دوربینها و دستگاههای نظارتی آژانس در ایران شامل دو دسته هستند؛ یکی آنها که مطابق پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) فعالیت میکنند و دیگری دوربینها و دستگاههایی که بر اساس توافق هستهای و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی این پیمان نصب شدهاند.
جمهوری اسلامی از ماهها پیش اجرای تعهدات برجامی خود را کاهش داده و از جمله برای نظارتهای فراپادمانی بازرسان آژانس محدودیتهایی ایجاد کرده که نمونهای از آن خاموش کردن ۲۷ دوربین این نهاددر ماه ژوئن است.
هاله ابهام بر سر فعالیتهای هستهای ایران
به گفته گروسی با این گونه اقدامهای ایران که از ماهها پیش ادامه دارد خلاء اطلاعاتی درباره وضعیت فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی مدام بیشتر و بیشتر شده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
او نظارت بر برنامه هستهای ایران را در حال سختتر شدن ارزیابی کرد و از ایران خواست برای شفافتر کردن تصویر فعالیتهایش، زمینه دسترسیهای مورد نیاز بازرسان برای انجام فعالیتهای نظارتی را فراهم کند.
یکی دیگر از مسائل مورد مناقشه که توافق بر سر احیای برجام را با چالش جدی روبرو کرده پرونده پرسشهای آژانس درباره منشاء اورانیوم غیرطبیعی کشف شده در سه مکان اعلام نشده در ایران است.
واکنش به درخواست مختومه شدن پرونده آژانس
جمهوری اسلامی مختومه شدن این پرونده را شرط توافق بر سر احیای توافق هستهای و برجام عنوان کرده و این اقدام با واکنش تند کشورهای غربی روبرو شده است.
سه کشور اروپایی طرف توافق هستهای روز شنبه در بیانیه مشترکی جمهوری اسلامی را متهم کردند که با چنین درخواستی چشمانداز احیای توافق هستهای و برجام را به خطر میاندازد.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان روز دوشنبه در یک نشست خبری مشترک با نخستوزیر اسرائیل، یائیر لاپید ابراز تاسف کرد که جمهوری اسلامی به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا برای توافق بر سر احیای برجام پاسخ مثبت نداده و هشدار داد که تهران با این رویکرد توافق در “آینده نزدیک” را ناممکن میکند.
احیای برجام وابسته به پاسخ معتبر ایران؟
ایران آژانس را متهم به سیاسی کاری کرده اما کشورهای غربی و رافائل گروسی این اتهام را رد کرده و تاکید میکنند که پاسخ به پرسشهای آژانس درباره مواد رادیواکتیو جزو تعهدات پادمانی جمهوری اسلامی است و احیای برجام بدون آن ناممکن است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مدیرکل آژانس در نشست فصلی شورای حکام تاکید کرد تا زمانی که ایران توضیحات فنی معتبری درباره ذرات اورانیوم در مکانهای اعلام نشده و مکان یا مکانهای فعلی نگهداری این مواد یا تجهیزات آلوده به آنها را ارائه نکند این نهاد نظارتی سازمان ملل قادر به تائید اظهارات ایران مطابق تعهدات پادمانیاش نخواهد بود.
گروسی افزود از آنجا که ایران تا کنون توضیح معتبری ارائه نکردهآژانس در موقعیتی نیست که ماهیت صرفا صلحآمیز برنامههای هستهای جمهوری اسلامی را تائید کند.
با توجه به تصریح کشورهای غربی و آژانس درباره ضرورت شفاف سازی و ارائه پاسخهای معتبر توسط ایران، در صورتی که جمهوری اسلامی بر مختومه شدن پرونده پرسشهای آژانس پافشاری کند این احتمال منتفی نیست که احیای برجام برای یک دوره طولانی به تعویق بیفتد یا آن گونه که نخستوزیر اسرائیل در برلین گفته کاملا شکست خورده باشد.