گزارش نقض حقوق زنان در دی‌ماه 1396

تهیه کننده: بابک میری

یادآوری

این گزارش به صورت کوتاه و فشرده قسمتهایی از نقض حقوق زنان در دی 1396 را به اطلاع می‌رساند. علیرغم  سانسور خبری حاکم درایران، تلاش شده است اخبار و اطلاعات از خبرگزاریهای مورد تایید گردآوری گردد.

بازداشت و زندان

ریاست کل دادگستری ایران می‌گوید، علیه نازنین زاغری که در ایران به پنج سال زندان محکوم شده پرونده اتهامی دیگری باز شده است. دادگستری همچنین اخبار رسانه‌های غرب مبنی بر آزادی زودهنگام زاغری را رد کرد. (دویچه‌وله فارسی، 3 دی 1396)‏‎

آزیتا رفیع زاده شهروند بهایی که به دلیل همکاری در موسسه آموزشی (بی ای اچ ای) به همراه همسر خود، پیمان کوشک باغی در زندان اوین تحمل حبس می کند، کودکی به نام “بشیر” دارد که خارج از زندان و محروم از کانون خانواده به سر می برد. خانم رفیع زاده که سالهاست در زندان به سر می برد به همین بهاانه نامه ای سرگشاد خطاب به فرزند هشت ساله اش نوشته و از “صبر و بردباری” نوشته است. (هرانا، 7 دی 1396)‏

پنج تن از فعالان حقوق دروایش گنابادی از سوی مأموران امنیتی سپاه پاسداران ایران بازداشت شدند. فائزه عبدی‌پور، از طراحان کارزار «دفاع از حق تحصیل دراویش گنابادی» یکی از بازداشت‌شدگان است. (رادیوزمانه، 10 دی 1396)

استاد دانشگاه و یک زن که پیش تر بابت اتهام “زنا” به اعدام محکوم شده بودند، با رد حکم در دیوان عالی کشور، به ۹۹ ضربه شلاق، تبعید و انفصال از خدمت محکوم شدند. کنوانسیون بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی صراحتا مجازات‌های تحقیر آمیز و نافی کرامت انسانی را ممنوع کرده است. (هرانا، 13 دی 1396)‏

نرگس محمدی، مدافع حقوق بشر و نائب رییس کانون مدافعان حقوق بشر با صدور اطلاعیه‌ای از درون زندان اوین، با تأکید بر حق راهپیمایی مسالمت آمیز و داشتن نهادهای مدنی، اولین و ضروری ترین اقدام در رفع بی‌عدالتی و فساد را ممانعت از تصویب لایحه بودجه سال ۹۷ عنوان کرد. (هرانا، 14 دی 1396)‏

حکم اعدام مرجان داوری محقق و مترجم ۵۰ ساله زندان زنان شهرری که در اوایل بهمن ماه سال گذشته به اتهام فساد فی الارض به اعدام محکوم شده بود توسط شعبه ۴۷ دیوان عالی کشور نقض شد. یکی از اتهامات خانم داوری عضویت در جنبش نوپدید عرفانی “اکنکار” است. گفته میشود حکم اعدام “کریم زرگر” دیگر متهم این پرونده به تایید مراجع قضایی رسیده است. (هرانا، 17 دی 1396)‏

آتنا دائمی، کنشگر مدنی محبوس در بند زنان زندان اوین در پی حوادث اخیر در ایران نامه ای سرگشاده نوشته است. (هرانا، 18 دی 1396)‏

رئیس کل دادگستری استان تهران، آخرین وضعیت پرونده قضایی نازنین زاغری را تشریح کرد. غلامحسین اسماعیلی در خصوص آخرین وضعیت پرونده نازنین زاغری گفت: نازنین زاغری در حال حاضر درحال سپری کردن محکومیتی است که دادگاه برایش تعیین کرده و صحبتی برای آزادی نشده است. (مهر، 23 دی 1396)‏

گروهی از فعالان حقوق زنان با انتشار نامه‌ای خطاب به خانم عاصمه جهانگیر گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، ضمن ابراز نگرانی بابت وضعیت بازداشتی‌های حوادث اخیر ایران، خواستار تلاش او برای سفر به ایران برای دیدن وضعیت زندانیان و رسیدگی به بازداشت‌های غیرقانونی و نقض گسترده حقوق بشر در ایران شدند. (رادیوزمانه، 23 دی 1396)‏

پژوهش نشان داد که حضور پلیس زن یگان ویژه تأثیر معناداری بر کاهش حساسیت اجتماع مردمی نسبت به دستگیری زنان اغتشاشگر در اجتماعات غیرقانونی دارد. (فارس، 23 دی 1396)‏

فرهنگی و اجتماعی

راننده سرویس مدرسه که متهم بود شش سال قبل یک دختر دبستانی را به مدت ۲ سال آزار داده است به دنبال اظهار نظر پزشکی قانونی از این اتهام تبرئه و به ۹۹ضربه شلاق محکوم شد. (سحبا، 4 دی 1396)‏

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری تهران گفت: استان تهران سرریز از آسیب‌های اجتماعی است که باید برای این مشکل راه‌حل‌های تأثیر گزار و کارساز وجود داشته باشد. (مهر، 5 دی 1396)‏

نماینده مردم تهران در مجلس، گفت: تخصیص 15 میلیاردی در لایحه بودجه ۹۷به حوزه زنان نمی‌تواند نیازمندی‌های این بخش را برطرف کند. (فارس، 5 دی 1396)‏

زن میانسال متأهل که به اتهام رابطه نامشروع با مردی متأهل دستگیر شده بود، پس از محاکمه در دادگاه به یک سال کار اجباری در غسالخانه بهشت زهرا محکوم شد. مردی هم که با او رابطه داشت به‌ خاطر احراز نشدن نوع رابطه‌اش به شلاق و تبعید محکوم شد. (ایسنا، 5 دی 1396)‏

رئیس فراکسیون زنان مجلس در واکنش به اظهارات یک عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی علیه لایحه منع خشونت علیه زنان گفت: زمانی که صحبت های ایشان را می خوانیم، گویی یک مرد ضد زن خشونت طلب درباره لایحه منع خشونت علیه زنان موضع گرفته است. (عصر ایران، 5 دی 1396)

از این پس برای بانوان بد حجاب در ایران پرونده قضایی تشکیل نمی شود؛ درس اخلاق در کلاس‌های ارشاد تبیین می شود.(تسنیم، 6 دی 1396)

کشور ایران رتبه اول خودسوزی زنان در خاورمیانه را به خود اختصاص داده اما باز هم بزرگی ابعاد این انتقام خشن و دردناک از سوی زنان ایرانی، باعث نشده تا بررسی‌های دقیق، علمی شفافی در این زمینه ارائه شود. (رادیوزمانه، 6 دی 1396)

انتشار عکس‌هایی از حضور یک دختر در جمع هواداران پرسپولیس در استادیوم غدیر اهواز با صحبت‌های جالب او همراه شده است. شبنم- ذ؛ دختری است که توانست یک اتفاق ممنوعه را رقم بزند و در هفته گذشته با حضور در استادیوم غدیر اهواز تماشاگر دیدار تیم محبوبش باشد. (ایلنا، 9 دی 1396)

در حالی که شبکه‌های خبری و کانال‌های تلگرامی پر بود از خبر تجمعات مردم در شهرهای مشهد و نیشابور در اعتراض به گراین و وضعیت اقتصادی، تصویر زنی در میان اخبار منتشر شد که با بلوز و شلوار تیره، بر بالای یک بلندی در خیابان انقلاب روبه‌روی قنادی مشهور فرانسه ایستاده بود و شال سفیدی را که بر یک چوب آویخته بود، بالا گرفته و تکان می‌داد.(رادیوزمانه، 10 دی 1396)

مدیرکل ثبت احوال خراسان‌شمالی از ازدواج 900 دختر زیر 10 تا 15 سال در استان خبرداد. (ایسنا، 10 دی 1396)

مهمترین اشکال لایحه تأمین امنیت زنان سوگیری و محتوایی است با این اشکال که در حوزه خانواده به جای خانواده محوری، زن محور است. (مهر، 10 دی 1396)

اتفاقی که در دیدارهای اخیر فوتبال لیگ برتر رخ داده مدتهاست به یکی از سوژه‌ها و دغدغه‌های اهالی ورزش تبدیل شده اما هنوز راه حلی برای آن در نظر گرفته نشده‌است. سالهاست مسئولان مختلف در مورد فراهم بودن یا نبودن شرایط ورود بانوان به سالن ها و ورزشگاه ها برای رویدادهای ورزشی اظهار نظر می کنند و هرکدام تصمیم گیری را به نهاد و مسئول دیگری موکول می کنند. (مهر، 10 دی 1396)

بیش از ۹ سال است که لایحه تامین امنیت زنان در پیچ و خم قوه قضاییه بوده و هنوز به مجلس نرسیده است، مخالفان این لایحه نیز آن را بر اساس بحث برابری جنسیتی در سند ۲۰۳۰ و عامل افزایش طلاق می‌دانند. (مهر، 10 دی 1396)

رئیس شورای فرهنگی- اجتماعی زنان گفت: مخالفت من بیشتر با الگوبرداری لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت از نگرش‌های فمینیستی بود، که توسط هدف 5 سند 2030 پیگیری می‌شود و آثار زیانباری بر خانواده می گذارد. (فارس، 10 دی 1396)

گرچه وعده حسن روحانی در زمینه استفاده از زنان در هیات دولت به عنوان وزیر محقق نشد و برخی زنان از کابینه خارج شدند اما وضعیت این قشر از جامعه در سطح وزارتخانه در دولت دوازدهم بهتر از دولت اول تدبیر و امید شده است. روحانی زمانی که نتوانست از ظرفیت زنان در هیات دولت استفاده کند به وزیرانش دستور داد 30 درصد از مدیران خود را از میان زنان منصوب کنند. (اعتماد، 10 دی 1396)

دادستان تهران گفت: مشکلات زنان خیابانی صرفاً با انجام اقدامات قضایی – پلیسی حل نمی‌شود، بلکه در این بحث باید قائل به تفکیک شد؛ آن‌جا که فسق علنی رخ می‌دهد، به عنوان مجرم باید تحت تعقیب قرار گیرد ودر غیر این فرض، دستگاه‌های فرهنگی و اجرایی باید ورود کنند. (افکار، 10 دی 1396)

طبق اصل ۲۱ قانون اساسی دولت موظف به اجرای بیمه‌ای خاص برای زنان بیوه، سالخورده و سرپرست خانوار است اما تا کنون دولت به دلایل مختلف از جمله مشکل بودجه این اصل را اجرایی نکرده است. (افکار، 10 دی 1396)

رییس کمیته زنان خانه احزاب با اشاره به اینکه برای بهتر شدن زندگی زنان تهران با تمام توان کار می‌کنیم، گفت: فضاهای شهری مطلوب تهدید ها و آسیب ها علیه زنان را از بین می برد. (برنا، 10 دی 1396)

معاون توسعه ورزش بانوان وزارت ورزش تاکید کرد که برای حضور بانوان در ورزشگاه ها نیازمند زمان هستیم تا ضمن توسعه زیرساخت‌ها، شرایط فرهنگی نیز مهیا شود‎.(مهر، 17 دی 1396)

مدیرکل امور زنان و خانواده آموزش پرورش با بیان اینکه در بین 32 عضو شورای معاونین، 4 زن حضور دارند، گفت: 9.3 درصد مدیران کل ستادی را زنان تشکیل می‌دهند ولی در مدیران کل استان‌ها هیچ مدیر کل زنی نداریم. (فارس، 17 دی 1396)

از بیش از ۱۴۱ هزار بیسواد در آذربایجان شرقی افزون بر ۹۳ هزار نفر آنان را زنان تشکیل می‌دهند. معاون سوادآموزی استان گفت که “بیشتر بودن بی‌سوادی زنان یک امر کشوری است”. (کیهان، 17 دی 1396)

موسیقی در جغرافیا و جنسیت خلاصه نشده و به همین دلیل زنان نیز در سرتاسر دنیا همپای مردان ساز به دست گرفته و آواز سر داده‌اند. در سال‌های اخیر با توجه به شرایط سیاسی جامعه ایران، زنان فعال در عرصه موسیقی با محدودیت‌هایی مواجه بوده‌اند. هر چند بانوان نوازنده با مشکلات کمتری روبرو بوده و توانسته‌اند در کنسرت‌ها کنار مردان ساز بزنند اما عرصه برای خوانندگان زن تنگ‌تر بوده و این عده ملزم به اجرا در محیط‌هایی مخصوص به بانوان بوده‌اند که البته در این راه نیز موانع بسیاری را پیش روی خود دیده و می‌بینند. (همدلی، 19 دی 1396)

حسین اسدبیگی، رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی ایران اعلام کرد که در نیمه نخست سال جاری، آمار فرار دختران افزایش یافته به طوری که در این زمان بالغ بر 3 هزار دختر از منزل فرار کرده‌اند. (تسنیم، 21 دی 1396)

برخی درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های تهران بیماران زن را برای ورود این مراکز درمانی مجبور به پوشیدن چادر می‌کنند، این درحالی است که به گفته یک مقام مسئول در وزارت بهداشت، مجبور‌کردن بیماران به پوشیدن چادر قانونی نیست. (شرق، 22 دی 1396)

صبح جمعه ۲۲ دی سرنشینان یک خودرو سواری به جمعیت حاضر در آرامگاه کرمانشاه شلیک کردند که بر اثر این حادثه ۴ زن کشته شدند. معاون اجتماعی نیروی انتظامی «اختلاف خانوادگی و طایفه‌ای قبلی» را دلیل تیراندازی به چهار زن در باغ فردوس کرمانشاه اعلام کرد و گفت که «فرد ضارب شناسایی شده و به زودی دستگیر می‌شود». (ایسنا، 23 دی 1396)

رابعه موحد، پژوهشگر مسائل زنان و خانواده می‌گوید: فقدان رابطه عاطفی، میل به مردن را بیدار می‌کند و شرایط اجتماعی و مردسالاری حاکم در جامعه هم خودکشی را برای زنان ویژه‌تر و قابل بحث‌تر می‌کند. (خبرآنلاین، 23 دی 1396)

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قزوین گفت: با الگو گرفتن از ائمه معصومین(ع) و اصلاح سبک زندگی باید حجاب و عفاف در رفتار و گفتار مردم نهادینه شود. (مهر، 23 دی 1396)

به رغم تدوین قوانین حمایتی از بانوان شاغل، برخی نهادها، کارفرمایان با سوء استفاده از نبود نظارت بر اجرای قوانین، در قبال نیروی کار خود تعهد ندارند و این قوانین همچنان سلیقه‌ای اجرا می شوند. (مهر، 23 دی 1396)

نوع پوشش همواره موضوعی مورد چالش بوده چراکه هنوز الگوی پسندیده‌ای که حداقل‌ها و تنوع و سلیقه‌های مختلف در آن لحاظ شده باشد، ارائه نشده که این امر بر بدحجابی دامن می‌زند. (مهر، 23 دی 1396)

معاون رئیس جمهور در بازدید از مرکز نگهداری زنان و کودکان کارتن‌خواب جمعیت طلوع بی نشان‌ها گفت: وقتی زن کارتن‌خواب وجود دارد، باید انتظار وجود نوزاد کارتن‌خواب را هم داشته باشیم. (مهر، 23 دی 1396)

معاون سوادآموزی آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت: بیش از 24 هزار نفر از زنان در این استان بی‌سواد هستند. (فارس، 23 دی 1396)

سیر کردن شکم فرزندان، کار منزل، دغدغه قرض بقال محله، حکایت تکرار هرروز بزرگ بانوانی در خراسان شمالی است که تنها از راه یارانه و حقوق نهادهای حمایتی سپری می‌شود. (مهر، 28 دی 1396)

مدیرکل تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی بر اجرایی شدن الگوی حضرت فاطمه زهرا(س) برای زنان جامعه به خصوص در آذربایجان غربی تاکید کرد. (مهر، 28 دی 1396)

عضو شورای شهر تهران گفت: در سند تحویل و تحول شهرداری تهران، جای گزارش در مورد حوزه‌های مربوط به زنان خالی بود. (فارس، 28 دی 1396)

مدیر تشکل‌های اسلامی سیاسی دانشگاه آزاد گفت: سهم فعالیت‌های فرهنگی زنان در دانشگاه آزاد نامطلوب است. (دانشجو، 28 دی 1396)

محمد سرشار ‏‏‏‏داستان نویس، پژوهشگر و مدیر شبکه کودک (پویا و نهال) سیما در توئیتی به انتقاد از اشتغال زنان پرداخت.(مشرق، 28 دی 1396)

سازمان دید‌بان حقوق بشر در گزارش سالانه خود نقض حقوق بشر در بیش از ۹۰ کشور جهان از جمله ایران را بررسی کرده است.  در سال ۲۰۱۷ نیز ایران در زمینه «سرکوب و نقض آزادی بیان، محاکمات عادلانه، برابری جنسیتی و آزادی‌های مذهبی» جزو کشورهایی قرار گرفته که حقوق بشر را نقض می‌کنند. بر اساس بیست و هشتمین گزارش جهان این سازمان حقوق بشری نیروی امنیتی و نهادهای امنیتی و انتصابی ایران در سرکوب حقوق بشر دخالت دارند. (رادیوزمانه، 30 دی 1396)

هفته پرستار فرارسیده و در آستانه سوم بهمن روز پرستار قرار داریم. در سال جاری رسانه‌ای شدن خبر مرگ چند پرستار در حین کار و در اثر خستگی حساسیت وضعیت کاری پرستاران را آشکارتر کرده است. انتظار می‌رفت دولت و مجلس زمینه اجرای «قانون تعرفه‌گذاری پرستاری» را فراهم کنند. یک عضو شورای عالی نظام پرستاری فشار شغلی پرستاران را «وحشتناک» توصیف می‌کند. او بی‌توجهی دولت و مجلس به وضع پرستاران را مورد انتقاد قرار داده و می‌گوید این بی‌توجهی‌ها سبب شده که «قانون تعرفه‌گذاری پرستاری» روی کاغذ بماند و جایگاه پرستاران هم تنزل یابد. (رادیوزمانه، 30 دی 1396)

ورزشی

فدراسیون ژیمناستیک ایران می‌گوید با دختری که بدون حجاب و هماهنگی در مسابقاتی در خارج از ایران شرکت کرده برخورد انضباطی خواهد کرد. (ایسنا، 5 دی 1396)

بهداشت و سلامتی

در سالهای اخیر با افزایش تعداد زنان سیگاری، انواع سرطان به ویژه سرطان سینه درجمعیت زنان سیگاری روند صعودی داشته که تداوم این روند نگران کننده است. (مهر، 10 دی 1396)

رئیس بهزیستی شهرستان همدان گفت: میانگین سنی زنان معتاد پذیرش‌شده در سرپناه شبانه همدان 30 تا 40 سال است.(فارس، 10 دی 1396)

رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: در بین پرونده های قصور پزشکی ارجاعی به پزشکی قانونی، جراحی زنان و زایمان دارای بیشترین قصور است و در هفت ماهه امسال از پروندهای ارجاعی قصور پزشکی یکهزارو 503پرونده محکوم شدند. (ایرنا، 10 دی 1396)

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: اعتیاد دیگر یک معضل مردانه نیست و به سمت زنانه شدن حرکت می کند. (مهر، 17 دی 1396)

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با اشاره به اینکه زنان ایرانی دو برابر مردان چاق هستند، گفت:دو سوم جمعیت کشور اضافه وزن و چاقی دارند. (فارس، 23 دی 1396)

رئیس سازمان بهزیستی کشور در زمینه رشد اعتیاد زنان هشدار داد و گفت: متاسفانه همزمان با شتاب اعتیاد در زنان شاهد گرفتار شدن کودکان نیز در دام اعتیاد هستیم. (فارس، 23 دی 1396)

متخصص جراحی پلاستیکو زیبایی اعلام کرد: با توجه به افزایش روبه رشد سرطان سینه و افزوده شدن تعداد موارد جدید ابتلا در سال، متاسفانه شاهد افزایش 58 درصد موارد ابتلا به سرطان سینه تا چند سال آینده خواهیم بود. (افکار، 23 دی 1396)

رئیس مرکز بهداشت استان یزد با اشاره به اینکه زنگ خطر برای سلامت استان یزد به صدا درآمده، گفت: چاقی عامل اغلب بیماری‌ها است و ۶۸ درصد زنان بالای ۲۰ سال یزد دچار چاقی و اضافه وزن هستند. (مهر، 28 دی 1396)

رئیس جمعیت مامایی اصفهان گفت: اجرای طرح تشویقی افزایش زایمان طبیعی سبب افزایش خطاهای پزشکی به ویژه هنگام زایمان شد و به تعداد نوزادانی که در بخش NICU بستری شدند، اضافه شد. (مهر، 28 دی 1396)

خانواده

شوهركشي جرمي روبه افزايش است و زناني كه دست به اين نوع جنايت مي‌زنند، دربيشتر موارد در ناتواني براي جدايي از همسر، با يكديگر مشترك هستند. (قانون، 7 دی 1396)

رعنا (دختر 2 ساله) که سال ها قبل توسط یکی از اقوامش قربانی اسید پاشی شده بود پس از ۵۰ بار عمل جراحی نیاز به ادامه درمان دارد. (مهر، 10 دی 1396)

رئیس انجمن روانپزشکان ایران با اشاره به آمار شیوع همسرآزاری در ایران گفت: آمارهای همسرآزاری در ایران، متفاوت است اما تقریبا 20 درصد زنان در طول زندگی خود تجربه خشونت فیزیکی و حدود 50 تا 60 درصد نیز تجربه خشونت عاطفی دارند. (ایرنا، 30 دی 1396)

کانون دفاع از حقوق بشر در ایران 

کمیته دفاع از حقوق زنان