ولودیمیر زلنسکی در پیامی ویدئویی تأکید کرد که اکنون “زمان آن رسیده تا جنگ ویرانگر روسیه” متوقف شود. به گفته رئیس‌جمهور اوکراین توقف این جنگ “جان هزاران تن را نجات خواهد داد.”
شارل میشل، رئیس شورای اروپا، توافق کشورهای گروه ۲۰ بر سر این بیانیه را یک موفقیت تلقی کرده و گفت نشست امسال یکی از دشوارترین جلسات در تاریخ گروه ۲۰ است.
کشورهای گروه ۲۰ در این پیش‌نویس به تأثیرات ملموس و منفی جنگ اوکراین بر اقتصاد جهانی نیز اشاره کردند. آنها این جنگ را مسبب “رنج بی‌پایان انسانی و تشدیدکننده ضعف‌های موجود در ساختار اقتصاد جهانی” خواندند. این پیش‌نویس می‌بایست به تصویب و تأیید سران کشورها و دولت‌ها در نشست بالی برسد و قرار است با پایان نشست در روز چهارشنبه (۱۶ نوامبر) منتشر شود.
پذیرش واژه “جنگ” از سوی روسیه
در این پیش‌نویس به “اختلاف دیدگاه‌ها” میان اعضا اشاره و اذعان شده است که اجلاس گروه ۲۰ مجمعی برای “حل و فصل مسائل امنیتی” نیست. در این پیش‌نویس همچنین به طور خلاصه و مختصر به موضع روسیه و وجود “دیدگاه‌ها و ارزیابی‌های متفاوت از وضعیت” اشاره شده است. طبق این بیانیه روسیه پذیرفته که حمله این کشور به اوکراین، یک جنگ به شمار می‌رود و نه آنطور که پوتین مدعی بود، یک “عملیات ویژه نظامی”.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برای شرکت در نشست گروه ۲۰ به بالی سفر نکرد و به جای او سرگئی لاوروف، وزیر خارجه، روسیه را در این نشست نمایندگی می‌کند.
انتقاد از تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای
در پیش‌نویس بیانیه اجلاس سران ۲۰ استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح‌های اتمی “غیرمجاز” توصیف شده است.
پوتین در یک سخنرانی در ماه سپتامبر به هنگام اعلام بسیج ۳۰۰ هزار نیروی ذخیره نظامی گفته بود که مسکو آمادگی استفاده از سلاح اتمی در جنگ را دارد و این گفته یک “بلوف نیست.” این اظهارات با واکنش شدید آمریکا و ناتو روبرو شد. آمریکا هشدار داد که تهدید استفاده از تسلیحات هسته‌ای در جنگ اوکراین را جدی می‌گیرد و در صورت چنین اقدامی، مسکو با “عواقب جدی” روبرو خواهد شد.
تمدید قرارداد صادرات غلات
کشورهای گروه ۲۰ در همین حال در پیش‌نویس بیانیه نهایی خود خواستار تمدید توافق‌نامه صادرات غلات از اوکراین شده‌اند. اعتبار این توافق‌نامه که اواخر ژوئیه با میانجی‌گری سازمان ملل و ترکیه میان نمایندگان مسکو و کی‌یف به امضا رسید، روز شنبه (۱۹ نوامبر) به پایان می‌رسد.
از آغاز تجاوز نظامیان روسی به اوکراین در ۲۴ فوریه امسال مهم‌ترین مسیرهای صادرات غلات از این کشور از طریق دریای سیاه مسدود شد. اوکراین از بزرگ‌ترین تولید و صادرکنندگان محصولات کشاورزی در جهان به شمار می‌رود و توقف پنج ماهه صادرات قانونی غلات از آنجا بسیاری از کشورها را در شرایط دشواری قرار داده است.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان در سخنانی در بالی توافق‌نامه برای صادرات غلات از اوکراین را “نجات‌دهنده زندگی و نور امیدی برای مردمان کشورهای فقیر” توصیف کرد. او “مسئولیت کامل تأثیرات عظیم اقتصادی و اجتماعی جنگ بر سراسر جهان” را به عهده پوتین و حامیانش دانست و تأکید کرد جنگ روسیه در اوکراین عامل “وخامت چشمگیر وضعیت جهانی غذاست.”
تغییر جهت سیاست چین؟
در آغاز این اجلاس رئیس‌جمهور اندونزی خواستار تلاش مشترک جهانی برای پایان دادن به جنگ اوکراین شد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز اندکی پیش از آغاز این نشست در دیداری با شی جین‌پینگ، همتای چینی خود، از او خواست تا فشار بر مسکو را افزایش دهد.
چین از آغاز جنگ اوکراین موضعی سهل‌گیرانه‌تر نسبت به کشورهای غربی در قبال روسیه داشته است. پکن حمله نظامی روسیه به اوکراین را تأیید نکرده اما در عین حال بر خلاف کشورهای غربی حجم تبادلات تجاری خود با روسیه را نه تنها کاهش، بلکه گسترش نیز داده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
ناظران سیاسی موافقت چین با پیش‌نویس بیانیه نهایی را نشان احتمالی از این تلقی می‌کنند که مسکو دیگر نمی‌تواند روی حمایت کامل چین حساب باز کند. اخیرا دیپلمات‌ها گزارش داده بودند که پکن در مذاکرات مقدماتی این اجلاس قاطعانه از مسکو حمایت کرده و همین امر احتمالا توافق بر سر بیانیه مشترک را دشوار خواهد کرد.
به گزارش خبرنگار “تاگس‌شاو” از بالی، حالا با تصویب این پیش‌نویس به نظر می‌رسد حمایت چین از روسیه رو به افول گذاشته است. ناظران تمایل چین به روند مثبت توسعه جهانی را به دلیل وابستگی شدید این کشور به صادرات، علت تغییر احتمالی موضع پکن می‌دانند و بر این باورند که احتمالا چین برای جلوگیری از رشد منفی اقتصاد خود، تمایلی به تیرگی روابط با آمریکا و اروپا ندارد. آنها در همین رابطه به دیدار سه ساعته بایدن با شی پیش از آغاز نشست بالی اشاره می‌کنند.
این نخستین دیدار رؤسای جمهوری چین و آمریکا از زمان ورود بایدن به کاخ سفید به شمار می‌رفت. روابط میان پکن و واشنگتن در ماه‌های اخیر رو به سردی گذاشته بود. کاخ سفید پس از این دیدار اعلام کرد، هر دو طرف از جمله توافق کردند که “یک جنگ هسته‌ای هرگز نباید آغاز شود”.
