559 میلیون کودک در سراسر جهان در معرض امواج گرما قرار گرفته‌اند.
این تعداد تا سال ۲۰۵۰ به ۲.۰۲ میلیارد کودک در سراسر جهان می‌رسد. تحقیقات جدید یونیسف نشان می‌دهد که ۶۲۴ میلیون کودک در معرض یکی از سه معیار افزایش دما یعنی طول دوره گرما، شدت و تعداد روزهای گرم هستند.
گازهای گلخانه ای قاتل کودکان جهان
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه پیام ما، هر دوره سه روزه یا بیشتری که حداکثر دمای هوا روزانه بیش از ۱۰ درصد میانگین دمای ۱۵ روزه‌ی محلی یک منطقه باشد، طبق تحقیقات به امواج گرما تعبیر می‌شود. گرمای شدید برای سلامت کودکان مضر است و همچنین بر تحصیلات و معیشت و آینده آنها تاثیر می‌گذارد. یونیسف با ارائه این آمار به دولت‌ها برای افزایش بودجه حفاظت از کودکان و افزایش سازگاری آنها با محیط در برابر گرما هشدار می‌دهد. دولت‌ها باید کودکان را اولویت قرار دهند و اقداماتی فوری برای نجات جان آنها به خصوص جوامع آسیب‌پذیر انجام دهند.
این یک هشدار است. جان کودکان در خطر است. اگر جهان با همین رویه ادامه دهد، سال ۲۰۵۰ یعنی ۳۰ سال آینده، گرما غیرقابل تحمل می‌شود. بحران گرمایش زمین و تغییرات آب و هوا سرعت گرفته است. حالا امواج گرما طولانی‌تر، شدیدتر و همه‌گیرتر شده‌اند. گرمای هوا مثل ماشینی که ترمز بریده و در سراشیبی افتاده باشد، به نظر غیرقابل کنترل می‌آید.
گزارش یونیسف پیش‌بینی می‌کند که در سال ۲۰۵۰، اگر دولت‌ها موفق شوند سناریوی کاهش گازهای گلخانه‌ای را محقق کنند، زمین ۱.۷ درجه گرم‌تر و اگر در بر پاشنه‌ی افزایش گازهای گلخانه‌ای بچرخد، دمای هوا ۲.۴ درجه گرم‌تر می‌شود. همین حالا هم میانگین دمای کره زمین، ۱.۱ درجه بیشتر از میانگین دمای هوا پیش از دوره انقلاب صنعتی شده است.
اگر تا پایان قرن، سیاست‌های فعلی ادامه پیدا کند، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که گرما به ۲.۸ درجه سانتیگراد می‌رسد و اگر اقدام فوری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و توسعه بر اساس سوخت‌های فسیلی در همه بخش‌ها انجام نشود، رویای کاهش دما تا ۱.۵ درجه سانتیگراد بر اساس توافقنامه پاریس دور از دسترس خواهد بود.تا ۳۰ سال دیگر در سناریوی آلایندگی زیاد، ۱۰۰ درصد کودکان ایرانی با گرما مواجه می‌شوند و ۶.۸ میلیون کودک مجبور به زندگی در گرم‌ترین روزهای عمر خود خواهند بود
شلاق گرما بر تن نحیف کودکان
امواج گرما سالانه نزدیک به یک میلیون انسان را در سراسر جهان می‌کشد. اما اوضاع برای کودکان وخیم‌تر است. نوزادان و کودکان زیر ۵ سال بیشتر در معرض خطر افزایش مرگ و میر ناشی از گرما و عوارض آن هستند. گرمای شدید بر سلامت جسمانی کودکان به شدت تاثیر می‌گذارد. افزایش آلرژی‌ها، گرمازدگی و استرس، خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن تنفسی، خطرات بیماری‌های ناشی از پشه از جمله تب دنگی، آسم و بیماری‌های قلبی، یبوست، سوءتغذیه و وزن کم در هنگام تولد همگی از خطراتی هستند که در کمین سلامت کودکان در معرض گرما خواهند بود. نوزادان و کودکان خردسال در مقایسه با بزرگسالان کمتر قادر به تنظیم دمای بدن خود هستند و در صورت قرار گرفتن در معرض گرمای زیاد، آنها بیشتر آسیب می‌بینند.
همچنین کودکان زمان بیشتری را نسبت به بزرگسالان در خارج از منزل برای بازی، ورزش و سایر فعالیت‌ها می‌گذرانند، که آنها را در معرض خطر بیشتری برای آسیب گرما قرار می‌دهد. گرما، به طور کلی کودکان را با مخاطرات سلامتی، رفاه، اجتماعی و آموزشی روبه‌رو می‌کند. همچنین سلامت روحی و روانی کودکان تحت تاثیر گرما قرار می‌گیرد. به علاوه درجه حرارت بالا و مشکلات سلامت روان در کودکان و نوجوانان، اختلال استرس پس از سانحه‌ای و افسردگی را افزایش می‌دهد. گرمای شدید دسترسی کودکان به غذا و آب را تهدید می‌کند.
همچنین امواج گرما خشکسالی را تشدید می‌کند و باعث ناامنی غذایی می‌شود که تأثیرات شدیدی بر تغذیه کودکان به ویژه در جوامعی که به کشاورزی وابسته هستند، می‌گذارد. دمای بالا همچنین تقاضا برای آب را افزایش می‌دهد. در نتیجه کمبود آب، توانایی کودکان برای تنظیم دمای بدن و سیراب ماندن را مختل می‌کند. به این ترتیب جوامع وادار به تکیه بر منابع آب ناامن می‌شوند که همین هم زمینه شیوع بیماری‌های آبی مانند وبا را فراهم می‌کند. امواج گرما همچنین خطرات قابل‌توجهی برای سلامتی زنان باردار و شیرده به همراه دارد.
گرمای شدید برای کودکان داخل رحم مادر مضر است و می‌تواند منجر به مرده‌زایی، عوارض دیابت بارداری و زایمان زودرس شود. کودکان جوامع فقیرترین با بیشترین خطرات ناشی از گرما مواجه هستند و در عین حال کمترین حمایت را دریافت می‌کنند. آنها اغلب به امکانات‌های مقابله‌ای و محافظتی مانند تهویه مطبوع، سرپناه، آب کافی و مراقبت‌های بهداشتی برای درمان، دسترسی ندارند.گرمای شدید بر تحصیل و معیشت کودکان در آینده تأثیر می‌گذارد. با افزایش امواج گرما، تغذیه کودکان به خطر می‌افتد و به دلیل ناتوانی در فراهم کردن آب کافی، توانایی تمرکز کودکان کاهش می‌یابد. در نتیجه موفقیت‌های کمتری در مدرسه به دست می‌آید و حضور در مدرسه کمتر خواهد شد
آموزش کودکان قربانی گرما
گرمای شدید بر تحصیل و معیشت کودکان در آینده تأثیر می‌گذارد. با افزایش امواج گرما، تغذیه کودکان به خطر می‌افتد و به دلیل ناتوانی در فراهم کردن آب کافی، توانایی تمرکز کودکان کاهش می‌یابد. در نتیجه موفقیت‌های کمتری در مدرسه به دست می‌آید و حضور در مدرسه کمتر خواهد شد. امواج گرما همچنین امنیت کودکان را تهدید می‌کند. با خشک شدن مراتع و کاهش درآمد خانوارها، جوامع مجبور به جستجو و رقابت بر سر منابع غذایی و آب می‌شوند. مهاجرت، آوارگی و درگیری حاصل از کمبود منابع غذایی، کودکان را در معرض خطر جدی آسیب فیزیکی و خشونت قرار می‌دهد. کودکان در سنین مدرسه بیشترین آسیب را از تشدید آسم می‌بینند. نوجوانان نیز در برابر آسیب‌های ناشی از گرما و خطرات آموزشی-اجتماعی آسیب‌پذیر هستند.
آینده سیاه کشورهای گرمسیری در سال ۲۰۵۰
در سال ۲۰۲۰، حدود ۷۴۰ میلیون کودک یعنی ۱ نفر از هر ۳ کودک در سراسر جهان، در کشورهایی که ۸۳.۵۴ روز یا بیشتر در سال را در دمای بیش از ۳۵ درجه سانتیگراد زندگی می‌کردند، در معرض گرما قرار داشتند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰ اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلایندگی بسیار بالا باشد و به دمای تقریبا ۲.۴ درجه گرم‌تر زمین برسیم.
انتظار می‌رود این رقم به تقریباً ۸۱۶ میلیون یعنی ۲ نفر از هر ۵ کودک، افزایش یابد. به علاوه خاورمیانه، شمال و مرکز آفریقا، جنوب آسیا و بخش‌هایی از آمریکای لاتین و استرالیا در معرض دمای بسیار بالا قرار دارند. به طوری که در این درجه حرارت، امکان انجام کارهای روزمره در مدت زمان زیاد، غیرممکن می‌شود. همچنین محصولات و دام‌ها ویران می‌شوند و اکثر کودکان یا بیمار می‌شوند و یا می‌میرند.
کودکان در آفریقا و آسیا در سال ۲۰۲۰ در معرض بالاترین میزان دما بوده‌اند و احتمالا تا سال ۲۰۵۰، اوضاع در این دو منطقه به همین منوال باقی بماند و باز هم کودکان در هر دو این مناطق بالاترین میزان دما را تجربه کنند. در حال حاضر کودکان در ۲۳ کشور، بالاترین میزان دما را تحمل می‌کنند و این میزان تا سال ۲۰۵۰ به ۳۳ کشور تحت سناریوی آلایندگی کم و ۳۶ کشور در سناریوی انتشار آلایندگی زیاد خواهد رسید. این در حالی است که بورکینافاسو، چاد، مالی، نیجر، سودان، عراق، عربستان سعودی، هند و پاکستان در هر دو سناریو، بالاترین دمای ممکن را تجربه خواهند کرد.
از هر سه کودک در آفریقا یک کودک در سال ۲۰۲۰ یعنی حدود ۲۰۷ میلیون نفر در معرض گرما بودند و انتظار می‌رود حداقل ۲ کودک از هر ۵ کودک در هر دو سناریو تا سال ۲۰۵۰ در معرض این عامل قرار گیرند. به بیان دیگر ۴۲ درصد و حدود ۲۷۴ میلیون کودک در سناریو کاهش آلایندگی و ۴۴ درصد یا حدود ۲۸۷ میلیون نفر در بدترین حالت قربانی گرما می‌شوند.
اوضاع گرما در ایران وخیم‌تر می‌شود
طبق گزارش یونیسف، ۱۲.۳ میلیون کودک ایرانی زیر ۱۸ سال در سال ۲۰۲۰ روزهای زیادی گرما را تحمل کرده‌اند و ۵.۸ میلیون نفر از آنها در معرض گرمای شدید بوده‌اند. به بیان دیگر ۵۱ درصد کودکان بیش از ۱۵ روز در برابر گرما بوده و ۲۴ درصد آنها در معرض گرمای شدید قرار داشته‌اند. بر اساس پیش‌بینی‌ها برای ۳۰ سال آینده ایران بر مبنای سال ۲۰۲۰ با سناریوی آلایندگی کم، ۱۶.۶ میلیون کودک زیر هجده سال یعنی ۸۹ درصد کودکان ایرانی در مدت طولانی در برابر گرما قرار می‌گیرند.
از این میزان ۲۷ درصد آنها تا سال ۲۰۵۰ باید گرمای شدید را تحمل کنند. اما در سناریوی آلایندگی زیاد، ۱۸.۳ میلیون کودک زیر ۱۸ سال یا به بیان دیگر ۱۰۰ درصد کودکان ایرانی با گرما مواجه می‌شوند و ۳۷ درصد یعنی ۶.۸ میلیون کودک مجبور به زندگی در گرم‌ترین روزهای عمر خود خواهند بود.
در نهایت یونیسف توصیه کرده است که کشورها همین امروز دست به کار شوند و در درجه اول از کودکان در برابر ویرانی آب و هوایی با تطبیق و ایجاد سازگاری خدمات اجتماعی با محیط زندگی کودکان از آنها محافظت کنند. سپس کودکان را برای زندگی در جهانی که با تغییرات آب و هوایی مواجه خواهد شد، آماده کنند. به علاوه ضروری است که با اولویت‌بندی کودکان و جوانان در تخصیص منابع مالی و آب و هوایی بکوشند و در آخر همه دولت‌ها از یک فاجعه آب و هوایی با کاهش شدید انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری کنند.
