در مراسم رونمایی از این پایگاه که در داخل یکی از تونل‌ها برگزار شد، محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، ادعا کرد: «چاره مقابله با قدرت هوایی دشمن علاوه بر پدافند عامل، داشتن پایگاه‌هایی نفوذناپذیر و غیرقابل انهدام در زیرزمین است.»
باقری با اشاره به اینکه “این پایگاه در زیر کوه‌هایی قرار دارد که هیچ بمب و سلاحی در آن مؤثر نیست” برای اسرائیل خط و نشان کشید و گفت که این کشور «توان عملی کردن تهدیدات خود علیه ایران را ندارد و در مسیر مقابله با این تهدیدها، قدرت هوایی، توان موشکی و امکانات محور مقاومت برای پاسخگویی قاطع از همیشه آماده‌تر است.»
وی همچنین هشدار داد، با توجه به فاصله زیاد اسرائیل با ایران سران آن به “سوخت‌گیری هواپیما‌ها در آسمان دل بسته‌اند” که این بهترین فرصت برای هدف قرار دادن هواپیما‌های آنهاست. باقری همچنین تهدید کرد: «اگر پایگاهی از یک کشور در هر کجای جهان برای تهاجم به جمهوری اسلامی استفاده شود، علاوه بر اسرائیل آن پایگاهی که مبدأ حرکت است، مورد تهاجم سنگین قرار می‌گیرد.»
این مقام ارشد نظامی همچنین در همان چند دقیقه به اقدامات احتمالی و سناریوهایی که برای مقابله با آن در نظر گرفته شده، اشاره کرد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
همان روز خبرنگار صداوسیمای جمهوری اسلامی هیجان‌زده از وجود این پایگاه ادعا کرد: «پیام این مأموریت‌ها در این پایگاه زیرزمینی این است که حالا قدرت مطلق منطقه‌ای در آسمان ما هستیم!»
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، یک روز بعد (۱۹ بهمن) به مناسبت “روز نیروی هوایی” رونمایی از این پایگاه را “نماد استحکام و استقلال” خواند و گفت: «ارتش در دوران پهلوی به حدی بی‌هویت، توسری خور و زیر یوغ بیگانگان بود که یک تیمسار ارتش جرأت حرف زدن در مقابل یک افسر جزء آمریکایی را نداشت» و «حتی حق دست زدن به قطعه هواپیمای خریداری‌شده از آمریکایی‌ها را نداشت.»
بزرگنمایی قدرت نظامی
ساخت مقرهای نظامی زیرسطحی از شگردهای دوران “جنگ سرد” است. حکومت جمهوری اسلامی با تبلیغات چنین اقدامی را بزرگنمایی کرده است، زیرا در نهایت جنگنده‌هایی که از دل تونل‌های پایگاه “عقاب ۴۴” بیرون آمدند، همان فانتوم‌های‌قدیمی آمریکایی بودند که نیروی هوایی در دوران ارتش شاهنشاهی خریداری کرده بود و عمر آنها اینک به نیم قرن می‌رسد.
آن‌گونه که پیداست ایجاد یک سازه زیرزمینی در نقطه ناشناسی زیرکوه‌ها و نمایش چند جنگنده‌با موزیکی حماسی برای حامیان و حتی عالی‌ترین مقام‌های نظام دلگرم‌کننده بوده است. اما آنهایی که از کم و کیف توان رزمی هوایی جمهوری اسلامی آگاهند، می‌دانند که قابلیت این جنگنده‌های فرسوده، قابل مقایسه با توان بالای جنگنده‌های کشورهایی که جمهوری اسلامی آنها را “دشمن” می‌داند نیست.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
عبدالرحیم موسوی، فرمانده ارتش جمهوری اسلامی، با اشاره تلویحی به قدیمی بودن جنگنده‌ها می‌گوید: «اگرچه در ظاهر جنگنده‌ها شناخته‌شده هستند، اما به سلاح‌ها و تجهیزات به‌روز مجهز شده‌اند که می‌توانند مأموریت‌های بزرگی را انجام دهند!»
رجزخوانی‌های بی‌پشتوانه
تهدید، رجزخوانی و شاخ و شانه‌کشیدن برای حریف در رزم تاکتیکی است که پیوند مستقیم با منافع سیاسی، اقتصادی و امنیتی حکومت‌ها دارد.
رونمایی از پایگاه “عقاب ۴۴” کمتر از یک هفته پس از آن صورت گرفت که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در مورد ضرورت تشکیل یک ائتلاف نظامی علیه تهدیدات جمهوری اسلامی با امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، دیدار کرد و بحث حمله نظامی احتمالی به تأسیسات استراتژیک در ایران به شکلی جدی‌تر مطرح شد.
هم‌زمان یک منبع آگاه در مصاحبه با رادیو فرانسه مدعی شد که “سه‌هزار نقطه” در ایران برای هدف‌گیری شناسایی شده‌اند. بدیهی است این ادعا نیز می‌تواند بیش از آنکه مابه‌ازای عملی داشته باشد، در چارچوب “جنگ روانی” تعریف شود. اما به هر حال اسرائیل، بخصوص در چند سال اخیر، نشان داده که دستش برای اقدام نظامی در ایران باز است.
بحران‌های راهبردی
جمهوری اسلامی با چهار بحران راهبردی مواجه شده است: ۱) تبعات بهره‌گیری بی‌مرز از ابزار نظامی در پیشبرد سیاست خارجی مثل کشاندن حضور نیروهای مسلح خود تا سوریه؛ ۲) اختلاف فاحش میان ظرفیت و توان نظامی و امنیتی تبلیغی با سطح واقعی آن؛ ۳) تبعات قربانی کردن منافع ملی در پای “متحدین شرور” همچون همدستی با روسیه در جنگ اوکراین؛ و در نهایت ۴) تلاش برای حفظ امنیت خود با تکیه بر ابزارهای هزینه‌سازی مانند فعالیت‌های اتمی.
معمولا وقتی در تراز نظامی اختلاف بین سطح رجزخوانی‌ها و توانایی عملی کردن آن زیاد شود، شاهد اثرات معکوس خواهیم بود. به نظر می‌رسد چنین وضعیتی در مورد جمهوری اسلامی اتفاق افتاده است. حملات دائمی اسرائیل به مقرهای سپاه قدس و نیروهای مورد حمایتش در سوریه و بی‌پاسخ ماندن آنها، شاهد این مدعاست. شعار علی خامنه‌ای هم که «دشمن یکی بزند، ده‌تا می‌خورد» هیچگاه عملی نشده است.
مسئله فقط برتری نظامی اسرائیل و آمریکا از نظر تکنولوژی و فناوری نیست. جمهوری اسلامی در جنگ اطلاعاتی با “دشمنان” خود نیز اغلب شکننده بوده است. همچنین نیروهای مسلح ایران با بحران‌هایی مرتبط با نیروی انسانی نیز مواجهند.
حذف فیزیکی مهره‌های امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی از جمله قاسم سلیمانی، محسن فخری‌زاده و حسن صیادخدایی نشان می‌دهد که سازمان رزمی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی انباشته از حفره‌های امنیتی است.
علی یونسی، وزیر پیشین اطلاعات جمهوری اسلامی، هشتم تیرماه ۱۴۰۰ در مصاحبه با سایت جماران گفته بود: «در ۱۰ سال اخیر متأسفانه نفوذ موساد در بخش‌های مختلف به حدی است که جا دارد همه مسئولین برای جان خودشان نگران باشند. متأسفانه سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی به جای اینکه آنها را شناسایی کنند به جان خودی‌ها افتاده‌اند.»
یکی از مشکلات اساسی دستگاه‌های نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی لو رفتن اطلاعات محرمانه آنها است.
محسن رضایی، معاون اقتصادی دولت و فرمانده پیشین سپاه پاسداران، ۲۵ فروردین ۱۴۰۰ پس از انفجار در تأسیسات اتمی نطنز، آن را “رخدادی حیثیتی” برای جمهوری اسلامی خوانده و با اشاره به “حمله ریزپرنده‌ها” و “خرابکاری‌ها” هشدار داد: «کشور دچار آلودگی امنیتی شده و باید در سیستم امنیتی پاکسازی صورت بگیرد.»
نارضایتی هم در نیروهای مسلح کم نیست؛ امری که ریشه‌ای عمدتاً اقتصادی دارد. برای نمونه، یک خلبان نیروی هوایی ارتش با درجه سرهنگی ماهانه حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیون تومان حقوق می‌گیرد و بسیاری از پرسنل نیروهای مسلح مجبورند برای گذران زندگی‌شان شغل دوم داشته باشند.
به نظر می‌رسد که نفوذ در نهادهای اطلاعاتی و نظامی جمهوری اسلامی و جذب شماری از پرسنل آنها توسط سرویس‌های اطلاعاتی خارجی، به عنوان یکی از عوامل، ساختار امنیتی رژیم را شکننده و ضربه‌پذیر کرده است. علی خامنه‌ای روز ۱۳ آبان ۱۳۹۹ در این باره گفته بود: «در باب امنیت داخلی هم دستگاه‌های امنیتی ما باید مواظب نفوذ باشند؛ عمده نفوذ است؛ نفوذ دشمن در دستگاه‌های مختلف و اعمال وسوسه‌هایشان؛ مشکل عمده این است. باید مراقب باشند که این [مشکل] را درست کنند.»
وی این بار نیز در جمع پرسنل نیروی هوایی نسبت به «ایجاد بدبینی و اختلاف بین سازمان‌ها» هشدار داد و گفت: «اختلاف‌هایی قهراً وجود دارد اما نباید آنها را به گسل تبدیل کرد.». این اظهارات بیش و پیش از هر چیز مؤید ضعف‌هایی است که ساختار امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی، با وجود همه تبلیغات، ادعاها و رجزخوانی‌ها، با آن روبه‌روست.
* این یادداشت نظر نویسنده را منعکس می‌کند و الزاما بازتاب‌دهنده نظر دویچه‌وله فارسی نیست.
