خبرگزاری‌های فارس و مهر روز سه‌شنبه، نهم خرداد (۳۰ مه) گزارش دادند در پی “تعاملات اخیر بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی” پرونده یکی از سایت‌های اعلام نشده جمهوری اسلامی موسوم به سایت آباده بسته شده است.
بحث فعالیت‌های هسته‌ای پنهانی جمهوری اسلامی در تاسیسات و مکان‌هایی که به آژانس اعلام نشده از سال‌ها پیش مطرح بوده است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل شهریور سال ۱۳۹۸ در یک کنفرانس خبری با انتشار تصویرهای ماهواره‌ای از وجود “تاسیسات پنهانی هسته‌ای ایران” از جمله در نزدیکی شهر آباده در استان فارس خبر داده بود.
از تکذیب وجود مکان‌های اعلام نشده تا رفع اختلاف؟
ایران تا مدت‌ها فعالیت‌های اعلام‌نشده در سایت‌های یادشده را تکذیب می‌کرد و با استهزاء تاسیسات مورد اشاره نتانیاهو را قالیشویی یا گاواداری می‌خواند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
سرانجام و با افزایش فشارهای بین‌المللی،جمهوری اسلامی به بازرسان آژانس اجازه داد از این مکان‌ها بازدید و نمونه‌برداری کنند و حاصل آن کشف رد مواد رادیواکتیو در دست‌کم سه سایت اعلام‌نشده بود.
خبرگزاری آسوشیتدپرس میانه اسفند ماه سال گذشته (۱۴۰۱) با استناد به یک گزارش محرمانه آژانس از کشف رد اورانیوم با غنای نزدیک به ۸۴ درصد در تاسیسات زیرزمینی فردو خبر داد.
تاسیسات فردو در دل کوهی در نزدیکی شهر قم واقع است و جمهوری اسلامی تا سپتامبر سال ۲۰۰۹ که دستگاه‌های اطلاعاتی غربی از وجود این تاسیسات باخبر شدند آن را مخفی نگه داشته بود.
خبرگزاری‌های فارس و مهر بدون اشاره به منبع خاصی ادعا کرده‌اند پرونده کشف اورانیوم با غنای نزدیک به ۸۴ درصد یکی دیگر از پرونده‌هایی مورد مناقشه با آژانس است که “با توضیحات فنی ایران حل و فصل شده است”.
مذاکرات فنی میان کارشناسان جمهوری اسلامی پس از سفر اسفند ماه رافائل گروسی، مدیر کل این نهاد به تهران آغاز شد و همچنان ادامه دارد.
گروسی پس از این سفر اعلام کرد دوربین‌های نظارتی آژانس در برخی تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی که فعالیت آنها در واکنش به تشدید تحریم‌های آمریکا متوقف شده بود دوباره آغاز شده است.
آژانس تا کنون به طور رسمی به ادعای رسانه‌های ایران درباره مختومه شدن دو پرونده مورد اختلاف با تهران واکنشی نشان نداده است.
انتظار می‌رود این مسئله در گزارش آینده گروسی به شورای حکام مطرح شود. نشست اعضای این شورا ۱۵ تا ۱۹ خرداد برگزار می‌شود.
در انتظار گزارش گروسی به شورای حکام
کوروش احمدی، دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی در سازمان ملل در گفت‌وگو با سایت “انتخاب” خبر حل و فصل دو پرونده مورد مناقشه ایران را مثبت ارزیابی کرد و در عین حال گفت: «باید دید این دو موضوع چگونه در گزارشی که مدیرکل آژانس به شورا حکام خواهد داد منعکس خواهد شد.»
احمدی معتقد است که حل دو پرونده جمهوری اسلامی در هر حال “پیشرفت بزرگی” است و روی کاهش تنش میان ایران و آژانس تاثیر می‌گذارد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به گفته او اگر در مورد ابهام‌ها بر سر دو سایت دیگر هم پیشرفتی حاصل شود، “قطعا فرصتی فراهم می‌شود که روی موضوعات دیگر نیز کار شود”.
مطابق توافق هسته‌ای میان جمهوری اسلامی و کشورهای موسوم به پنج به علاوه یک، و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) سطح غنی‌سازی اورانیوم و میزان ذخایر آن در ایران به شدت محدود شد.
ایران اردیبهشت سال ۹۸ و در نخستین سالروز خروج آمریکا از برجام به صورت مرحله‌ای اجرای تعهدات برجامی خود را محدود کرد.
در حالی که در برجام سطح مجاز غنی‌سازی اورانیوم در ایران کمتر از چهار درصد تعیین شده است، جمهوری اسلامی در حال حاضر دست‌کم غنی‌سازی تا ۶۰ درصد را اعلام کرده و ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود را به بیش از ۱۸ برابر حد مجاز افزایش داده است.
به خاطر محدودیت‌هایی که در فعالیت‌های نظارتی بازرسان آژانس ایجاد شده و با توجه به ابهام‌های باقی‌مانده، گزارش هفته آینده رافائل گروسی نشان خواهد داد که تا کنون چه اختلاف‌هایی از میان برداشته شده و چه مسائلی همچنان باید بررسی و راستی‌آزمایی شوند.
