این اولین مناظره از مجموعا پنج مناظره تلویزیونی بود که ده روز مانده به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به منظور یافتن جانشینی برای ابراهیم رئیسی انجام می‌گیرد.
محمدباقر قالیباف، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، مصطفی پورمحمدی و مسعود پزشکیان که صلاحیت آنها از سوی شورای نگهبان تأیید شده در این مناظره از جمله به بحث و جدل در باره تحریم‌ها، سوءمدریریت، مهار تورم و رشد اقتصادی پرداختند. به این ترتیب بحث تحریم‌ها و چالش رفع آن بار دیگر مورد جدل قرار گرفته است.
در این مناظره تلویزیونی برخلاف مناظره‌های دوره‌های گذشته انتخابات ریاست جمهوری پرسش‌ها نه از سوی مجری که در قالب پرسش‌های ضبط‌شده چند کارشناس و مقام پیشین در عرصه اقتصاد و دارایی طرح شد.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در این مناظره بر قصد و تلاش برای رفع تحریم‌ها تأکید کرد. او افزود که در دولت خود سعی خواهد کرد، سیاست‌هایی مانند “اقدام در برابر اقدام را” در پیش بگیرد. به گفته او، ایران به “مدیری قوی” نیاز دارد که “از ظرفیت‌های هدر رفته به درستی استفاده کند”.
قالیباف که از جناح اصولگرا در این انتخابات شرکت می‌کند ضمن تأکید بر تحریم‌ها گفت، در مناسبات جمهوری اسلامی با چین و روسیه “ظرفیت‌هایی موجود است که از آنها استفاده نمی‌شود.”
به گفته او، “در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی باید به بریکس و سازمان شانگهای توجه شود” که منظور دو مجموعه بین‌المللی است که چین و روسیه قدرتمندترین اعضای آن هستند.
مسعود پزشکیان، نماینده مجلس شورای اسلامی و تنها نامزد جناح اصلاح‌طلب که سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شده، تحریم‌ها را “فاجعه” خواند و گفت: «می‌گویند تحریم‌ها را دور می‌زنیم. در این مسیر کلی بخور بخور وجود دارد. در رتبه‌بندی فساد از آخر کشور پانزدهم جهان هستیم.»
او تحریم‌ها را “جنگی اقتصادی” دانست که “کشته‌های آن فقرا هستند”. پزشکیان بر خلاف قالیباف تصریح کرد که جمهوری اسلامی در شرایط فعلی قادر به “داشتن تجاری پایدار” نیست و حتی چین نیز تا زمانی که مشکل ” گروه ویژه اقدام مالی” (FATF) رفع نشود، در ایران سرمایه‌گذاری نخواهد کرد.
گروه ویژه اقدام مالی سازمانی بین‌دولتی است که در سال ۱۹۸۹ میلادی با ابتکار گروه هفت و به منظور توسعه مبارزه با پول‌شویی بنیاد شد. این نهاد در سال ۲۰۰۱ به کارزار مبارزه با تأمین مالی تروریسم پیوست.
علیرضا زاکانی، نماینده مجلس و شهردار تهران مشکل جمهوری اسلامی را نه “تحریم‌های ظالمانه آمریکا” بلکه “تجویز‌های اقتصادی آمریکا” دانست.
او از لزوم “تقویت قدرت پول ملی” سخن گفت. از دید او، گسترش روابط بین‌المللی “ضامن حل مشکلات اقتصادی نیست”.
بیشتر بخوانید: انتخابات در ایران؛ کشمکش‌های جناحی در آستانه آغاز مناظره‌ها
سعید جلیلی رشد اقتصادی را نیازمند “استفاده از فرصت‌ها” و “مشارکت جامعه” را مهمترین عامل رشد اقتصادی دانست. به گفته او: «نباید رشد اقتصادی را به جذب سرمایه خارجی منوط کرد.»
جلیلی که نماینده علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در شورای عالی امنیت ملی است بدون ذکر جزییات گفت که “برای آوردن سرمایه و استفاده از دانشمندان جوان برنامه دارد”. او با اشاره به “وجود فرصت‌های تاریخی” در ایران گفت، اقتصاد جمهوری اسلامی با تکیه بر آنها باید به یک اقتصاد مولد تبدیل شود تا جایگاه خود را در اقتصاد جهان پیدا کند.
بیشتر بخوانید: ارزش راهبردی تحریم در انتخابات ۱۴۰۳
شایان ذکر است که به ویژه در طی سالهای گذشته در پی سرکوب‌های گسترده دانشجویان در جریان اعترضات مردمی، ایران بیش از پیش با معضل فرار مغزها و مهاجرت نخبگان روبرو است و بسیاری نیز به علت حبس و یا ممنوعیت از گردونه تحصیل خارج شده‌اند.
جلیلی در فاصله سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲ ریاست تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران را برعهده داشت. در آن دوران بود که سنگین‌ترین قطعنامه‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی با رأی مثبت چین و روسیه صادر شد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
مصطفی پورمحمدی نیز مانند پزشکیان و قالیباف به معضل تحریم اشاره کرد و گفت که تحریم‌ها “تمام اقتصاد و تمام روابط اقتصادی و تجاری [ایران] را قفل کرده است”.
او که در دولت روحانی وزیر دادگستری بود، تصریح کرد: «برخی می‌گفتند تحریم مسئله مهمی نیست الان هم همین را می‌گویند. دنیا علیه ما تحریم‌های فلج کننده‌ای اعمال کرده است. ما در لیست سیاه کشورها قرار گرفته‌ایم. وقتی تمام روابط تجاری و مالی ما قفل شده فعالان اقتصادی چگونه کار کنند؟»
از دید پورمحمدی، اقتصاد “تنها راه حل اقتصادی ندارد” و باید “برای رفع مشکلات اقتصادی مسائل فرهنگی، سیاسی و بین‌المللی نیز حل شود”.
وزیر دادگستری سابق جمهوری اسلامی از سعید جلیلی، علیرضا زاکانی و امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی که هر سه از نامزدان اصولگریان هستند، به خاطر “كم‌اهمیت جلوه دادن تحریم‌ها” انتقاد کرد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
مجموعا پنج مناظره در چارچوب برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران از شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی تهیه و پخش خواهد شد. مناظره دوم ۳۱ خرداد ماه، مناظره سوم اول تیر، مناظره چهارم ۴ تیر و مناظره پنجم ۵ تیر انجام خواهند گرفت. انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ در ایران نیز هشتم تیرماه برگزار می‌شود.
