هیأت وزیران چند هفته پیش در راستای حفظ سلامت جامعه در برابر اثرات سوء رهاسازی کیسه‌های پلاستیکی سبک وزن در محیط زیست و تولید ریزپلاستیک در طبیعت، آیین‌نامه «کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی» را تصویب کرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، مدیرکل حفاظت محیط زیست قم با ارزنده توصیف کردن تمامی قوانین و آیین‌نامه‌های صادره در خصوص کاهش مصرف پلاستیک به «ایران» می‌گوید: باید پیش از تغییر آیتم‌ها در مصرف پلاستیک، بسترهای لازم فرهنگی و اجتماعی را مهیا کرده و هماهنگ با ارکان مختلف کشور و ضمن توجه به سلامت عمومی، مصرف پلاستیک در کشور را به حداقل برسانیم.
آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در حالی در جلسه هیأت وزیران مصوب شده که گزینه خرید کیسه پلاستیکی همزمان با طرح هوشمندسازی یارانه نان، به تمامی کارتخوان‌های خرید در نانوایی‌ها افزوده شده است! تنها کافی است به نانوایی رفته و همزمان با خرید نان، کیسه پلاستیکی را به سهولت سفارش دهید! این در حالی است که طبق گفته بسیاری از کارشناسان، پلاستیک از مواد نفتی و پتروشیمی تولید شده و در صورت تماس با مواد داغ ماده‌ای به نام «مونومر» را تولید می‌کند؛ این مواد در دراز مدت بسیار خطرناک و سرطان‌زا خواهد بود! چگونه می‌شود که مسئولان امر، قوانین و آیین‌نامه‌هایی ارزشمند در خصوص کاهش مصرف پلاستیک را مصوب کرده و همزمان از اقداماتی این چنینی که به ترویج گسترده کیسه‌های پلاستیکی در کشور منجر می‌شود، غفلت کنند! آیا زمانی که آیتم کیسه پلاستیکی به دستگاه‌های کارتخوان افزوده می‌شد، مسئولی دلسوز و دوستدار محیط زیست حضور نداشت تا در مواجهه با آن قد علم کند؟! چگونه می‌توان این دوگانگی‌ها را توجیه کرد؟! مگر قرار نیست مصرف کیسه پلاستیکی را در کشور به حداقل برسانیم، پس چگونه با بی‌تدبیری آیتمی جدید خلق کرده و تازه مردم را برای خرید بیشتر پلاستیک تشویق می‌کنیم؟! ای کاش زمان انتخاب آیتم‌ها، معجزه‌ای دیگر رخ داده و نام کیسه پارچه‌ای به قید قرعه انتخاب می‌شد. بدین ترتیب هم سلامت عمومی تأمین می‌شد و هم محیط‌زیست از شر وجود کیسه‌های پلاستیکی نجات پیدا می‌کرد!
رهاسازی پلاستیک در نیمه راه!
سیدرضا موسوی مشکینی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم به «ایران» می‌گوید: امروزه پلاستیک به جزء جدایی‌ناپذیر عصر مدرن تبدیل شده و تقریباً در تمامی عرصه‌های زندگی انسان کاربرد دارد. به تناسب این اهمیت نیز باید تصمیمات گرفته شده در این خصوص، کاملاً دقیق و کارشناسی باشد. اما اتفاق ناگواری که در عرصه پلاستیک رخ داده، این است که ما موضوع پلاستیک را در نیمه راه رها کرده‌ایم! پلاستیک را تولید کرده و به دست مصرف کننده رسانده‌ایم؛ اما به مرحله پس از مصرف توجهی نکرده و از آن غافل شده‌ایم. در حقیقت بخش اقتصادی پلاستیک در همین ایستگاه متوقف شده و باید تدابیری ویژه برای پس از مصرف اندیشیده شود. این در حالی است که آیتم‌هایی نظیر بازچرخانی، کیفیت پلاستیک‌ها، نفوذ میکروپلاستیک‌ها به بدن انسان، اقیانوس‌ها و… بی‌هیچ راهکاری، رها شده‌اند. بنابراین در گام نخست باید، مجموعه این مسائل و مشکلات مورد بررسی قرار گرفته و راهکاری اساسی برای آن در نظر گرفته شود.او با اشاره به اینکه اقتصاد پلاستیک باید از حالت خطی درآمده و به حالت چرخه‌ای تبدیل شود، می‌گوید: ما نباید اقتصاد پلاستیک را در همین نقطه رها کنیم! در این خصوص آیتم‌های جدیدی به بخش‌های اقتصادی، قیمت پلاستیک، مشوق‌ها و جرایم افزوده شود تا اثرگذاری آن نیز به تبع آن افزایش یابد.
عدم هماهنگی در ارکان مختلف!
موسوی مشکینی، با انتقاد از قرار دادن آیتم خرید پلاستیک در دستگاه‌های پوز موجود در نانوایی‌ها می‌گوید: متأسفانه این موضوع نشانه بی‌تدبیری و عدم هماهنگی در ارکان مختلف تصمیم‌گیری است؛ چرا که اتفاقاً باید از همان ابتدا گزینه کیسه پارچه‌ای در دستگاه پوز نانوایی‌ها قید می‌شد؛ نه اینکه با افزودن آیتمی جدید، معضل تازه‌ای به نگرانی‌های محیط زیست افزوده شود؛ این در حالی است که قرار دادن نان داغ در کیسه‌های پلاستیکی بسیار خطرآفرین است. از طرفی سال‌هاست که در کشور تبلیغات وسیعی در خصوص عدم مصرف کیسه پلاستیکی آن هم در نانوایی‌ها شده است؛ اما مشاهده می‌کنیم که با نمونه‌های مشابهی از بی‌تدبیری‌ها، تلاش‌های چند ساله ما و دیگر همکاران یک شبه به باد می‌رود! این مقام مسئول با تأکید بر عدم هماهنگی ارکان دولت در مسیر حرکت مقابله با پلاستیک می‌گوید: وزارت صمت به عنوان حامی تولید کننده‌های پلاستیک، با صدور مجوزهایی از این صنف و قشر حمایت می‌کند. صنف مذکور هم کاملاً بی‌تقصیر است؛ چرا که در این خصوص سرمایه‌گذاری کرده و باید از آن حمایت کند. از سویی دیگر شاهدیم که این موضوع با تمامی اجزای زندگی مردم عجین شده و باید جایگزین مناسبی برای آن معرفی شود. سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز مطابق رسالتی که برعهده دارد باید سلامت عمومی مردم را در نظر گرفته و با تدوین آیین‌نامه هایی، مصرف پلاستیک را کاهش داده یا تعدیل کند. چنانچه این ارکان با یکدیگر هماهنگ نبوده و در یک مسیر حرکت نکنند، نباید انتظار توفیق داشت. بنابراین باید یک هماهنگی سازماندهی شده در ارکان تولید تا مصرف پلاستیک شکل گیرد.
ترویج کاهش مصرف پلاستیک
او می‌افزاید: ما می‌توانیم با استفاده از تجربه‌های کشورهای دیگر که مصرف پلاستیک را ممنوع کردند، مصرف این ماده مخرب محیط زیست را تا حدی در کشور کاهش دهیم. همزمان می‌توان از آیتم‌های جایگزین استفاده کرده و در بخش‌هایی مانند بهداشت، سلامت، مواد غذایی، رستوران‌ها و نانوایی‌ها با هدف کاهش مصرف پلاستیک اشاعه دهیم. اقدامی که به توسعه اقتصاد کشور کمک کرده و سلامت عمومی را نیز تضمین خواهد کرد. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم، تمامی قوانین و آیین‌نامه‌ها در خصوص کاهش مصرف پلاستیک را مهم و ارزنده توصیف کرده و می‌گوید: با توجه به اهمیت موضوع پلاستیک در عصر حاضر، آیین‌نامه‌های مدون باید قابلیت اجرایی نیز داشته باشند اما ما بعضاً با آیین‌نامه‌هایی مواجه می‌شویم که هیچ ضمانت اجرایی ندارند. ضمانت اجرا یا تنبیهی است یا تشویقی؛ پذیرش آن نیز توسط مردم نیازمند بسترسازی‌های فرهنگی و اجتماعی است. اگر آیتمی جدید نیز به مردم ارائه می‌شود، باید روش‌های جایگزین نیز برایش در نظر گرفته شود. به طور مثال چنانچه می‌گوییم نباید در نانوایی‌ها کیسه پلاستیک به مردم فروخته شود، باید کیسه‌های پارچه‌ای به وفور و با قیمت مناسب در اختیار مردم قرار گیرد. در هر صورت باید پیش از تغییر آیتم‌ها در مصرف پلاستیک، بسترهای لازم برای پذیرش فرهنگی توسط مردم را آماده کرده و هماهنگ با ارکان مختلف، ضمن توجه به سلامت عمومی، مصرف پلاستیک در کشور را به حداقل برسانیم.
