برخی کاربران گفته‌اند در تماسی که با روبیکا گرفته‌اند، به آن‌ها پیشنهاد داده شده که با شرکت تماس بگیرند و درخواست حذف اکانت را مطرح کنند. روبیکا در پاسخ به اعتراض این کاربران اعلام کرد، چون صفحات اشخاص در اینستاگرام عمومی است و همه به آن دسترسی دارند، هر فردی می‌تواند به ساختن صفحات اقدام کرده باشد. ضمن این که بنابر اعلام روبیکا، اگر فردی درخواست دارد صفحه او بسته شود، باید در تماس با پشتیبانی این اپلیکیشن احراز هویت و پس از آن صفحه‌اش از دسترس خارج شود.
در نهایت با پیگیری افرادی که به طور غیرقانونی برای آن‌ها اکانت روبینو باز شده بود، سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر مجوز اپلیکیشن «روبیکا» را به علت تخلفات گسترده باطل کرد. علی سعد معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر دلیل این امر را تخلفات گسترده این پیام‌رسان اعلام کرد. او در توئیتر خود نوشت: «از بهمن ماه ۹۹ پیگیری پرونده تضییع حقوق کاربران در روبیکا را آغاز کردیم و با طیف وسیعی از تخلفات روبرو شده‌ایم. تخلفات ترافیکی و درآمد‌های غیرقانونی، فعالیت بدون مجوز، نقض قوانین رقابت، گزارش‌های اخیر مبنی بر استفاده غیرمجاز از اطلاعات شخصی کاربران و… ضرورت اصلاح را بیش از پیش روشن می‌کند.»
سعد هچنین خبر داده «ساترا با ابطال مجوز سرویس صورت و تصویر سوپر اپلیکیشن روبیکا و منع پخش تبلیغات بازرگانی آن در رسانه ملی، اقدامات اولیه را به انجام رساند. در مورد تخلفات ترافیکی با نامه‌نگاری با وزارت ارتباطات و طرح شکایت در کمیسیون اصل ۹۰ پرونده احقاق حقوق کاربران را پیگیری کرد که منجر به حذف محاسبه غیرقانونی پهنای باند در آن شد.»
معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا همچنین گفته «با وجوذ اینکه ساترا اولین و تنها نهاد اقدام‌کننده علیه تخلفات روبیکا بود، ولی خودش را به حمایت تمام‌قد از سرویس داخلی قانونمند متعهد می‌داند.»اقدام ساترا در لغو مجوز روبیکا شاید آخرین تلاش دولت دوازدهم برای حفظ حقوق کاربران فضای مجازی تلقی شود. به زودی کابینه جدید جای کابینه دولت قبلی را خواهد گرفت. در این گزارش به تخلفات سابق روبیکا که سعد به آن اشاره کرده پرداخته‌ایم.
روبیکا از کجا آمد؟
نام روبیکا از نوروز ۹۷ بار‌ها به دلایل مختلف بر سر زبان‌ها افتاده است. سال ۹۷ به یک‌باره اپلیکیشنی به نام روبیکا تمام باکس‌های خوب تبلیغاتی تلویزیون را به خود اختصاص داد و هر شبکه‌ای را که می‌زدی، با تبلیغات این اپلیکیشن روبه‌رو می‌شدی. پس از آن، روبیکا تمام برنامه‌های تلویزیون را از آن خود کرد. از سریال پایتخت گرفته تا خندوانه، ماه عسل، بیست هجده، فوتبال برتر، فرمول یک، کودک شو و … همگی به بستری برای تبلیغ اپلیکشین نوظهور روبیکا تبدیل شدند.
مناقصه غیر شفاف چند صد میلیاردی سرویس‌های ارزش افزوده
پیوند این اپلیکیشن با توسکا اولین نقطه سیاه در کارنامه آن‌ها بود. سال ۹۶، صداوسیما از طریق یک مناقصه -که به گفته برخی از فعالان حوزه تبلیغات، درباره آن هیچ اطلاع‌رسانی اتفاق نیفتاده بود- تمامی تبلیغات سرویس‌های ارزش افزوده (VAS) و شرکت‌های حوزه صنعت پرداخت خود را با رقمی چند صد میلیاردی به شرکتی به نام توسکا داد. در حقیقت این شرکت به واسطه همان مناقصه، پیمانکار تبلیغات سازمان صداوسیما در این حوزه شد. پس از انعقاد قرارداد میان توسکا و صداوسیما، این شرکت، اپلیکیشن روبیکا را با عنوان رسانه اول یا در حقیقت یک VOD معرفی کرد.
اولین مقابله وزارت ارتباطات با روبیکا، جنگی بود که علیه سرویس‌های ارزش افزوده به راه انداخت. آذری جهرمی در ابتدا اعلام کرد همه قرداد‌های تجاری توسکا با صداوسیما باید خاتمه پیدا کند. چندی بعد کد دستوری #۳* که به شرکت توسکا تعلق داشت از تلویزیون حذف شد و با پیگیری آذری جهرمی، شرکت توسکا ناچار شد خدمات ارزش افزوده که به نوعی دزدی از جیب مردم بدون اطلاع آن‌ها بود را متوقف کند.
دسترسی روبیکا به اطلاعات کاربران تلگرام
به گزارش رویداد۲۴ دومین نقطه سیاه در کارنامه روبیکا زمانی بود که در فروردین ماه ۹۷ برخی کاربران اعلام کردند اپلیکیشن روبیکا بعد از نصب، به اطلاعات حساب تلگرام کاربران دسترسی خواهد داشت و حریم شخصی کاربران را نقض می‌کند.
مجوز پلتفرم روبیکا اواخر سال ۹۹ به دلیل تخلف توسط ساترا ابطال شد. این سومین جنجال درباره روبیکا مربوط به استفاده این اپلیکیشن از تعرفه پیام‌رسان‌های خارجی در محاسبه ترافیک مصرفی کاربران بود. پرونده شکایت از روبیکا به دلیل تخلف در محاسبه ترافیک بین‌الملل برای محتوای داخلی، فروردین امسال درکمیسیون اصل نود مجلس طرح شد.
با وجود ابطال مجوز از سوی ساترا، این پلتفرم همچنان به فعالیتش ادامه داد تا چهارمین جنجال را رقم بزند و بدون اجازه کاربران دست به دزدی محتوای شبکه‌های اجتماعی آن‌ها زده و برایشان اکانت باز کند.در جریان پرونده‌ای که در کمیسیون اصل نود باز شد، وزارت ارتباطات اعلام کرد موضوع ارتباطی با سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) ندارد و حوزه وظیفه وزارت ارتباطات است. فیروز آبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی، اما موضوع را در چارچوب ماجرای VODها تفسیر کرد و گفت باید ساترا پاسخگو باشد.
در پی این تخلف بار دیگر ساترا به ابطال مجوز روبیکا استناد کرد. علی سعد معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا در توییتی به برخی تخلفات روبیکا همچون تخلفات ترافیکی و درآمد‌های غیر قانونی، فعالیت بدون مجوز، نقض قوانین رقابت و استفاده غیر مجاز از اطلاعات شخصی کاربران اشاره کرد. اما حمایت از توسکا بیش از قدرت ساترا است؛ چه آنکه حامیان توسکا اصلا اعتقادی ساترا ندارند.برخی نمایندگان مجلس معتقدند همچنان ساترا فاقد قدرت قانونی علیه روبیکاست. مجتبی توانگر نماینده مجلس در توییتر خود اقدام ساترا را غیر قانونی خوانده و نوشته «روبیکا هیچگونه مجوزی از ساترا نداشته که ساترا بخواهد آن‌را باطل کند.»
توانگر به تلاش ساترا برای متقاعد کردن پیام رسان‌ها در کنار IPTVها و VODها برای اخذ مجوز از این نهاد اشاره کرده و گفته روبیکا هیچ وقت زیر بار این درخواست نرفته است. این نماینده مجلس اقدام ساترا را ماهی گرفتن از آب گل آلود خوانده که به گفته او «زیبنده سازمان حاکمیتی» نیست.
روبیکا نیز پاسخ داده «این سوپراپلیکیشن با محوریت شبکه اجتماعی و پیام‌رسان است نه iptv. طی سالیان گذشته ساترا همواره سعی کرده است که علاوه بر iptvها و vodها، پیام‌رسان‌ها را هم متقاعد به اخذ مجوز از ساترا کند که هیچکدام از پیام‌رسان‌ها از جمله روبیکا قبول نکردند. در خصوص بخش فیلم و سریال روبیکا نیز روبیکا در سال ۱۳۹۷ فقط برای مدت شش ماه و به‌صورت موقت مجوز از ساترا برای این قسمت داشت که همان موقع نیز منقضی شد و هیچگاه تمدید نشده است؛ زیرا روبیکا اقدام به عقد قرارداد با سایر پلتفرم‌های دارای مجوز کرده و انتشار محتوا از سیستم‌های این پلتفرم‌ها انجام می‌شود نه روبیکا. در نهایت حتی در صورت وجود مجوزی برای ابطال از سوی ساترا، زیبنده یک نهاد حاکمیتی نیست که بدون انجام هیچگونه تحقیقاتی و اخذ توضیح بابت شایعات و اکاذیب منتشره علیه روبیکا در روزهای اخیر، از طریق یک رشته توئیت و نه حتی نامه‌ای رسمی، ابطال مجوز یک پیام‌رسان که حتی رسانه صوت و تصویر فراگیر نیز محسوب نمی‌شود و حتی درخواست مجوزی نداده، اعلام شود.»
