پرندگان سیاه و سپیدِ بی مرز دارند میآیند و همزمان ترس از تکرار تراژدی مرگ آنها در تالاب بین المللی میانکاله نیز به دلهره تبدیل شده است.
پرندگان سیاه و سپیدِ بی مرز چند روزی است کوچشان را به تالاب میانکاله آغاز کرده اند از سرزمینهای شمالی وسیبری و دارند گله گله و دسته دسته میآیند به شمال کشور، بدون ترس، بدون واهمه و بدون بغض، اما آنها نمیدانند که شاید تا سه ماه دیگر خبر، عکس و تحلیل از مرگشان دوباره بر سرمان آوار شود.
آنها در جستجوی غذا هر ساله وقتی سرمای استخوان سوز سیبری نفسشان را تنگ میکند بالهایشان را میگشایند و میآیند تا میزبانشان باشیم، اما نمیدانند زیر آب تالابی که هر ساله دارد آب میرود مرگ خوابیده است.
متاژدی غمبار مرگ دسته جمعی پرندگان زمستان گذران میانکاله، دو سالی است تبدیل به سریال شوم دوستداران محیط زیست و محیط بانان شده است، دی ماه دو سال قبل اولین گزارشها از مرگ پرندگان ارسال میشود.
علاقهمندان به محیط زیست عقابهای دریایی دم سفیدی را در بخش جنوبی میانکاله میبینند که بر فراز آسمان میچرخند و یکی یکی فرود میآیند، یکی از هیجان انگیزترین لحظه ها، اما این هیجان برای برخیها زیبا نیست آنها میدانند پرواز عقابهای دریایی دم سفید بر فراز کلونیهای فلامینگو، چنگر و اردکها فقط یک علت دارد، تغذیه از طعمههای بیمار و ضعیف.
تلفات آن روز گزارش میشود و هر روز تکرار شد و یکی دو هفته بعد با نمونه برداریها و آزمایشها و رفت و آمدها بالاخره علت مرگ دسته جمعی پرندگان هم مشخص میشود، بوتولیسم، مسمومیت طبیعی ناشی از کاهش سطح آب و کاهش اکسیژن و ورود مواد آلی به تالاب که سبب میشود نرمتنان زیر این رسوبات زندانی شوند و به واسطه فعالیت کلوستریدیوم بوتولینوم سم در آنها تولید و تغذیه پرندگان از نرم تنان حاوی این سم باعث مرگ آنها میشود، مرگ و میر پرندگان مهاجر به دلیل سم بوتولیسم تازه آغاز شده بود و کسی نمیدانست قرار است چه میزان پرنده با این سم طبیعی نابود شوند.
مسلم آهنگری فرمانده یگان حفاظت محیط زیست مازندران میگوید: تلفات غیر عادی پرندگان از سال ۹۸ شروع شد و دو سال قبل ۳۸ هزار و ۵۰۰ قطعه پرنده مهاجر و پارسال هم ۵۳ هزار قطعه تلف شدند.
او میگوید: حدود ۲۰ گونه پرنده مهاجر از بین رفتند و بیشترین گونههای تلف شده چنگرها بودند، اما این سم به هیچ پرندهای رحم نمیکند حتی پرندگان گوشت خواری که از پرندگان مسموم شده تغذیه کردند بیچاره عقابهای دریایی دم سفید.
پرندگان برای نمردن و تالاب برای زنده ماندن حق آبهای میخواست که ندادند، کنترل خروجی پس آبهای انسانی بالا دست تالاب میخواست که نکردند.
اسماعیلی رییس اداره محیط زیست طبیعی محیط زیست مازندران گفت: تالاب میانکاله در معرض خشکی قرار گرفته است و عوامل متعددی در کنار هم باعث شد تا حقابه تالاب فراهم نشود.
او میگوید: ۲۵ نهر در کنار تالاب وجود داشت که آب آنها هر سال روانه تالاب میشد تا کیفیت آب این پهنه ۲۸ هزار هکتاری را بهبود ببخشد، اما این نهرها اکنون یا خشک شده اند یا اندک آبی هم که دارند میرود برای مزارع پرورش ماهی که به فراوانی در ضلع جنوبی تالاب ساخته شده اند.
اسماعیلی میگوید: بیش از ۵ هزار حلقه چاه در ضلع جنوبی تالاب میانکاله حفر شده است و بدون هیچ نظارتی ۹۰ میلیون متر مکعب آبهای زیرزمینی را استفاده میکنند بی خیال مرگ تالاب.
رییس اداره محیط زیست طبیعی محیط زیست مازندران گفت: بر اساس قانون سازمان حفاظت محیط زیست باید مطالعات برای تامین حقابه تالاب را انجام میداد و وزارت نیرو آب مورد نیاز را تامین میکرد مطالعات انجام شد، اما حقابه نرسید.
او گفت: مصوبهای نیز پارسال در استانداری داشتیم تا شرکت آب منطقهای ۷ متر مکعب بر ثانیه آب تالاب را تامین کند، اما فقط یک و سه دهم را تامین کرد آن هم فقط ده روز و باز هم ما ماندیم و خشکی تالاب و مصوبهای که راه بجایی نبرد.
هادیان رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهشهر است هم میگوید: علاوه بر کاهش سطح آب یکی دیگر از دلایل فعال شدن سم بوتولیسم ورود مواد آلی و پساب به داخل تالاب است که سطح اکسیژن آب را کاهش میدهد، اما دو استان، چهار شهرستان، چندین شهر و روستا در ۶۰ کیلومتر نوار جنوبی تالاب قرار دارند و فاضلاب هایشان جذب خاک و آب و محیط میشود.
میگوید: جلسات متعددی را با مسئولان شرکت آب و فاضلاب و فرمانداری و هر ارگان متولی دیگر برگزار کردیم که بیایند و با ایجاد شبکه جمع آوری فاضلاب این وضعیت را سر و سامان بدهند که نشد.