جیمی کارتر ۵۶ ساله بود که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۸۰ به عنوان نامزد دموکرات شکست سختی از رونالد ریگان رقیب جمهوریخواهش خورد. یکی از دلایل اصلی شکست او ناتوانی‌اش در حل بحران گروگان‌گیری در ایران بود.
پس از این شکست کارتر به یک “ایده آلیست بی‌خبر از دنیا، یک دولتمرد شکست خورده و بدون نفوذ سیاسی” شهرت پیدا کرد. او اما مرحله دوم پیشرفت شغلی‌اش را با مبارزه خستگی‌ناپذیر برای صلح و حقوق بشر آغاز کرد و در سال ۲۰۰۲ به دلیل همین تلاش‌هایش جایزه نوبل صلح را برد.
بیشتر بخوانید: نگرانی از سلامتی کارتر، کسی که نامش با انقلاب ایران گره خورد
جیمی کارتر مرکزی را نیز با نام خودش به همین منظور تاسیس کرد. به گفته این مرکز، کارتر مسن‌ترین رییس جمهوری پیشین زنده ایالات متحده است و تصمیم گرفته آخرین روزهای عمرش را در خانه‌اش در پلِینز واقع در جنوب جورجیا بگذراند و به جای مراقبت‌های درمانی و پزشکی تنها مراقبت‌های تسکینی دریافت خواهد کرد.
از مزرعه بادام زمینی تا مجلس سنا
جیمی کارتر اول اکتبر ۱۹۲۴ در پِلِینز به دنیا آمد. پس از تحصیلات مدرسه وارد آکادمی نیروی دریایی در آناپولیس شد و به عنوان افسر در گردان زیردریایی به خدمت درآمد.
در این زمان او با همسر فعلی‌اش رزالین ازدواج کرد و صاحب چهار فرزند شد.
کارتر پس از مرگ پدرش در اوایل دهه ۱۹۵۰ به عنوان یک باپتیست (شاخه‌ای از کلیسای پروتستان) معتقد به جورجیا بازگشت و مسئولیت اداره مزرعه بادام زمینی خانوادگی را بر عهده گرفت. او اما تنها تا سال ۱۹۶۲ جای پدرش را در خانواده پر کرد و در این سال با ورود به مجلس سنا از ایالت جورجیا وارد صحنه سیاست شد.
بیشتر بخوانید: جیمی کارتر، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مبتلا به سرطان است
هشت سال بعد در ۱۹۷۰، جیمی کارتر فرماندار جورجیا شد اما هنوز در سطح کشوری مشهوریت نداشت. سال ۱۹۷۶ وارد کارزار انتخابات ریاست جمهوری شد و به عنوان نامزد حزب دموکرات توانست رقیب جمهوریخواهش، جرالد فورد را که رییس جمهوری هم بود شکست دهد.
در این زمان کارتر تقریبا همانند هم‌حزبی‌اش باراک اوباما در سه دهه بعد، تلاش کرد که به عنوان کسی که در خارج از دایره مستقیم قدرت قرار گرفته بود چرخشی را در سیاست واشنگتن ایجاد کند.
در آن زمان پس از رسوایی واترگیت و جنگ ویتنام مردم اعتمادشان را به سیاست آمریکا از دست داده بودند. جولیان زلیتسر تاریخ‌شناس و نویسنده بیوگرافی کارتر درباره این دوره از زندگی او در این کتاب می‌نویسد: «به نظر می‌رسید که کارتر دقیقاً همان رهبری بود که ملت ناراضی به دنبال او بود.»
این امید اما بدل به یأس شد. کارتر توانست موفقیت‌هایی در سیاست خارجی به دست آورد از جمله توافق صلح کمپ دیوید میان اسرائیل و مصر، برقراری روابط دیپلماتیک با چین و امضای قرارداد سالت ۲ درباره کنترل تسلیحات اتمی با اتحاد جماهیر شوروی.
لشکرکشی اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹ اما تلاش‌های کارتر را خنثی کرد. تقریبا هم‌زمان با این رویداد، گروگان‌گیری در سفارت آمریکا در تهران نیز چهره او را به عنوان یک سیاستمدار ضعیف و بی‌کفایت تکمیل کرد.
علاوه بر اینها آمار فزاینده بیکاری و تورم بالا شکست کارتر در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۸۰ را رقم زد.
مرحله دوم زندگی شغلی به عنوان سفیر صلح
مرحله دوم زندگی کاری کارتر به عنوان پیام‌آور صلح در سال ۱۹۸۲ با تاسیس مرکز غیردولتی کارتر آغاز شد. در هرکجای دنیا که درگیری به وقوع می‌پیوست و یا انسان‌ها دچار فقر، بیماری یا قربانی خشونت بودند، رییس جمهوری سابق آمریکا در آنجا حضور ظاهر می‌شد، در بیش از ۱۴۰ کشور جهان.
سال ۲۰۰۲ کارتر به دلیل “تلاش‌های خستگی ناپذیرش برای حل مسالمت آمیز درگیری‌های بین‌المللی و تلاش برای پیاده کردن دموکراسی و حقوق بشر و نیز توسعه اقتصادی و اجتماعی” جایزه نوبل صلح را دریافت کرد.
جیمی کارتر در سالهای اخیر درگیر مبارزه با بیماری‌های مختلف بوده است. در سال ۲۰۱۵ ناچار شد برای درمان تومور مغزی‌اش پرتودرمانی کند و در نهایت توانست این سرطان را شکست دهد. اکنون آمریکا خودش را برای خداحافظی با این سیاستمدار سابق ۹۸ ساله آماده می‌کند.
نوه او جیسون کارتر که روز گذشته به دیدن پدر بزرگ و مادربزرگش رفته بود، گفت: «آنها در آرامش هستند و خانه‌شان مانند همیشه پر از عشق است.»
