برجام؛ کابوس بازگشت ترامپ برای جمهوری اسلامی



روزنامه شرق نوشت: دوره ریاست‌جمهوری ترامپ برای (رژیم) ایران دوره خوبی نبود، اما این جمله بدیهی تنها به کار مرور گذشته نمی‌آید.

تبعات دوران ترامپ حتی همین امروز که چهار، پنج ماهی از شروع کار دولت جو بایدن می‌گذرد نیز هنوز بر سر ایران سنگینی می‌کند. تحریم‌ها هنوز برقرار هستند و به تبع آن در حوزه‌هایی مثل فروش نفت، تجارت و تعاملات مربوط به مقابله با کرونا، ایران هنوز گرفتار است. تأثیر منفی این اتفاقات بر وضعیت اقتصادی کشور نیز همچنان برقرار است. در صحنه سیاست خارجی نیز دوران ترامپ آثار ماندگاری خواهد داشت.

در چنین وضعیتی دموکرات‌های آمریکا از طرفی ممکن است در پیشبرد اهداف خود به مشکل بخورند و از طرف دیگر ممکن است به همین خاطر، در انتخابات آینده کنگره به چالش بخورند و در شرایطی که به‌سختی اکثریت را در اختیار دارند، با شکستی هر‌چند کوچک، بار دیگر به اقلیت تبعید شوند.

لازم است به این نکته نیز اشاره شود که جمهوری‌خواهان در ایالات مختلف در حال تصویب طرح‌هایی هستند که برتری سیستماتیک آن‌ها در انتخابات را تا حد زیادی افزایش می‌دهد و ناکامی دموکرات‌ها در این تقابل حتی ممکن است آن‌ها را تا اطلاع ثانوی از قدرت دور کند.

اگر در انتخابات ۲۰۲۲ جمهوری‌خواهان کنگره را از دموکرات‌ها پس بگیرند، اوضاع کم‌وبیش شبیه همان چیزی خواهد شد که در زمان امضای برجام برقرار بود؛ شاید این‌بار در شرایطی دست جمهوری‌خواهان پرتر است.

این‌بار کنگره جمهوری‌خواه، کنگره متفاوتی خواهد بود. از طرفی برد در انتخابات کنگره بعد از تنها دو سال کار دولت بایدن، به جمهوری‌خواهان اجازه خواهد داد خود را متولی توقف برنامه‌های بایدن شامل برنامه‌های او درباره ایران بدانند و از طرف دیگر این‌بار کنگره جمهوری‌خواه، کنگره‌ای خواهد بود که ترامپ و ترامپی‌ها در آن قدرت شایان توجهی خواهند داشت.

جمهوری‌خواهان به‌هر‌حال مخالف برجام و تعامل با (رژیم) ایران هستند، اما گونه ترامپی آنها، محاسبه‌گری‌های معمول و توجه به دغدغه‌های متحدان آمریکا را نیز در نظر ندارند و در نتیجه چنان‌که در دوران دولت ترامپ دیده شد، ایده‌های خود را به شکل «حداکثری» پی خواهند گرفت.

اگر ترامپ دوباره پیروز شود؟

همه آنچه را در بند قبلی خواندید، به همه آنچه در دوران ترامپ دیدید، اضافه کنید. در شرایطی که ترامپ برنده انتخابات ۲۰۲۴ شود و به تبع آن کنگره نیز در اختیار جمهوری‌خواهان باشد، در ایران و آمریکا هم دولت و هم پارلمان در اختیار کسانی خواهد بود که به دیپلماسی و توافق هسته‌ای نگاهی منفی دارند. ترامپ احتمالا رفتاری مشابه رفتار دولت اولش را پی خواهد گرفت و در مقابل در غیاب روحانی و ظریف، (رژیم) ایران هم به اقدامات هیجانی و تقابلی مایل‌تر خواهد بود؛ البته اگر تا زمانی که کار به دست ترامپ بیفتد، چیزی از این توافق و متعلقاتش باقی مانده باشد..