کودک همسری در فرهنگی رخ می‌دهد که در آن دختر به عنوان سربار خانواده شناخته می شود که هرچه زودتر باید روانه خانه شوهرش کرد
خبر جان باختن کودک ۱۳ ساله در سیستان و بلوچستان هنگام زایمان، همان چیزی است که این روزها صفحات مجازی فعالین حوزه زنان و کودکان را پر کرده است.
به گزارش ایسنا، اگرچه جان باختن دختر ۱۳ ساله حین زایمان از سوی رییس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت تکذیب و اعلام شدکه متوفی ۱۷ساله و به دلیل مشکلات کلیوی و ۶۷ روز پس از زایمان فوت شده است؛ اما همچنان نگرانی از جان باختن کودک همسران ۱۳ ساله و کمتر، آن هم به هنگام زایمان در بین فعالین حوزه زنان و کودکان وجود دارد.
برخی کارشناسان صاحب نظر معتقدند برای جلوگیری از ازدواج اجباری و صوری کودکان که در برخی نقاط کشور به دلایل مختلفی از جمله فرهنگ مناطق رواج دارد و در نهایت به بازماندن کودکان از تحصیل می‌انجامد؛ باید حداقل سن ازدواج را افزایش داد چراکه فارغ از استثنائات، چه تضمینی وجود دارد کودک ۱۳ ساله غرق در دنیای نوجوانی، بی‌تجربه و نا آگاه به پستی و بلندی‌های زندگی مشترک و زناشویی که از نظر قانون شخصا امکان گرفتن گواهی‌نامه و حتی مهریه خود را ندارد،چگونه توانایی مدیریت و کنترل زندگی زناشویی را خواهد داشت؟.
آنچه از پژوهش‌ها بر می‌آید و حائز اهمیت است؛ تسامح قانون فعلی در برابر ادله ولی (پدر و جد پدری) برای اثبات مصلحت ازدواج کودک بدون در نظر گرفتن رضایت و آگاهی خود کودک از ازدواج در برخی محاکم است.
پژوهشگران همچنین به “تشتت افکار قضات” در خصوص ولی کودک نیز اشاره کرده‌اند که بعضا در برخی محاکم مادران، دادستان و زوج متقاضی ازدواج “خوانده دعوی” محسوب شده و اجازه ازدواج به آنها صادر شده است و این در حالی است که در ظاهر، قانون تنها به پدر و جد پدری این امکان را می‌دهد. به طوری که در یکی از موارد علیرغم اینکه دادستان به عنوان خوانده دعوی با ازدواج مخالف بوده اما قاضی اجازه ازدواج را صادر کرده است.
در این خصوص فاطمه ذوالقدر نائب رئیس فراکسیون زنان مجلس دهم، گفت: متاسفانه پزشکی قانونی هم خیلی حرفه‌ای به این مساله ورود نمی‌کند و با اکتفا به چند سوال سطحی بلوغ عقلانی کودک راتایید می‌کند و اجازه ازدواج به او می‌دهد. برخی مراجع تقلید نظر دارند که بلوغ عقلی شرط است. این در حالی است که بلوغ عقلی یک کودک زیر ۱۳ ساله را نمی‌توان با یک یا دو سوال ثابت کرد.
دکتر سیمین کاظمی جامعه شناس و عضو گروه جامعه شناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعه شناسی ایران، در خصوص امکان بارداری دختران ۱۳ ساله و خطرات آن، به ایسنا گفت: اگر تا این سنین مراحل بلوغ طی شده باشد، احتمال بارداری وجود دارد. البته سن بلوغ در دختران متفاوت است و به عوامل مختلفی هم بستگی دارد، اما آنچه مهم است این است که به علت پرخطر بودن بارداری زیر هجده سال، بارداری در این سنین از نظر پزشکی منع شده است.
این جامعه شناس معتقد است که به خاطر سیاست جمعیتی جدید، نگاه کمّی به موضوع شکل گرفته، و ازدواج در سنین پایین راه حلی برای افزایش فرزندآوری در نظر گرفته می شود و خطرات چنین راه حلی کم اهمیت تلقی می شود. به علاوه، زنان به عنوان ابزار تولید مثل دیده می شوند که از اولین زمان ممکن باید شروع به فرزندآوری کنند. متاسفانه با تغییر سیاست جمعیتی، وزارت بهداشت بارداری زیر ۱۸ سال را از شمول بارداری های پرخطر خارج کرده است و هیچ برنامه و آموزشی برای منع بارداری های زیر ۱۸ سال وجود ندارد و وسایل پیشگیری از بارداری در اختیار این گروه قرار داده نمی شود.
