علی خضریان می‌گوید مطابق “تاکیدات متعدد” رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای و مصوبه مجلس، ایران قبل از رفع تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آن نباید به کاهش اجرای تعهدات خود مطابق برنامه جامع اقدام راهبردی (برجام) خاتمه دهد.
خضریان این سخنان را شنبه شب، ۱۲ اردیبهشت (سوم سپتامبر) در نشستی با فعالان دانشجویی دانشگاه‌های تهران مطرح و متن آن را به صورت رشته توئیتی منتشر کرد.
گذشتن از خطوط قرمز خامنه‌ای
عضو ارشد جبهه پایداری گفته بازگشت به تعهدات برجامی پس از راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها خط قرمزی است که “به تصریح رهبری” کسی نباید از آن تخطی کند اما در پیش‌نویس توافق این مسئله رعایت نشده است.
مذاکرات احیای برجام که آمریکا به طور غیرمستقیم با آن مشارکت دارد فروردین سال پیش در وین آغاز و بیستم اسفند بدون نتیجه متوقف شد.
دور جدید این مذاکرات پس از حدود پنج ماه وقفه به مدت چهار روز (۱۳ تا ۱۷ مرداد) در وین ادامه یافت و در پایان آن جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات “متن نهایی” توافق پیشنهادی را برای تصمیم‌گیری به طرف‌ها ارائه داد.
ایران ۲۴ مرداد (۱۵ اوت) ملاحظات خود درباره این متن را ارائه کرد و آمریکا یک هفته بعد نظر خود درباره آن را از طریق دفتر بورل در اختیار جمهوری اسلامی و دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای گذاشت.
در ادامه این روند ایران دهم شهریور نظراتش درباره پاسخ آمریکا را به هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات برجام تحویل داد و آمریکا در نخستین واکنش دیدگاه‌های ایران را غیرسازنده خواند.
متن پیشنهادی توافق تا کنون به طور رسمی منتشر نشده اما خضریان با اشاره مشخص به برخی بندها و جزئیات به طور تلویحی ادعا می‌کند که به آن دسترسی داشته است.
سپردن راستی‌آزمایی رفع تحریم به خود آمریکا؟
او در جمع دانشجویان گفت مطابق ضمیمه سوم توافق و برخلاف خطوط قرمز تعیین شده، ایران “بلافاصله” و قبل از رفع تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آن بازگشت به تعهدات برجامی را آغاز می‌کند.
خضریان در ادامه افزود: «یکی از موضوعاتی که می‌بایست در متن توافق به آن توجه شود این است که آمریکا می‌بایست تضمین دهد که از توافق خارج نشده، مکانیسم ماشه را اعمال نکرده و تحریم جدیدی وضع یا بازوضع نکند، اما متاسفانه هیچ یک از تضامین بیان شده تاکنون در متن توافق اخذ نگردیده است.»
نماینده تهران در مجلس گفته مطابق بند پنج متن پیشنهادی “به جای اینکه آمریکا به ایران تضمین دهد، انجام تعهدات آمریکا مشروط به انجام تعهدات ایران شده است!”
او با بیان این که مطابق متن موجود راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها به خود آمریکا سپرده شده افزود ایالات متحده در این زمینه فقط یک بیانیه صادر می‌کند و ایران هیچ نقشی در راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها نخواهد داشت.
خوش‌بینی به توافق به خاطر عقب‌نشینی‌های ایران
اخیرا چند مقام آمریکایی، از جمله جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی آمریکا نسبت به امضای توافق ابراز امیدواری کرده و علت خوش‌بینی خود را صرف‌نظر کردن جمهوری اسلامی از برخی پیش‌شرط‌ها برای بازگشت به توافق هسته‌ای عنوان کرده‌اند.
یکی از این درخواست‌ها ظاهرا حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی ایالات متحده است که خضریان هم به منتفی شدن آن اذعان کرده است.
پیش‌شرط دیگری که جمهوری اسلامی همچنان بر آن پافشاری می‌کند و از موانع جدی امضای توافق به شمار می‌رود درخواست مختومه شدن پرونده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد کشف ذرات اورانیوم در سه مکان اعلام نشده است که به گفته خضریان طرف غربی در متن پیشنهادی تعهدی درباره آن نداده است.
کارین ژان پیر، سخنگوی کاخ سفید روز جمعه ۱۱ شهریور به ایران هشدار داد احیای توافق هسته‌ای را به مختومه شدن تحقیقات آژانس که مربوط به مسائل پادمانی است مشروط نکند.
او با تاکید بر ”حمایت سرسختانه” آمریکا از استقلال آژانس افزود ”احیای برجام نباید به تحقیق‌های آژانس درباره تعهدهای قانونی ایران بر اساس معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای (NPT) مشروط شود.”
شریعتمداری: تنها راه ایران خروج از NPT
در حالی که خضریان در جمع فعالان دانشجویی با استناد به متن پیشنهادی توافق احیای برجام به موارد دیگری از عدم رعایت خطوط قرمز اعلام شده ایران اشاره کرده، کارشناسان وزارت خارجه اسرائیل به تازگی امضای این توافق‌نامه در هفته‌های آینده را محتمل ارزیابی کرده‌اند.
با این حال حسین شریعتمداری، نماینده خامنه‌ای در موسسه کیهان روز یک‌شنبه در یادداشتی نوشت: «مذاکره برای لغو تحریم‌ها آب در هاون کوبیدن است و با جرات می‌توان گفت که این مذاکرات راه به جائی نمی‌برد».
مدیرمسئول روزنامه کیهان با طرح این پیش‌فرض که مذاکرات هرگز به نقطه‌ای که منافع جمهوری اسلامی در آن تامین شود نخواهد رسید نتیجه گرفت: «تنها راه پیش رویمان خروج از NPT است.»
جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ۲۹ خرداد به “خبرآنلاین” گفته خروج از ان‌پی‌تی در دستور کار سیاست خارجی نظام نیست. پیش از این بسیاری دیگر از کارگزاران جمهوری اسلامی هم این مسئله را تائید کرده‌اند.
