اند.
چند ماه پیش، به دنبال هلاکت محسن فخری زاده، که ظاهرا دانشمند اتمی معرفی گردید، ولی سرپرست آمادِ صنایع اتمی بود، فرماندهان سپاه پاسداران تهدید کردند که به شدت از اسرائیل انتقام خواهند گرفت و اسرائیل نیز متقابلا هشدار داد که هر گونه تعرضی، با پاسخ گوبنده روبرو خواهد شد.
بامداد امروز (شنبه) حمیدرضا گودرزی معاون امنیتی استانداری تهران ادعا کرد که به صدا درآمدن آژیر خطر “اختلال در سیستم صوتی یکی از نهادها” بوده است. ولی او توضیح نداد که منظور کدام نهاد بوده است. اما منابع خبری می گویند که این آژیر در نقطه ای که بخشی از صنایع موشکی سپاه پاسداران قرار دارد به صدا در آمده بود.
گودرزی قول داد که هیچ مشکل امنیتی به وجود نیامده بود. همچنین مدبر کل بحران تهران هم “آب باران” را علت بروز این امر معرفی کرد.
برخی سامانه های خبری خارج از ایران، نوشتند که علت به صدا درآوردن آژیر، نزدیک شدن یک هواپیمای ناشناس به آن تاسیسات بوده که سیستم دفاع ضد هوایی را فعال کرده است.
همزمان شبکه خبری فاکس نیوز نیز در گزارشی در این باره نوشت که ماهواره های متعللق به “ناسا” (آژانس پروازهای فضایی ایالات متحده) وقوع دو آتش سوری را نیز در محدوده غرب تهران که در نزدیکی یک مرکز تولید موشک های بالستیک سپاه پاسداران قرار دارد، تشخیص داده است.
