آنچه که در مورد آلایندگیهای موجود در هوای شهر اراک مورد توجه قرار گرفته، آلودگیهای ناشی از صنایع متعدد و به خصوص مازوت سوزی نیروگاه حرارتی شازند است. آلایندگیهای هوا و افزایش مرگ و میرهای ناشی از آن، مسئلهای نیست که به سادگی بتوان از آن گذشت و در امان ماندن از آنها دغدغه اغلب افراد جامعه است.
اتفاقی که ریههای تنفسی اراک را سیاه کرده و باعث شده است تا ضررهای محیط زیستی بسیار بزرگ و جبران ناپذیری از خود بر جای بگذارد. این نگرانی به قدری گسترده است که خشم مردم و بخصوص فعالان محیط زیست را برانگیخته و هشدارهای بسیاری را از سوی آنها به همراه داشته است.
بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه ۴.۲ میلیون نفر به علت آلودگی هوا در فضای باز جان خود را از دست میدهند. همچنین سالانه ۳.۸ میلیون نفر در اثر آلودگی هوا در محیطهای بسته، به ویژه آلودگی هوای خانه زندگی آنها پایان مییابد.
مدیرعامل موسسه محیط زیستی بوم فناوران مرکزی با بیان اینکه قانون اساسی، قانون هوای پاک، تأکیدات ریاست جمهور و مصوبه سفر استانی تیم همراه به استان مرکزی، مصاحبههای رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور و استاندار مرکزی همگی دال بر جلوگیری از آلودگی هوا بر اثر مازوت سوزی بوده است، گفت: این وعدههای تکراری و اعتمادسوز، علاوه بردلسردی و ناامیدی مردم و فعالان محیط زیست نسبت به تحقق ادعاهای مسئولان امر، پیامدغم انگیزتر دیگری هم داشته و آن گرفتن جان صدها تن از هموطنانمان دراراک و مناطق آلوده اطراف است.
حمیدرضا مهاجرانی افزود: البته که هیچ یک از عاملان این قتلهای خاموش، حاضر به اعتراف و پذیرش مسئولیت خود نیستند. اما شاید دانستن نحوه و مکانیسم ایجاد بیماری و مرگ حداقل ۵۰۰ نفر از شهروندان در سال گذشته بر اثر آلودگی هوا برایشان مفید و هشدار دهنده باشد. امیدواریم که آمار بالای مرگ و میر ناشی از بیماریهای ایسکمی قلبی، سکته مغزی، سرطان ریه و بیماری مزمن انسداد ریوی شهروندان اراک در سال گذشته، تکانه کوچکی در مغز افراد مسئول در دستگاههای اجرایی مربوط ایجاد کند.
وی با تأکید بر اینکه افزایش فعالیتهای صنعتی به بهای جان مردم هیچگونه توجیهی ندارند، ادامه داد: از سوی دیگر اگر جنبه اقتصادی امر برای مسئولان از جان مردم مهمتر است، برآورد هزینه ۲۵۹ میلیون دلاری (معادل ۷۰۰۰ میلیارد تومان) ناشی از مرگ و میر شهروندان اراک در سال گذشته بر اثر مواجهه با ذرات معلق هوا که توسط وزارت بهداشت اعلام شده، آنها را واردار به حرکت و اقدام مؤثری کند.
مدیرعامل موسسه محیط زیستی بوم فناوران مرکزی اظهار داشت: بر اساس آنالیزهای اعلام شده با مصرف هر ۵ میلیون لیتر مازوت توسط نیروگاه شازند، ۴۵۰ هزار کیلو (۴۵۰ تن) گوگرد وارد هوای اراک شده است. ترکیبات گوگردی عامل ایجاد برونشیت و بیماریهای تنفسی دیگر هستند و سلامت شهروندان، حیوانات و حتی گیاهان را به خطر میاندازند. کودکان به علت حساس و در حال رشد بودن دستگاه تنفسی، بیشتر در معرض خطر هستند و بیماری آسم که میتواند تا آخر عمر وبال گردنشان باشد، آنها را تهدید میکند. ورزش در هوای آلوده با این حجم عظیم از گوگرد حتی برای افراد سالم نیز خطرناک است.
مهاجرانی تصریح کرد: باید در نظر داشت که گازسوز شدن نیروگاه حرارتی شازند، که مسئولان در انجام این امر تاکنون کوتاهی کرده اند، به معنی حل کامل مشکل آلودگی نیست. چرا که ترکیبات اکسیدنیتروژن را وارد هوا میکند که آن هم خطرات جدی برای سلامتی دارد. در شرایط فعلی و با ادامه مازوت سوزی در نیروگاه حرارتی شازند، مردم اراک مجبورند هر دو ترکیب فوق را تنفس کنند.
وی بیان داشت: از سوی دیگر متأسفانه تاکنون هیچگونه اقدامی در خصوص فیلتراسیون نیروگاه حرارتی شازند و یا انتقال این نیروگاه به نقطه مناسب انجام نشده است. در حالی که مردم اراک یک سوم روزهای سال گذشته را با هوایی ناسالم گذرانده اند و در نتیجه این خلف وعدههای مکرر مسئولان مربوط، برای سال جاری فقط یک جمله را تصدیق میکند که «سال به سال، دریغ ازپارسال»!