حدود ۱۸۰ میلیون کیلومتر آن‌سوتر، جایی میان مدار مریخ و مشتری، میلیون‌ها سیارک به دور خورشید در گردش‌اند. کمربند اصلی سیارکی، محل تجمع انبوهی سنگ آسمانی ریز و درشت است که دست‌کم ۴.۵ میلیارد سال، برابر با عمر منظومه شمسی ما، قدمت دارند.
تعداد و پراکندگی این خرده سنگ‌های کیهانی فراتر از حد تصور است. در واقع در کمربند سیارکی، نزدیک به یک یا دو میلیون سیارک با قطر بیشتر از یک کیلومتر و میلیون‌ها سیارک دیگر با ابعاد کوچک‌تر وجود دارند که همچون ریگ در بیابان پراکنده شده‌اند و همگی به دور خورشید می‌گردند.
سیارک “5515Naderi” که در سال ۲۰۱۶ از سوی اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی به نام فیروز نادری نام‌گذاری شد، یکی از این میلیون‌ها سنگ فضایی است که از میلیاردها سال پیش تا کنون هر ۴.۴ سال یک‌بار به دور خورشید گشته و میلیاردها سال دیگر نیز، دست‌کم تا زمان مرگ خورشید، به دور آن خواهد گشت.
اینجا در صفحه مربوط به این سیارک در وبسایت آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، می‌توان موقعیت مکانی این سیارک را از امروز تا هزاران سال آینده دید. برای مثال می‌توان دید که این سیارک هشت هزار سال دیگر به طور دقیق در تاریخ ۹ ژوئن سال ۱۰۰۰۳ میلادی کجا و در چه فاصله‌ای از زمین خواهد بود.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
البته هشت هزار سال و ده هزار سال و یا حتی صدها هزار سال در مقیاس نجومی، زمان کوتاهی محسوب می‌شوند، اما وقتی که با عمر کوتاه انسان قیاس می‌شوند، بسیار طولانی به نظر می‌رسند. سیارک نام‌گذاری‌شده به افتخار فیروز نادری، همانگونه که خود او گفته بود، میلیاردها سال دیگر به دور خورشید خواهد گشت.
واقعیت این است که نه تنها سیارات و سیارک‌ها، بلکه ستارگان و حتی سیاهچاله‌ها نیز پایانی دارند و تا ابد باقی نخواهند ماند. خورشید ما در نیمه عمر خود به سر می‌برد و حتی ماده موجود درون کهکشان‌ها هم روزی به سیاهچاله‌های عظیم کشیده خواهند شد و پایان همه چیز فرا خواهد رسید.
افزون بر این، هیچ‌کس به طور دقیق نمی‌داند که نسل انسان تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد. اگر از فجایع زیست‌محیطی و خطرات هوش مصنوعی و جنگ‌های هسته‌ای صرف‌نظر کنیم و حتی اگر چنین خطراتی برای بقای انسان وجود نمی‌داشتند، باز هم زمین نمی‌توانست تا ابد خانه ما باشد.
چرا که با مرگ خورشید منظومه شمسی دیگر قابل سکونت نخواهد بود و ساکنان هوشمند احتمالی آینده، برای بقای خود باید به دنبال ستاره‌ای جایگزین در جای دیگری از کهکشان بگردند.
استیون هاوکینگ، فیزیک‌دان و کیهان‌شناس مشهور، در سال ۲۰۱۳ گفته بود که بشر تنها ۱۰۰۰ سال برای ترک زمین فرصت دارد. پیشرفت چشمگیر علم و فناوری در سالهای اخیر باعث شده که این موضوع چه بسا بسیار زودتر از پیش‌بینی هاوکینگ محقق شود.
ایلان ماسک پیش‌بینی کرده که انسان در سال ۲۰۲۹ قدم بر خاک سیاره سرخ خواهد نهاد و تا سال ۲۰۵۰ یک میلیون نفر در مریخ ساکن خواهند شد و روند مسکونی‌سازی انسان در سیاره سرخ پس از آن شتاب خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید: حیات روی زمین با چه تهدیدهایی روبه‌روست؟
مریخ، سکونت‌گاه آتی انسان
فیروز نادری که زمانی مدیر برنامه اکتشاف مریخ ناسا بود و در پروژه‌های فضایی اکتشافی مریخ از جمله “اسپیریت” و “آپورچونیتی” نقش مهمی داشت، شاید بیش از هر کسی موانع سر راه کوچ انسان به مریخ را می‌دانست. اگر کسی در آینده بخواهد کتابی درباره تاریخچه اکتشافات مریخ بنویسد، به سختی می‌تواند نام فیروز نادری را نادیده بگیرد.
مریخ گرچه از سالهای دور مقصد محبوبی برای کاوش‌های فضایی به شمار می‌رفته، اما واقعیت این است که سفر ۴۸۳ میلیون کیلومتری به این سیاره و استقرار فضانوردان در آن به دلایل بسیار فوق العاده دشوار است. کمترین خطایی در محاسبه مسیر حرکت تا مریخ به نتایج فاجعه باری منجر خواهد شد و ممکن است که فضانوردان هرگز نتوانند به مریخ برسند.
مریخ در میان سیاره‌های منظومه شمسی بیشترین شباهت را به زمین دارد، اما محیط آن به هیچ عنوان برای حیات مساعد نیست. شراره‌های خورشیدی ممکن است به سادگی به دستگاه‌های الکترونیکی حساس آسیب برسانند و همه چیز را خراب کنند. افزون بر این‌ها، فرود بر مریخ بی‌نهایت دشوار و هراس‌آور است.
فیروز نادری جایی از دشواری‌های فرود بر سیاره سرخ برای مریخ‌نوردهای “اسپیریت” و “آپورچونیتی” گفته بود و توضیح داده بود که چرا شش دقیقه منتهی به فرود حد هراس‌آور است. کاهش سرعت این مریخ‌نوردها از ۱۹۳۰۰ کیلومتر بر ساعت به حدود ۵۰ کیلومتر بر ساعت، آن‌هم طی مدتی بسیار کوتاه، برنامه‌ریزی بسیار دقیقی می‌طلبید.
چرا که سطح مریخ پر است از دهانه‌های برخوردی، سنگ‌ها و صخره‌ها که حتی محکم‌ترین ایربگ‌ها نیز ممکن است در اثر برخورد با آن‌ها آسیب جدی ببینند.
به گفته او، حتی اگر بهترین مهندسی و برنامه‌ریزی انجام شده باشد، هیچ‌کس نمی‌داند که مریخ در زمان ورود چگونه خواهد بود، چرا که انسان‌ها، حتی انسان‌های بسیار باهوش، زمانی که پای هزاران عامل و پارامتر در میان باشد، ممکن است دچار خطای محاسباتی شوند.
واقعیت این است که بسیاری از ماموریت‌های فضایی به مریخ تا کنون در عمل با شکست مواجه شده‌اند.
فرود بر قمر فوبوس به جای مریخ
شاید به همین دلیل و برای پرهیز از مخاطرات پیش‌بینی‌نشده سفر به مریخ بود که فیروز نادری ایده و راه‌حلی جایگزین را مطرح کرد. او بر این باور بود که ابتدا نه بر مریخ، بلکه باید بر روی قمر فوبوس، بزرگترین قمر آن، فرود آمد.
نادری و دو تن از همکارانش در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۵ نوشته بودند که ماموریت‌های استقرار در مریخ در دهه ۲۰۳۰ میلادی باید به چهار قسمت تقسیم شوند. بر اساس این مقاله، نخستین مرحله باید ارسال فضانوردان به قمر فوبوس و پایه‌ریزی زیرساخت‌های لازم در این قمر باشد که تنها ۶۰۰۰ کیلومتر با مریخ فاصله دارد و نه گذار مستقیم از زمین به مریخ.
بیشتر بخوانید:ماموریت فضایی دارت؛ تحقق یک رویای هالیوودی
فوبوس که بر اساس اسطوره‌ها و افسانه‌های یونانی نام‌گذاری شده، فرزند “آرِس” و برادر “دیموس” است. خدای هراس و بیم و وحشت که واژه “فوبیا” به معنی هراس نیز از آن گرفته شده است.
نام قمر فوبوس بی‌مناسبت با فرجام آن نیست. شعاع مداری این قمر کوچک مریخ، بر اساس محاسبات دانشمندان، به دلیل نیروی کشندی مریخ مدام کاهش می‌یابد و تقریبا هر ۱۰۰ سال، دو متر کم می‌شود. این نیرو سبب می‌شود که فوبوس در نهایت طی بازه زمانی ۳۰ تا ۵۰ میلیون سال آینده دچار فروپاشی شود و از بین برود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
دانشمندان می‌گویند، فوبوس پس از فروپاشی، حلقه‌ای در اطراف مریخ تشکیل خواهد داد و مقادیری از آن به تدریج وارد اتمسفر مریخ خواهد شد. از این رو، فوبوس، قمر پیش‌نهادی فیروز نادری برای استقرار اولیه و تاسیس پایگاه نزدیک به مریخ، از بسیاری از اجرام آسمانی و حتی از سیارک ۱۰ کیلومتری‌ای که به اسم خود او نام‌گذاری شد نیز فانی‌تر است.
از قمر فوبوس احتمالا تا صد میلیون سال آینده به کلی هیچ چیزی باقی نخواهد ماند، اما سیارک “5515Naderi”، دست‌کم تا زمان مرگ خورشید و تا زمانی که منظومه شمسی پابرجاست، همچنان به دور خورشید خواهد گشت.
این سیارک، نه تنها میلیاردها سال پس از مرگ فیروز نادری وجود خواهد داشت، بلکه احتمالا حتی پس از انقراض احتمالی همه انسان‌ها طی یک میلیارد سال آینده، در عالمی احتمالا خالی از حیات هوشمند، به حرکت دوّار خود به دور خورشید ادامه خواهد داد.
