دسترسی ایران به کریدور شمال به جنوب که یکی از مسیرهای طلایی راه ابریشم به حساب می‌آید، محدود شده است و حالا پس از آنکه جمهوری آذربایجان و ترکیه تلاش می‌کنند بدون حضور ایران حداکثر بهره‌برداری را از این کریدور داشته باشند، اخباری از همکاری ارمنستان و جمهوری آذربایجان در زمینه حمل و نقل هوایی به گوش می‌رسد و از آن سمت اخبار ضد و نقیضی از رفتار گرجستان با کامیون‌های ایرانی وجود دارد.
به گزارش اقتصاد آنلاین، از منطقه قفقاز جنوبی و مرزهای شمال غرب ایران این روزها اخبار زیادی به گوش می‌رسد. ماجرا از بسته شدن مرز ایران و ارمنستان به روی کامیون‌های ایرانی شروع شد.
پس از جنگ جمهوری آذربایجان و ارمنستان، در نوامبر ۲۰۲۰ آتش‌بسی بین این دو کشور برقرار شده و بنا شد جمهوری آذربایجان از باریکه نوار مرزی ایران و ارمنستان استفاده کند و ارتباط زمینی باکو و ایالت جدا افتاده این کشور یعنی نخجوان از طریق این باریکه مرزی برقرار شود.
در واقع این توافق باعث می‌شد که کنترل مرز ایران و ارمنستان عملاً به دست جمهوری آذربایجان بیفتد. اتفاقی که پیش‌بینی می‌شد بعداً برای ایران مساله‌ساز شود.
اواخر شهریور امسال، در همین باریکه مرزی نظامیان باکو مرز را روی کامیون‌های ایرانی بستند و دو راننده را با اتهام تجاوز به خاک جمهوری آذربایجان دستگیر کردند.
اندکی پس از این ماجرا جمهوری آذربایجان، ترکیه و پاکستان رزمایش مشترکی در نزدیکی مرز شمال غربی ایران برگزار کردند. این رزمایش با واکنش مقامات جمهوری اسلامی مواجه شد و ایران با یادآوری مقررات کنوانسیون خزر به همسایه‌های شمال غربی خود یادآوری کرد که حضور کشور سومی مانند پاکستان در رزمایش این منطقه غیرقانونی بوده است و سپس ارتش ایران در پاسخ، رزمایشی در منطقه شمال غرب ایران و در مرز نخجوان برگزار کرد.
پس از رزمایش ایران، دوباره جمهوری آذربایجان و ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کردند که از ۱۳ تا ۱۶ مهر رزمایشی با عنوان برادری جدانشدنی، در این منطقه برگزار می‌کنند.
در همین زمان و بر اساس آنچه که ایرنا به نقل از شرکت هواپیمایی جمهوری آذربایجان «آذال» آورده است، ارمنستان حریم هوایی خود را روی جمهوری آذربایجان باز کرده است. آذال توضیح داده است که تغییر مسیر هواپیماهای مسیر باکو به نخجوان و بالعکس موجب کاهش مدت پرواز در این مسیر و مصرف سوخت در حین پرواز خواهد شد.
در واقع باید گفت که با این رویداد، از این پس این جمهوری آذربایجان ناچار نیست فقط از حریم هوایی ایران استفاده کند.
ماجرای بسته شدن مرز گرجستان چیست؟
به جز این، از دو روز گذشته اخبار ضد و نقیض از بسته شدن مرزهای گرجستان روی کامیون‌های ایرانی به گوش می‌رسد. دو روز پیش اسپوتنیک نوشت که صدها کامیون و تریلی ایرانی که به منظور ترانزیت بار به روسیه از ارمنستان عبور کرده بودند، در مرزهای گرجستان متوقف هستند اما روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران این خبر را تکذیب کرد و به ایلنا توضیح داد: به رغم انتشار اخباری در فضای مجازی مبنی بر اعمال ممنوعیت و محدودیت‌هایی برای اجازه ورود کامیون‌های ایرانی به خاک گرجستان، هیچ گزارشی دراین‌باره دریافت نشده و شرایط عادی است.
او ادامه داد: هیچ ممنوعیتی برای ورود کامیون‌های ایرانی از مرز ارمنستان و آذربایجان به گرجستان وجود ندارد و طبق آخرین گزارش‌ها از مرز نوردوز و بیله‌سوار تردد کامیون‌های ایرانی به گرجستان از مسیر ارمنستان و آذربایجان مانند روال سابق در حال انجام است.
سخنگوی گمرک ایران گفت: طبق گفته مسئولان مرزی منطقه، نکته حائز اهمیت این است از آنجا که گرجستان خط تولید دو محصول آهنی میلگرد و مفتول آهنی را راه‌اندازی کرده، دیگر هیچ محموله مشابه خارجی را پذیرش نمی‌کند و نه تنها به ایران بلکه به هیچ کشور دیگری اجازه واردات این دو محصول آهنی را نمی‌دهد.
تغییر مسیر کامیون‌های ایرانی از مرز گرجستان
این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که چندی پیش روزنامه شرق از ممنوعیت ورود اتباع ایرانی به خاک گرجستان نوشته بود و حالا خبرهایی از تغییر مسیر کامیون‌هایی ایرانی به گوش می‌رسد.
مصطفی آیتی، مدیرکل سابق ترانزیت گمرک ایران و عضو شورای اجرایی کنوانسیون حمل و نقلی کارنه‌تیر در سازمان ملل به اقتصاد آنلاین می‌گوید که خبرهایی حاکی از تغییر مسیر کامیون‌های ایرانی از مرز گرجستان وجود دارد.
وی ادامه می‌دهد: ارمنستان دو راه دسترسی به روسیه دارد که یکی از طریق مرز گرجستان و دیگری از طریق مرز جمهوری آذربایجان است و بر اساس اطلاعاتی که من شنیدم، مرز گرجستان در حال بازسازی است و قبلاً هم در این زمینه اطلاعیه داده بودند اما گویا برخی کامیون داران بدون توجه به این اطلاعیه به مرز گرجستان مراجعه کرده‌اند.
مریم سلطانی، نایب رئیس اول اتاق مشترک ایران و گرجستان تغییر مسیر برخی کامیون‌های ایرانی از مرز گرجستان را تأیید می‌کند و به اقتصاد آنلاین می‌گوید: بر اساس گزارشی که شخصاً از سفارت گرجستان گرفتم، گرجستان مرز خود را روی کامیون‌های ایرانی نبسته است اما حمل کالا از ارمنستان به گرجستان پرهزینه‌تر و دشوارتر است و مسیرهای صعب‌العبور کوهستانی دارد اما حمل کالا از طریق مرز جمهوری آذربایجان ارزان‌تر است و در نتیجه برخی رانندگان آن مسیر را به صرفه تشخیص داده‌اند و به سمت آن مرز تغییر مسیر داده‌اند!
این مسائل در شرایطی رخ می‌دهد که مصطفی آیتی، مدیرکل سابق ترانزیت گمرک ایران تاکید می‌کند که ایران به هیچ عنوان نباید مسیر ورود به اروپا را به راه زمینی جمهوری آذربایجان، ترکیه و حتی ارمنستان محدود کند و باید زیرساخت‌های حمل کالا از طریق دریای کاسپین به اروپا را جدی بگیرد.
