احداث پایگاه‌های جاسوسیِ مرموز چینی در آسیای مرکزی

در حالیکه مقام‌های چینی از وعده شناسایی سیاسیِ طالبان و اعطای کمک‌های اقتصادی به آن سخن می‌گویند، در عین حال، اقدام به ساخت پایگاه‌های جاسوسی و نظامی نیز در اطراف مرز افغانستان و به طور خاص در خاک تاجیکستان می‌کنند
.
“آسیاتایمز” در گزارشی، به مساله احداث یک پایگاه جاسوسی مرموز از سوی چین در خاک تاجیکستان و در جوار مرز‌های این کشور با افغانستان پرداخته و سعی کرده دلایل و محرک‌های اصلی چین از احداث یکچنین پایگاهی را مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهد.

تحلیلگران و ناظران بر این باورند که مقرِ مذکور، یک تاسیسات تمام عیارِ جاسوسی است. پارلمان تاجیکستان که در ساختمانی واقع شده که توسط چین ساخته شده و به تاجیکستان هدیه داده شده، اصرار داشته و دارد که بگوید نیرو‌های چینی در تاسیسات جاسوسی جدید ایجاد شده که هزینه ساخت آن قریب به هشت و نیم میلیون دلار است و از ۱۲ ساختمان تشکیل می‌شود، حضور نخواهند داشت.

بر اساس آنچه رسانه‌های خبری تاجیکستان اعلام کرده اند، چین کار طراحی و تجهیزِ تاسیسات مذکور را در خاک تاجیکستان بر عهده خواهد داشت. در این راستا، نیرو‌های امنیتی زیادی در پایگاه جدید مستقر خواهند شد و تا حد زیادی به تحولات افغانستان و آنچه در داخل این کشور می‌گذرد، متمرکز خواهند بود. رسانه‌های روسی اخیرا گزارش داده اند که طالبان با برخی گروه‌های شبه نظامی افراط گرایِ تاجیکی وارد نوعی اتحاد شده تا در خاک این کشور ایجاد ناامنی کنند و حتی دولتِ “امام علی رحمان” را نیز سرنگون سازند.

طرحِ این خبر در شرایطی انجام شده که امام علی رحمان نیز همچون بسیاری از رهبران و دولت‌های دیگر جهان، از به رسمیت شناختن حکومت طالبان در افغانستان طفره رفته است. در عین حال، چین به شدت نگران تحرکات “جنبش ترکستان شرقی” که یک گروه شبه نظامی اویغوری است و در کنار طالبان علیه آمریکا و نیرو‌های ناتو در خاک افغانستان جنگیده و سعی دارد یک دولت مستقل را برای مسلمانان منطقه سین کیانگ چین ایجاد کند، می‌باشد. استان سین کیانگِ چین همان منطقه‌ای است که دولت چین به علت حضور مسلمانان چینی در آن، به شدت بر آن نظارت دارد و اردگاه‌های کار اجباری را نیز در آن مستقر کرده است.

چین فشار‌های زیادی بر طالبان وارد کرده تا این گروه، ارتباط خود با جنبش ترکستان شرقی را قطع کند با این حال هنوز روشن نیست که آیا “شبکه حقانی” که اکنون در ائتلاف با طالبان است و شماری از قدرتمندترین وزارتخانه‌های افغانستان را در کنترل خود دارد، تمایلی داشته باشد که درخواست‌های پکن را اجرایی کند.

جدای از همه این ها، پکن نگرانی‌های منطقه‌ای گسترده تری را نیز مد نظر دارد. استان سین کیانگ یکی از مناطق کلیدی در چهارچوب ابتکار “یک کمربند، یک راه” است و عملا چین را به مناطق آسیای مرکزی و جنوب آسیا متصل می‌سازد. چین حتی تمایل خود جهت متصل ساختنِ افغانستان به کریدور زیرساختیِ چین و پاکستان که چین آن را تامین مالی کند نیز اعلام کرده است. هدف چین از راه اندازی این ابتکار، افزایش تجارت و تشدید درهم تنیدگی اقتصادی در منطقه بوده است.

اگرچه پکن به طالبان پیشنهاد داده گه در ازای جلب سرمایه گذاری و کمک‌های مالی چین، گروه‌های افراط گرا در خاک خود را نابود سازد با این حال طالبان تاکنون در این زمینه اقدام جدی انجام نداده است. در این راستا حتی شاهد بوده ایم که از زمان فتح کابل به دست طالبان تاکنون، میزان کمک‌های اقتصادی چین به این گروه مدام در حال کاهش بوده است.

بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باروند که اقدام اخیر چین در ساخت یک مقر امنیتی در خاک تاجیکستان، به وضوح حاکی از تردید‌های جدیِ چین نسبت به نیات واقعی طالبان است. اگرچه چینی‌ها به احتمال فراوان حضوری آشکار در مقر امنیتی مذکور نخواهند داشت با این حال شدیدا از طریق آن، تحرکات طالبان و دیگر گروه‌های افراطی را رصد خواهند کرد. باید توجه داشت که عمده تجهیزاتِ جاسوسی که قرار است در پایگاه جاسوسیِ در حال ساخت در تاجیکستان نصب شوند، ساخت چین هستند که همین مساله حضور تکنسین‌ها و نیرو‌های چینی را نیز در پایگاه مذکور، اجتناب ناپذیر می‌کند.