آقاجری: بیانیه موسوی تحول فراسیستمی است
هاشم آقاجری از جمله سخنرانان این نشست، محتوای آخرین بیانیه میرحسین موسوی را نوعی ”تحول فراسیستمی” نامید و نشان‌دهنده آن دانست که به نظر نخست‌وزیر پیشین جمهوری اسلامی، ”اصلاح درون‌سیستمی از طریق ساز و کارهای انتخاباتی ناممکن است.”
دویچه وله فارسی در اینستاگرام دنبال کنید
این استاد دانشگاه ضمن تاکید بر ضرورت تبیین ”نظم سیاسی بدیل” افزود که نظام سیاسی آینده در ایران باید بر مبنای ”جمهوریت، دموکراسی و سکولاریسم” بنا شود.
میرحسین موسوی در بیانیه خود که روز ۱۵ بهمن‌ماه منتشر شد، برای گذار از جمهوری اسلامی، سه مرحله “برگزاری همه‌پرسی آزاد و سالم در مورد ضرورت تغییر یا تدوین قانون اساسی جدید، تشکیل مجلس مرکب از نمایندگان واقعی ملت از طریق انتخاباتی آزاد و منصفانه در صورت رای مثبت مردم و به همه‌پرسی گذاشتن متن مصوب این مجلس به منظور استقرار نظامی مبتنی بر حاکمیت قانون” را پیشنهاد کرد.
آقاجری تاکید کرد که هرنوع استراتژی برای گذار دموکراتیک در ایران امروز، نیازمند مطالعه درباره ساخت و بافت سیستم حاکم، جامعه و همچنین تجربیات تاریخی در ۱۲۰ سال اخیر ایران است.
او افزود: «برای گذار به نظمی نو، به یک هماهنگی مبتنی بر ائتلاف طبقاتی نیاز است و چنین ائتلافی برای گذار به نظم آینده قطعا به یک کانون هماهنگ‌کننده، واحد و تمام‌سرزمینی در ایران نیاز دارد.»
علی افشاری؛ تاثیر احتمالی موسوی بر نیروهای نظامی و امنیتی
علی افشاری، فعال و تحلیلگر سیاسی دیگر سخنران این نشست بود که بر ضرورت آغاز بحث‌ها در خصوص دوران گذار و پس از گذار از جمهوری اسلامی تاکید کرد.
او افزود که تغییر جمهوری اسلامی، شرط لازم است اما کافی نیست: «شرط کافی گذار به دموکراسی، استقرار موازین دموکراتیک، نهادینه کردن کثرت‌گرایی و پایان دادن به هژمونی‌طلبی است.»
افشاری نیز جدیدترین بیانیه میرحسین موسوی را ”مهم و امیدوارکننده” دانست که ”بر شمار کمی و کیفی حامیان گذار از جمهوری اسلامی اضافه می‌کند” و همچنین ”مخاطرات دوران گذار از جمهوری اسلامی را کاهش می‌دهد.”
به گفته افشاری، مواضع نخست‌وزیر پیشین جمهوری اسلامی حتی می‌تواند برخی از نیروهای نظامی و امنیتی را به بی‌طرفی یا قرار گرفتن در کنار مردم، ترغیب کند.
کیوان صمیمی: جبهه نجات ملی تشکیل شود
کیوان صمیمی، روزنامه‌نگار نیز خواستار پذیرش تفاوت دیدگاه‌ها و ”دیگرپذیری” میان ایرانیان و شکل‌گیری یک ”جبهه نجات ملی” شد.
این فعال ملی مذهبی تصریح کرد: «جبهه نجات ملی می‌تواند با حضور همه دغدغه‌مندان دموکراسی‌خواه و کنشگران سیاسی و اجتماعی، بیشترین تعداد از مردم ناراضی و معترض را حول خودش جمع کند.»
او یک روز پیش از این همایش بازداشت شد. زیرنویس شبکه خبر در تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی با اعلام این خبر، اتهام این فعال سیاسی را ”ارتباط با سازمان مجاهدین خلق” دانست. وکیل او اما این اتهام را رد کرده و می‌گوید که صمیمی از قبل از انقلاب سال ۱۳۵۷ دیگر با این سازمان ارتباطی نداشته است.
سردبیر پیشین مجله ”ایران فردا” که پیام ویدئویی او پیش از بازداشتش ضبط شده بود، در ادامه سخنانش با اشاره به فشارهای امنیتی بر فعالان در ایران گفت که ایرانیان در خارج از کشور ”به‌منظور رهایی اعضای احتمالا بازداشت‌شده این جبهه با نهادهای بین المللی وارد رایزنی خواهند شد.”
نرگس محمدی؛ وضعیت ”هولناک” ایران
نرگس محمدی، فعال سرشناس حقوق بشر نیز در پیامی که از زندان برای این همایش فرستاده بود، وضعیت کنونی ایران را ”هولناک” نامید چرا که به عقیده او، ”این واژه شاید بتواند بیان‌کننده شتاب و توان تخریب بنیان‌های زندگی توسط جمهوری اسلامی و وجوه تخریب‌شده زندگی یک انسان در حال زیستن در ایران باشد.”
او تاکید کرد که ”در فاصله نه‌چندان دور جنبش‌هایی با تصمیم‌های راهبردی رادیکال و سرسختانه” درباره ایران شکل خواهند گرفت.
این فعال مدنی، اعلام ”گذار از جمهوری اسلامی” را اقدامی ”معنادار” دانست که می‌تواند سایر اقدام‌ها و کنش‌های جمعی را تدارک دهد.
فائزه هاشمی؛ چه فکر می‌کردیم و چه شد؟
فائزه هاشمی، زندانی سیاسی هم در پیامی مکتوب به این همایش، با اشاره به شعارها در زمان انقلاب سال ۱۳۵۷ پرسید: «چه فکر می‌کردیم و چه شد؟ برای نجات ایران چه باید کرد؟»
دختر علی اکبر هاشمی رفسنجانی، خود را ”یک شهروند مسلمان و دگراندیش” نامید و خواستار ادامه مبارزات مدنی، برگزاری رفراندوم، برگزاری انتخابات آزاد و شروع به حکمرانی خوب بر اساس حاکمیت قانون شد.
او ”آنچه می‌خواهیم” را شامل مواردی همچون ”آشتی دادن اراده انسان و الهی”، ”توجه به نظم طبیعی”، ”قوه قضاییه مستقل” و ”بهسازی ساختارهای حکومتی” دانست.
تاج‌زاده؛ ”با مقام‌های مادام‌العمری مخالفیم”
مصطفی تاج‌زاده، فعال سیاسی نیز در پیامی مکتوب از زندان با اشاره به سخنرانی نوروزی علی خامنه‌ای پرسید: «چرا مقامی که خود را مستحضر به پشتیبانی اکثریت مردم می‌داند، با انتخابات آزاد و رفراندوم سرجنگ دارد؟»
معاون سیاسی وزیر کشور در دولت اصلاحات که در اوین به‌سر می‌برد، تصریح کرد: «ما با اسلام مخالف نیستیم بلکه با استبداد به‌نام اسلام مخالفیم.»
او با تاکید بر اینکه ”ولایت فقیه در عمل ثابت کرده که حاکمیت قانون را به حاکمیت بر قانون تبدیل می‌کند” افزود: «ما با مادام‌العمری و اختیارات فراقانونی برای هرمقامی مخالفیم.»
گلرخ ایرایی؛ کشوهای غربی سفرای خود را فرا بخوانند
گلرخ ایرایی نیز در پیامی مکتوب از زندان با اشاره به تاریخچه سرکوب‌ها در جمهوری اسلامی از همان نخستین روزها پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ نوشت: «به این ترتیب، مرگ و جنایت عادی‌سازی شد؛ آنچه می‌بایست تکان‌مان می‌داد دیگر هولناک نبود و بخشی از زندگی‌مان شد.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این فعال حقوق بشر با انتقاد از مراودات کشورهای غربی و مدافع حقوق بشر با جمهوری اسلامی از این کشورها خواست تا ”درهای سفارتخانه‌های خود را ببندند؛ سفرا و کارداران‌شان را فرابخوانند و از ادامه روابط دیپلماتیک [با جمهوری اسلامی] خودداری کنند.”
قدیانی؛ ”برکناری خامنه‌ای با قیام مردم و تسخیر خیابان”
ابوالفضل قدیانی، فعال سیاسی شناخته‌شده نیز در سخنانی گفت که برای برگزاری رفراندوم و تشکیل مجلس موسسان، باید علی خامنه‌ای برکنار شود.
او رهبر جمهوری اسلامی را ”مستبد قدرت‌پرست ایران” نامید و تاکید کرد که برکناری خامنه‌ای با ”قیام مردم و تسخیر خیابان” میسر می‌شود.
قدیانی، نکته کانونی در این مسیر را ”پذیرش خطر” دانست و افزود که ”راه نجات ایران، انقلاب زن، زندگی، آزادی است.”
دیگر سخنرانان ”گفت‌وگو برای نجات ایران”
همچنین پروین فهیمی، مادر سهراب اعرابی نیز در سخنانی گفت: «میرحسین موسوی یکی از بزرگترین سرمایه‌های ما است.»
سهراب اعرابی از جان‌باختگان اعتراض‌ها پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز سال ۱۳۸۸ است.
فهیمی ”صداقت، اخلاص و مقاومت” موسوی را ”الهام‌بخش برای همه مبارزان راه آزادی” توصیف کرد.
عزیز قاسم‌زاده، فعال صنفی معلمان هم خواستار تشکیل ”شورای دانش‌آموزی و معلمی به صورت دموکراتیک” شد تا این نهادها نه تنها در زمینه مناصب مرتبط با آموزش و پرورش بلکه در سیاست‌های کلان نیز نقش ایفا کنند.
عدنان حسن‌پور، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی کُرد نیز گفت جنبش اجتماعی باید بتواند یک چشم‌انداز قابل قبول از آینده برای تمامی مخاطبان خود ترسیم کند و ”در فقدان چنین افقی، مطمئنا دیگران به فکر راهکار خروج از همزیستی با مرکز خواهند رفت.”
او افزود: «ما آرزو به‌دل مانده‌ایم یک بار با دوستان مرکزنشین گفت‌وگو کنیم و از نقد صرف فراتر رویم و به وادی درانداختن طرحی عملی برای آينده ورود کنیم.»
حسن‌پور ادامه داد: «در کردستان ایده‌های جدی و پیشروانه‌ای برای عبور از تمامی اشکال ستم داریم.»
سعید مدنی (جامعه‌شناس زندانی) مهرداد خوانساری (دیپلمات پیشین در حکومت محمدرضا پهلوی)، بهزاد کریمی (فعال سیاسی)، منیره برادران (نویسنده)، مهرداد دریش‌پور (جامعه‌شناس)، مهرانگیز کار (حقوقدان و فعال سیاسی)، زهرا رحیمی (فعال مدنی از جمعیت امام علی)، الهه امیرانتظام (همسر عباس امیرانتظام)، مهوش ثابت و فریبا کمال‌آبادی (دو بهایی زندانی) از دیگر سخنرانان در روز نخست از نشست ”گفت‌وگو برای نجات ایران” بودند.
بر اساس برنامه اعلام‌شده از سوی برگزارکنندگان این همایش، قرار است دومین و آخرین جلسه این نشست مجازی، شامگاه روز شنبه دوم اردیبشهت‌ماه برگزار شود.
