ایران تاکنون صدها پهپاد مسلح به روسیه فرستاده است که از آنها برای حمله به زیرساخت‌های حیاتی اوکراین استفاده شده است. پایتخت‌های غربی معتقدند، تهران آماده همکاری نظامی بیشتر با مسکو است.
اما با اینکه روسیه تحت فشار ظرفیت محدود زرادخانه تسلیحاتی خود است، از خرید موشک‌های بالستیک دوربرد ایران که سریع‌تر از سرعت صوت پرواز می‌کنند و قابلیت حمل محموله‌های انفجاری بزرگ‌تری دارند، فعلا خودداری کرده است.
بر اساس ارزیابی‌ها، یکی از عوامل مهم خودداری روسیه تهدید آمریکا به ارائه سامانه موشکی مورد نظر “اِی‌تی‌اِی‌سی‌ام‌اس” (ATACAMS) معروف به “اتکمز” به کی‌یف است که برد ۳۰۰ کیلومتری آن می‌تواند به قلب سرزمین‌های روسیه برسد.
ایالات متحده اخیراً هشدارهای خود در مورد همکاری نظامی گسترده‌تر روسیه و ایران را تشدید کرده و دیپلمات‌های اروپایی نیز نگرانی‌های خود را با تهران در میان گذاشته‌اند.
بیشتر بخوانید: شولتس: پوتین وحدت غرب در حمایت از اوکراین را دست کم گرفت
خانم جولیان اسمیت، سفیر آمریکا در ناتو گفته است که متحدان غربی این رابطه را “بسیار نگران‌کننده” می‌دانند.
اسمیت افزود: «این وضعیتی است که ما را به شدت ناآرام کرده و به یک موضوع گفت‌وگو در داخل ناتو بدل شده است. ما اما همچنان به ارسال سیگنال‌هایی به ایران درباره خطرات حمایت از روسیه در حملات و جنگ این کشور در داخل اوکراین ادامه خواهیم داد.»
به گزارش فاینانشال تایمز یک مقام غربی گفته است، ارتش روسیه هم‌اکنون “نگران توانایی خود برای حفظ جنگ است، زیرا ظرفیت تسلیحات هدایت‌شونده و مهمات توپخانه‌ای این کشور در اواخر سال گذشته به نصف کاهش یافته است”. روس‌ها در تنگنا قرار گرفته‌اند و به گفته یک مقام اروپایی “به موشک نیاز دارند”.
بیشتر بخوانید: سرفرماندهی ناتو در اروپا ارقام تلفات روسیه را اعلام کرد
ایران با کمک فناوری روسیه که در دهه ۱۹۹۰ به جمهوری اسلامی داده شد، بزرگترین ناوگان موشک‌های بالستیک در خاورمیانه را ساخته است که وزارت دفاع آمریکا در سال ۲۰۱۹ آن را “به طور فزاینده دقیق” و “پیچیده‌تر” توصیف کرده است.
سرتیپ محمدرضا قرایی آشتیانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران روز دوشنبه ۱۵ اسفند (۶ مارس) گفته است که جمهوری اسلامی “حق دارد برای تقویت توان خود با سایر کشورها همکاری کند”.
او به خبرنگاران گفت، اما ادعاهایی مبنی بر اینکه تهران پهپادهای مسلحی را به روسیه فروخته تا در جنگ با اوکراین از آن استفاده کند، “ثابت نشده‌اند”. ژنرال آشتیانی در پاسخ به سوالی درباره احتمال خرید هواپیماهای روسی توسط ایران گفت که این “اتفاق جدیدی نیست”.
آمریکا تکذیب‌های جمهوری اسلامی را رد می‌کند. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، ماه گذشته هشدار داد که مسکو ممکن است در ازای توپخانه و مهمات تانک، هواپیماهای جنگنده مدرن و سایر تجهیزات پیشرفته را در اختیار ایران بگذارد. او اما مدرک خاصی در این مورد ارائه نداد. در همین حال، پنتاگون گفته است که روسیه به “توانایی موشک بالستیک ایران” علاقه نشان می‌دهد.
ایالات متحده به تنهایی در سال جاری میلادی۱۰ میلیارد دلار تسلیحات به اوکراین داده است، اما درخواست‌های کی‌یف برای “اتکمز”، که یک موشک بالستیک تاکتیکی با برد ۳۰۰ کیلومتر است را تاکنون رد کرده است. این سامانه تقریباً چهار برابر برد سامانه‌های موشکی هیمارس را دارد که آمریکا به کی‌یف داده و ارتش اوکراین با استفاده از آن به‌شکلی موفق در مقابله نیروهای روسیه عمل کرده است.
مقامات و تحلیلگران غربی می‌گویند که تهران و مسکو مبادله تسلیحات مدرن روسیه با موشک‌های بالستیک را بررسی کرده‌اند، اما این مذاکرات به دلیل پیامدهای احتمالی چنین توافقی برای هر دو طرف، فعلا متوقف شده است.
موشک‌های بالستیک فاتح-۳۱۳ و ذوالفقار ایران به ترتیب ۵۰۰ کیلومتر و ۷۰۰ کیلومتر برد دارند.
بیشتر بخوانید: صدراعظم آلمان چین را به عدم ارسال تسلیحات به روسیه فراخواند
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در اندیشکده گروه بحران، گفت: «درباره موشک‌های بالستیک بحث‌هایی وجود داشته است، اما تاکنون این کار [تحویل موشک‌ها] را انجام نداده‌اند. اروپایی‌ها [به آنها گفته‌اند] عواقب آن بسیار سنگین خواهد بود. آمریکا هم خط قرمز کشیده است.»
تحلیلگران نظامی اما می‌گویند، هشدارهای علنی غرب به تهران با توجه به اینکه جمهوری اسلامی در معرض تحریم‌های گسترده قرار دارد، اهرم فشار محدودی خواهد داشت. یک مقام دفاعی آمریکا گفت: ایران یکی از معدود کشورهایی است که مایل به فروش [تسلیحات] به روسیه است.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و ابراهیم رئیسی، همتای ایرانی او روز دوشنبه ۱۵ اسفند (۶ مارس) تماس تلفنی داشته‌اند، اما جزئیات این گفت‌وگو منتشر نشده است. انبوهی از سفرهای برخی از معتمدان ارشد اقتصادی پوتین نیز نشان می‌دهد که دوستی رو به رشد روسیه با ایران فراتر از همکاری‌های نظامی است.
به گفته دیپلمات‌های ایرانی، الیویرا نابیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه در حال آماده شدن برای سفر قریب‌الوقوع به تهران است. الکسی میلر، رئیس هيأت مدیره شرکت انحصاری گاز دولتی روسیه، “گازپروم”، نیز هفته گذشته از تهران دیدن کرد.
به گفته یکی از مقامات سابق بانک مرکزی روسیه، دیدار نابیولینا احتمالاً روی هماهنگ‌سازی سیستم‌های پرداخت بانکی روسیه و ایران متمرکز خواهد شد که به دلیل تحریم‌های غرب از اقتصاد جهانی حذف شده‌اند.
