کربن فعال (Activated carbon) یا کربن اکتیو به گروهی از مواد کربنی با پوکی و سطح داخلی بالا اطلاق می‌شود که به دلیل مساحت داخلی قابل توجه، ساختار پوک و منفذی، ظرفیت جذب بالا، قابلیت فعال‌سازی مجدد سطح و همچنین قیمت پایین، در مقایسه با جاذب‌های غیرآلی مواد منحصربه‌فردی به شمار می‌روند. کربن فعال به دلیل همین خصوصیات ماده‌ای ایده‌آل برای ساخت دستگاه‌های الکترونیکی ذخیره انرژی هم به شمار می‌رود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
پژوهشگران دانشگاه ینا در آلمان و همکارانشان در اسپانیا در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که تفاله ناشی از تولید آبجو و ماءالشعیر که عمدتا به عنوان خوراک ارزان دام مورد استفاده قرار می‌گیرد، حاوی مقدار زیادی کربن فعال است.
به عبارتی موادی که برای تولید آبجو به کار گرفته می‌شوند، از یک سو نوشابه‌ای از آنها به دست میآید که در بخش‌های مختلفی از جهان نوشندگان بسیاری دارد و از سویی تفاله‌ای که در تولید این آبجو به دست میآید منبع قابل اعتنایی برای ساخت دستگاه‌های الکترونیکی (باطری‌هایی) است که انرژی ذخیره می‌کنند و بدون آنها گذار به دوران انرژی‌های پسافسیلی ناممکن است.
ماده‌ای که به وفور یافت می‌شود و می‌تواند تحول‌ساز باشد
این دستگاه‌ها یا باطری‌ها نه تنها باید ظرفیت و توان بالایی در تامین انرژی مورد نیاز یک جامعه فنی، دیجیتالی و الکترونیکی پیشرفته داشته باشند، بلکه تولید آنها باید به لحاظ مواد خام مورد نیاز آسان و بدون دشواری باشد و در عین حال این مواد بعدتر دوباره قابل بازیافت باشند. تفاله حاصل از تولید آبجو حاوی یکی از این مواد خام مهم (کربن فعال) است.
از این تفاله‌ها کربن فعالی استخراج می‌شود که ماده اصلی ساخت الکترودهای به کاررفته در خازن‌های باطری‌هاست. این نوع خازن‌ها می‌توانند میزان بالایی از انرژی را ذخیره کنند و باطری‌های ساخته‌شده از آنها به راحتی در دستگاه‌هایی به کار گرفته شوند که به مقادیر زیادی از انرژی نیاز دارند.
در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹ میلادی، سال عادی تولید آبجو قبل از پاندمی کرونا، نزدیک به ۷ میلیارد تن تفاله آبجو ایجاد شده که ۵.۱ میلیارد آن در آلمان بوده است. با توجه به توزیع و پراکندگی جغرافیایی متناسب آبجوسازی‌ها دسترسی به این تفاله‌ها در همه نقاط اروپا، بدون دشواری‌های مربوط به حمل و نقل، کار نسبتا آسانی است.
تا کنون کربن فعال از منابع کمتر فراوان مانند پوسته نارگیل به دست می‌‌آمده است. تحقیقات پژوهشگران آلمانی و اسپانیایی هنوز جنبه‌های تکمیلی دیگری دارد و از جمله باید بر روی تدقیق و تنوع بخشیدن به موادی شیمیایی‌یی کار شود که زغال فعال را برای کاربرد در الکترودها آماده می‌کند. با تکمیل این تحقیقات انتظار می‌رود که ساخت خازن‌های فوق ظرفیت به مرحله تازه‌ای وارد شود.
