جهاد اسلامی که در از سوی شماری از کشورها از جمله آمریکا و اروپا به عنوان گروهی تروریستی شناخته میشود و حوزه فعالیتش نوار غزه است بخش اصلی حمایتهای خود را از جمهوری اسلامی دریافت میکند.
حماس که نیروی بزرگتری از جهاد اسلامی است و تشکیلات اداری نوار غزه در دست آن است نیز مورد حمایت جمهوری اسلامی است.
خامنهای پیشتر (بهمن سال ۱۳۹۱) در یک سخنرانی رسماً اعلام کرد که این حکومت او بوده که “دستهای فلسطینیها را (با موشک و سایر تسلیحات) پر کرده است”. به گفته اعضای حماس و جهاد اسلامی قاسم سلیمانی بارها به غزه سفر کرده بود و ایجاد تونلدر زیر مناطق اسرائیلی ایده او بوده است.
خامنهای در سخنان روز چهارشنبه خود مدعی شد که اسرائیل حالا “در موضع انفعال و عکسالعمل است و این شرایط نشان میدهد گروههای مقاومت و جهاد اسلامی فلسطین مسیر را به درستی شناختهاند و با تدبیر در این مسیر پیش میروند”.
او همچنین از “افزایش اعتبار گروههای مقاومت فلسطینی و جهاد اسلامی” سخن گفت و “شکست اخیر رژیم صهیونیستی در جنگ ۵ روزه” اخیر را مؤید این موضوع دانست.
خامنهای اشاره مشخصی به “شکست اخیر” اسرائیل نکرد.
جنگی که میان جهاد اسلامی و ارتش اسرائیل در اواسط اردیبهشت ماه امسال درگیر شد، گرچه با شلیک بیش از ۱۲۰۰ موشک از سوی جهاد اسلامی به سوی اسرائیل همراه بود ولی کمتر موشکی به هدف اصابت کرد. در عوض، در نتیجه حمله نیروی هوایی اسرائیل اسرائیل ۳۳ فلسطینی از جمله شش فرمانده ارشد جهاد اسلامی کشته شدند و تعدادی از تأسیسات نظامی آنها هم منهدم شد. در میان کشته شدگان دستکم ۱۳ غیرنظامی از جمله زنان و کودکان نیز دیده میشدند.
در آنسوی نبرد اما شلیک بیش از هزار موشک از سوی جهاد اسلامی اغلب ناموفق ماند و کشتهشدن یک زن اسرائیلی و یک کارگر فلسطینی حاصل آن بود.
در توافقی که برای آتشبس با میانجیگری مصر به دست آمد کمتر امتیازی به جهاد اسلامی داده شد. شاخصه اصلی و بیسابقه این دور از درگیریها این بود که حماس برای حمایت از جهاد اسلامی وارد عمل نشد.
“کوتاهشدن زمان نابودی اسرائیل”
با این همه خامنهای که قبلا پیشبینی کرده بود “عمر اسرائیل ۲۵ سال دیگر به پایان میرسد”، این بار این مدت را کوتاهتر کرد و گفت که ” شرایط برای رژیم صهیونیستی نسبت به هفتاد سال قبل تغییر کرده و سران صهیونیستی حق دارند که نگران ندیدن هشتاد سالگی این رژیم (۵ سال دیگر) باشند.”
جمهوری اسلامی و گروههای نزدیک به آن در منطقه این گونه تبلیغ میکنند که “اقدامات گروههای مقاومت” و بحران داخلی اسرائیل بر سر تلاش کابینه در راستای محدودکردن اختیارات قوه قضائیه بیش از پیش به “پایان” این کشور را تسریع کرده است.
این در حالی است که بسیاری از ناظران بحران داخلی اسرائیل را نمادی از پویایی دمکراسی در این کشور و حساسیت جامعه نسبت به سستشدن مبانی تفکیک قوا و حقوق مدنی میدانند.
از سوی دیگر، حمایت جمهوری اسلامی از گروههای تندرو و افراطی عاملی تلقی میشود که به انشقاق و واگرایی در میان نیروهای سیاسی فلسطینی و شکاف میان آنها کمک کرده است. ارزیابی عمده این است که این حمایت و تلاشهای هستهای ایران عملا گفتمان و تاکیدات نیروهای راست اسرائیل بر این مسئله که جمهوری اسلامی و تهدیدات آن خطر اصلی برای موجودیت کشور است برد و مقبولیت یافته است و یافتن راهحل برای مناقشه با فلسطینیها از اولویت و دستور کار خارج شده است. به بیان دیگر، منتقدان داخلی و خارجی سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی میگویند که “فلسطینیزه کردن” این سیاست و پیگیری شعارهای خطرناکی مانند “محو اسرائیل” هم منافع ملی و امنیت ایران را به خطر انداخته و هم به ضرر خود فلسطینیها تمام شده است.
خامنهای که پیشتر بارها در رویکردی تحریکآمیز و در مقابلهای آشکار با سیاستها و موجودیت تشکیلات خودمختار فلسطینی گفته بود که مایل است “در ساحل غربی هم گروههای مسلح فلسطینی نفوذ پیدا کنند و حوزه نفوذ آنها عمدتا محدود به نوار غزه نباشد”، این بار نیز در دیدار با رهبران جهاد اسلامی به طور تلویحی این خواست را مطرح کرد و گفت: «اقتدار روز افزون گروههای مقاومت در کرانه باختری کلید اصلی به زانو درآوردن دشمن صهیونیستی است که این مسیر باید ادامه یابد.»
شعارهایی که دوباره در تهران بر در و دیوار نقش بستهاند
سیاستهای جمهوری اسلامی در قبال اسرائیل و موجودیت آن عامل اصلی تنش و تشنج در مناسبات بینالمللی این حکومت با جهان تلقی میشود. حتی شکست برجام و زمینهسازی برای خروج دولت ترامپ هم قسماً به همین سیاست و حاضرنبودن حکومت تهران برای تنشزدایی در سیاستهای منطقهای خود یا اقداماتی مانند نوشتن مرگ بر اسرائیل بر موشکهای مورد آزمایش مرتبط شمرده میشود.
حسن روحانی در سال ۱۳۹۶در مناظرههای انتخاباتی گفته بود:«روی موشک شعار نوشتند تا برجام را برهم بزنند». جواد ظریف هم اخیراً در صحبتهای خود در کلابهاووس گفت که “ما نمیگفتیم موشک نسازید، اما آن شعاری را که روی موشک نوشته بودند، نمیدانیم با چه کسی هماهنگ کرده بودند”.
با توجه به صحبتهای تکراری و اخیر خامنهای و پلاکاتهای بزرگی که همین روزها، یعنی در گرماگرم مذاکرات میان آمریکا و ایران، شهرداری تهران با تصاویری از “موشک فوق صوت فتاح” منتشر کرده و روی آن نوشته که “۴۰ ثانیه تا تلآویو”، بعید شمرده میشود که این گونه اقدامات غیرمتاثر یا فاقد هماهنگی با سطوح عمده قدرت در ایران باشد. منتقدان همچنین بعید میدانند که با اصرار هسته سخت قدرت در ایران بر سیاستهای تا کنونی مذاکرات جاری یا گشایشهایی مانند برقراری رابطه مجدد با عربستان پایداری و استحکام داشته باشند و به گشایشهای دیگر در تنشزدایی در سیاست منطقهای و فرامنطقهای تهران منجر شوند.