کاهش درآمد نفتی خاورمیانه با روی آوردن جهان به منابع انرژی تجدیدپذیر و در ادامه افزایش دما، ضربهای مضاعف و تهدید آمیز برای آب و هوای کشورهای خاورمیانه از جمله ایران محسوب میشود.
هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی و سازمان جهانی هواشناسی سازمان ملل متحد منطقه خاورمیانه را که نزدیک به نیم میلیارد نفر در آن زندگی میکنند و جایی که با وجود انتشار گازهای گلخانهای، خورشید به سختی غروب میکند، به عنوان منطقه “آسیب پذیر” طبقه بندی کردهاند.
خبرگزاری فرانسه به نقل از جفری ساکس، رئیس شبکه راه حلهای توسعه پایدار سازمان ملل متحد در گزارشی مینویسد: «وقتی صحبت از تغییرات آب و هوایی و خاورمیانه میشود، ما با مشکلات وحشتناکی روبرو میشویم. اول از همه این است این منطقه مرکز سوختهای فسیلی در جهان است، بنابراین اقتصاد آن به سوخت بستگی دارد که باید استفاده از آن را متوقف کنیم. ثانیاً، مشخص است که این منطقه خشک است و خشکتر هم میشود، بنابراین ما متوجه کمبود آب و جابجایی جمعیت شدهایم.»
او معتقد است: «این مناطق با وجود سیاسی بودنش و اینکه از جنگ و درگیری رنج میبرند که عدمتا هم به نفت مربوط نمیشود، باید شاهد تحول عظیمی باشد. خبر خوب این است که هنوز نقطه امیدی هست. تنها کاری که باید انجام داد این است که همه این کشورها به آسمان نگاه کنند. اشعه خورشید زمینه را برای یک اقتصاد جدید، تمیز و سبز فراهم میکند.»
دانشمندان میگویند که خاورمیانه و شمال آفریقا که عمدتا از کمبود شدید آب رنج میبرند، با افزایش حدود 0.45 درجه سانتیگراد در هر دهه، شاهد افزایش دمایی معادل دو برابر متوسط جهانی هستند. با ادامه این شرایط، بیابانها گستردهتر و طوفانهای گرد و غبار شدیدتر میشوند چرا که بارش برف در این منطقه کم کم در حال رو به کاهش میرود و همین مساله روی سیستم رودخانههایی که آب میلیونها نفر را تأمین میکنند، تأثیر منفی میگذارد.
للیولد از موسسه شیمی ماکس پلانک در آلمان به خبرگزاری فرانسه گفت: «این شرایط بسیار مخرب خواهد بود.» او اینطور ادامه داد: «این حوادث غم انگیز صحنههای یک فیلم فاجعه بار نیست، تمام این اتفاقات واقعی و حاضر هستند. نکته دیگر این است که فقط در مورد پدیدههای با شدت متوسط هم نیست و در مورد پدیدههای شدید هم صدق میکند.»
او میگوید: «حداکثر دما در شهرهای موسوم به “جزایر گرما” که از بیابانهای اطراف تیرهتر هستند، حتی میتواند از 60 درجه سانتیگراد هم تجاوز کرده و بالاتر رود. یکی دیگر از خطرات گرمای هوا این است که در موج گرما، مردم بر اثر سکته و حمله قلبی میمیرند. همانطور که در مورد کووید19، افراد مسن، زنان جوان و باردار از خطر این بیماری در امان نیستند.»
وی هشدار داد: «با تبدیل زمینهای کشاورزی به گرد و غبار و افزایش تنشها به دلیل کاهش منابع، تغییرات آب و هوایی میتواند زمینه ساز درگیریها و خشونتهای آینده شود.»