هر چقدر به زمان انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری در خرداد ۱۴۰۰ نزدیک‌تر می‌شویم، دغدغه‌های نگران‌کننده بابت نوع تعیین صلاحیت‌ها بیشتر شنیده می‌شود.
یك نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی در این باره اظهار کرد: مردم این روزها فشارهای زیادی متحمل می‌شوند و روزبه‌روز بیشتر به مشکل برمی‌خورند. با این اوصاف طبیعی است انگیزه‌ای برای رأی دادن پیدا نکنند. در چنین شرایطی تغییر رویه آقایان در شورای نگهبان بیش از پیش ضرورت دارد چراکه رد صلاحیت‌های فله‌ای اوضاع را سخت‌تر و کشور (نظام) را وارد بحران‌های هزینه‌سازی خواهد کرد.
محمد اشرفی اصفهانی گفت: البته بنده امید زیادی به شورای نگهبان ندارم و می‌دانم آنها همچنان با اصرار بر نظارت استصوابی مسیر را فقط برای یک سلیقه سیاسی هموار خواهند کرد که این رویه، با توجه به وضعیتی که در مملکت حاکم است، خطرات زیادی در پی خواهد داشت. نکته تاسف‌برانگیز این است که آقایان خودشان را به خواب زده‌اند و نسبت به وضعیت فعلی بی‌تفاوت هستند.
او اضافه کرد: ما برای برگزاری انتخاباتی آماده می‌شویم که نسبت به چند انتخاباتی که در گذشته انجام شده است، اهمیت فوق‌العاده بیشتری دارد. نظام امروز به اثبات مشروعیت و قوت خود احتیاج دارد و فقط در انتخاباتی با مشارکت بالا می‌توانیم چنین ادعایی داشته باشیم. در واقع دشمنان با انتخابات سرد به این مساله پی می‌برند که مردم از حاکمیت ناامید شده‌اند.
این در حالیست که نامۀ محمد خاتمی به خامنه‌ای در مورد آیندۀ نظام نیز با بی‌اعتنایی رهبر مواجه شده است. به نوشتۀ برخی رسانه‌های داخلی، خاتمی در نامه‌ای به خامنه‌ای، پیشنهادهایی را برای آیندۀ نظام مطرح کرده است. محتوای این نامه هنوز در دسترس رسانه‌ها قرار نگرفته است اما دفتر و اطرافیان خامنه‌ای هیچ واکنشی نسبت به این خبر نشان نداده‌اند.
سایت خبری “رویداد ۲۴” می‌نویسد که به نکاتی از محتوای نامه دست یافته و می‌افزاید که در نامۀ خاتمی، “اصلاح‌طلبان، نیروهای وفادار به رهبر و نظام معرفی شده‌اند”.
این سایت، نامۀ خاتمی را ابراز “حسن نیت” او می‌داند و می‌نویسد که وی خواسته از این طریق “همچون گذشته خود را در چارچوب انقلاب و حاکمیت حفظ کند تا با توجه به نزدیکی به انتخابات ۱۴۰۰ موضوع مشارکت بالا در دستور کار همه جریان‌های سیاسی به ویژه اصلاح‌طلبان قرار بگیرد”.
این در حالیست که صادق زیباکلام، تحلیلگر مسائل سیاسی گفته است که اصلاح طلبان بیش از نود درصد پایگاه اجتماعی و آرای خود را از دست داده‌اند و همانند اصولگراها حاضر به کمترین بازنگری در سیاست‌ها و رفتارهای خود نیستند و مایلند تحت هر شرایطی ولو با استخاره در انتخابات شرکت کنند، اگر چه آرای شاخص ترین نمایندۀ آنان به پنج درصد هم نمی‌رسد.
در همین حال کیهان خامنه ای امروز در حمله ای شدید به محمد خاتمی نوشت: رفتارهای سالوسانه خاتمی در حالی است که وی یک عذرخواهی رسمی به خاطر خیانت‌هایش در فتنه سال ۸۸، به نظام و مردم بدهکار است. رفتار وی در فتنه نیابتی ۸۸، سواری دادن به آمریکا و انگلیس و اسرائیل، در جهت ایجاد شورش و آشوب علیه نظام بود. این خیانت در حالی اتفاق افتاد که خاتمی چندین بار در پستو‌ها اعتراف کرده، ادعای تقلب در انتخابات (به عنوان بهانه اصلی فتنه ۸۸) «دروغ» بوده؛ اما با این حال شجاعت و شرافت آن را نداشته که همین اعتراف به دروغگویی و فریب مردم را علنی اظهار کند.
این منبع نوشت: خاتمی اگر واقعا قصد ابراز ندامت و عذرخواهی دارد، باید این کار را علنی و با صراحت انجام دهد، خیانت انجام گرفته را به مردم توضیح داده و درباره حقیقت‌های جنایت ۸۸ روشنگری کند و از نظام و مردم طلب عفو نماید.
اصلاح‌طلبان باخته‌اند و همه‌جوره هم باخته‌اند
به گزارش رادیو فرانسه، زیباکلام که خود از شخصیت های بارز اصلاح طلبان و مدافع همیشگی شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی به شمار می رود گفته است که “اصلاح طلبان بالای ٩٠ درصد پایگاه اجتماعی خود را در تهران، رشت، تبریز، اصفهان، مشهد و همه جا نیز از دست داده‌اند. اما، نمی دانم چرا این موضوع را نمی بینند. به جای اینکه به این بپردازند که ما چرا اینقدر سقوط کرده ایم، می‌گویند استخاره خوب آمد و اصلاح طلبان می‌خواهند در انتخابات شرکت کنند.”
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران از اصلاح طلبان خواسته است که “مقدم بر هر تصمیمی”، “نقاط قوت و ضعف‌شان را ارزیابی کنند. این نکته را پیدا کنند که ما چرا بیش از ٩٠ درصد پایگاه اجتماعی خود را از دست داده‌ایم.”
صادق زیبا کلام گفت: “دقیقاً مثل اصولگراها که مسئولیت‌ها را هم در اختیار دارند و به هیچ وجه نمی‌خواهند دربارۀ سیاست‌ها و نظر مردم نسبت به خودشان ارزیابی کنند، اصلاح طلبان هم در این جهت هیچ حرکت و تلاشی انجام نمی دهند.” او گفت که اصلاح طلبان از خودشان انتقاد نمی‌کنند “تا ببینند اشتباه شان کجا بوده است.” زیباکلام تأکید کرده است که مسئلۀ اصلی اصلاح طلبان در حال حاضر باید پی بردن به اشتباه‌هات آنان باشد نه اینکه مثلاً آقای عارف در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده شرکت بکند یا نکند. زیباکلام سپس گفته است که عارف چه به صفت فردی در انتخابات آینده شرکت بکند و چه به نمایندگی از سوی اصلاح‌طلبان “٥ درصد هم به ایشان رأی نخواهند داد.”
صادق زیباکلام در جای دیگری از اظهاراتش افزوده است که بارها به اصلاح طلبان گفته است که مسئلۀ آنان، شرکت یا عدم شرکت در انتخابات نیست و “اگر اصلاح طلبان بدون برنامه ریزی، ارزیابی و جمع بندی از وضعیت جامعه در انتخابات ریاست جمهوری ١٤٠٠ شرکت کنند، مختصر اعتباری هم که برایشان باقی مانده از دست می‌رود.”
زیباکلام باور دارد که عملکرد دولت روحانی به شدت به اعتماد عمومی لطمه زده است و اصلاح‌طلبان در به وجودآمدن چنین فضایی بی‌تقصیر نیستند.
او درباره این موضوع به «فردانیوز» گفت:آنها روحانی را به حال خود رها کردند و با چنین رویکردی با اعتماد عمومی بازی کردند و در نهایت هیچ مسئولیتی در قبال عملکرد ضعیف دولت بر عهده نگرفتند. شخص آقای خاتمی حتی یک‌بار موضع جدی دربرابر دولت نگرفت و در برابر مطالبات مردم سکوت کرد. اصلاح‌طلبان مردم را بازیچه فرض کردند که پای صندوق بکشانند و بعد از آن خود را کنار بکشند.
.زیباکلام درباره جایگاه فعلی رهبران اصلاحات و به خصوص محمد خاتمی اظهار کرد: چه خاتمی و چه دیگر رهبران اصلاح‌طلب همه جایگاه و شأنیت خود را از دست داده‌اند. آقای خاتمی همواره یک‌سری کلمات قشنگ و جذاب بر زبان می‌آورد که در عالم واقع نتیجه خاصی ندارد. او یک بار نیامد و تکلیف خود را با مبانی مهمی چون دموکراسی روشن کند. اینکه مدام گفته شود باید به رأی مردم احترام گذاشت، فعالیت سیاسی محسوب نمی‌شود. متأسفانه او هیچگاه نخواست که منعکس‌کننده خواسته‌های مردم باشد.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران درباره شانس اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ هم گفت: «اصلاح‌طلبان باخته‌اند و همه‌جوره هم باخته‌اند زیرا نتوانستند به درستی عمل کنند و مردم را از خود ناامید کرده‌اند. در چنین شرایطی دیگر فرقی نمی‌کند که اسحاق جهانگیری، محسن هاشمی، محمدرضا عارف یا حتی شخص محمد خاتمی نامزد آنها در ریاست‌جمهوری باشد و در هر صورت مردم به اصلاح‌طلبان اقبالی نشان نمی‌دهند؛ یعنی فرض کنیم که خود آقای خاتمی نامزد شود و تأیید صلاحیت هم شود بازهم اصلاح‌طلبان پیروز انتخابات نخواهند شد.
