محاصره دوما و حمله هوایی به اماکن مسکونی شهر، ده‌ها کشته و مجروح به جا گذاشت. آن زمان روشن بود که در این عملیات، سلاح شیمیایی به کار رفته اما شواهد کافی برای اثبات این امر وجود نداشت.
سازمان منع تسلیحات شیمیایی (OPCW) نیز در مارس ۲۰۱۹ نتیجه گرفت که دوما مورد چنین حمله‌ای واقع شده اما ماموریت رسمی برای پژوهش در این باره به بن‌بست خورد. علت به روسیه باز می‌گشت که طرح همکاری مشترک سازمان ملل و این تشکیلات را وتو کرد.
تیم تحقیق و شناسایی OPCW بر همین اساس از سوی کشورهای عضو این سازمان تحت عنوان دیدبان تسلیحات شیمیایی تشکیل شد. حال بررسی‌های دو ساله این گروه، اثبات می‌کند که در آن عملیات، سلاح شیمیایی به کار رفته است.
این بررسی در فاصله ژانویه ۲۰۲۱ تا دسامبر ۲۰۲۲ جریان داشت و یافته‌های آن از سوی نهادهای حقیقت‌یاب بین‌المللی تایید شده‌اند. تحقیقات مشترک قبلی سازمان ملل و سازمان منع تسلیحات شیمیایی هم نشان می‌دهند که در آن حمله، علاوه بر گاز کلر، از گاز اعصاب سارین هم استفاده شده بود.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان که اعضای دیدبان تسلیحات شیمیایی هستند، استفاده مکرر رژیم سوریه از این سلاح‌های هولناک را با شدیدترین عبارات نکوهش کرده‌اند. در بیانیه این گروه آمده است: «ما از رژیم اسد می‌خواهیم به تعهدات مربوط به کنوانسیون‌ها و قطعنامه‌های سازمان ملل عمل کند.»
تحقیق یاد شده، چهار مظنون در یکی از واحدهای نیروی هوایی سوریه را شناسایی کرده اما نام آنها علنی نیست. یافته‌ها بر اساس تحلیل فنی ۷۰ نمونه زیستی و زیست‌محیطی، تصاویر ماهواره‌ای، ۱۶ مصاحبه با شهود و آزمایش مهمات و ادوات استوارند.
گزارش دیدبان تسلیحات شیمیایی می‌گوید: «دست‌کم یک بالگرد یگان زبده نیروی هوایی سوریه دو سیلندر زرد رنگ حاوی گاز کلر را روی دو ساختمان مسکونی در دوما پرتاب کرده که به مرگ ۴۳ نفر و آسیب‌دیدگی جدی ده‌ها نفر دیگر منجر شده است.»
دمشق و مسکو با تحقیقات اخیر هیچگونه همکاری نداشتند و استدلال کرده‌اند که تیم شناسایی سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی، صلاحیت قانونی ندارد. فرناندو آریاس، مدیرکل سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی اعلام کرده که جهان اینک حقایق را می‌داند و جامعه بین‌المللی باید اقدام کند.
حمله شیمیایی در دوما باعث شد ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه در بزرگ‌ترین عملیات نظامی خود علیه دمشق، مواضعی را موشک‌باران کنند.
دوما آن زمان کانون شورشیان سوری بود اما اینک مدت‌هاست تحت کنترل دولت اسد قرار دارد.
آوریل سال ۲۰۲۱ اعضای سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی، با اکثریت آرا و در واکنش به کاربست این تسلیحات علیه مخالفان،حق رای سوریه در این نهاد را سلب کردند.
