در بیانیه تروئیکای اروپایی آمده است: «ما اقدامات اخیر ایران را که بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای افزایش قابل‌توجه نرخ تولید اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد در تاسیسات زیرزمینی فردو انجام شده، محکوم می‌کنیم.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
این سه کشور در عین حال نسبت به تصمیم جمهوری اسلامی مبنی بر افزایش تعداد سانتریفیوژها و آماده‌سازی برای نصب تعداد بیشتری از زیرساخت‌های مرتبط با غنی‌سازی که به گفته آن‌ها در نهایت “ظرفیت غنی‌سازی ایران را افزایش خواهد داد” ابراز نگرانی کردند.
بیشتر بخوانید: خروج احتمالی ایران از ان‌پی‌تی در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه
در این بیانیه همچنین تاکید شده است که چنین اقداماتی سبب افزایش ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده ایران خواهد شد و این مقدار اورانیوم غنی‌شده، “فاقد توجیه قابل‌قبول غیرنظامی” است.
این سه کشور اروپایی در بیانیه خود افزودند: «ما قویا از ایران می‌خواهیم این اقدامات را معکوس کرده و روند تشدید فعالیت‌های هسته‌ای خود را سریعا متوقف نماید.»
بر اساس برنامه جمهوری اسلامی در راستای افزایش حجم غنی‌سازی، ظرفیت تولید اورانیوم ۶۰ درصدی می‌تواند از ۴.۷ کیلوگرم به بیش از ۳۴ کیلوگرم در ماه افزایش یابد. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برای ساخت یک کلاهک هسته‌ای حدود ۵۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی مورد نیاز است.
در بیانیه تروئیکای اروپایی ضمن اشاره به دیدار هفته گذشته میان مقام‌های این سه کشور و نمایندگان جمهوری اسلامی آمده است که کشورهای اروپایی در این دیدار بار دیگر بر تعهد خود به گفت‌وگو و رفتار سازنده تاکید کردند اما به گفته آن‌ها “اقدامات ایران نه تنها توافق برجام را بیشتر تضعیف کرده است، بلکه ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده را افزایش خواهد داد.”
در این بیانیه همچنین با اشاره به این که این میزان افزایش در غنی‌سازی “از ابتدا نیز توجیه غیرنظامی معتبری نداشت” آمده است که این اقدام “پیش از آنکه آژانس بتواند اقدامات حفاظتی لازم را اعمال کند، صورت گرفته است.”
بیشتر بخوانید: عراقچی: مکانیسم ماشه ایران را به سمت ساخت سلاح اتمی می‌برد
خروج از “ان‌پی‌تی” واکنش احتمالی ایران به احیای “اسنپ بک”
انتشار خبر افزایش ظرفیت هسته‌ای از سوی جمهوری اسلامی در حالی صورت می‌گیرد که وزیر امور خارجه ایران پیش از این کشورهای غربی را تهدید کرده بود که اگر به سوی اعمال مکانیسم ماشه و بازگرداندن تمامی تحریم‌های سازمان ملل متحد بروند، در این صورت “بحث هسته‌ای در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات هسته‌ای گرایش پیدا خواهد کرد.”
عباس عراقچی پیش‌تر نیز مدعی شده بود که حکومت ایران پیش از این نیز توانایی و دانش ساخت سلاح هسته‌ای را داشته، “اما این موضوع بخشی از راهبرد امنیتی این کشور را تشکیل نمی‌دهد.”
در همین راستا ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس روز چهارشنبه ۱۴ آذر (۴ دسامبر) از نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزیر خارجه و کاظم غریب آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه خبر داده بود.
بر اساس اعلام رسانه‌های ایران، مجید تخت‌روانچی در نشست با نمایندگان مجلس گفته بود که در صورت بازگشت تحریم‌ها یکی از گزینه‌های جمهوری اسلامی خروج از “ان‌پی‌تی” خواهد بود.
بیشتر بخوانید: واکنش نتانیاهو به “احتمال” تغییر دکترین هسته‌ای ایران
بالا گرفتن تنش هسته‌ای میان جمهوری اسلامی و قدرت‌های غربی در شرایطی صورت می‌گیرد که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه اول آذر (۲۱ نوامبر) با اکثریت آرا قطعنامه‌ای را علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی تصویب کرد. در این قطعنامه، جمهوری اسلامی به دلیل توسعه برنامه اتمی خود و عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محکوم شد.
شورای حکام آژانس به رافائل گروسی، مدیرکل این آژانس ماموریت داده است تا بهار آینده گزارشی “جامع” درباره سوالات بی‌پاسخ مربوط به برنامه هسته‌ای ایران ارائه دهد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
به گفته دیپلمات‌های غربی، اگر تهران همچنان پاسخی ارائه ندهد، پرونده اتمی ایران به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده خواهد شد و گزارش گروسی می‌تواند مبنایی برای دخالت شورای امنیت سازمان ملل در این پرونده باشد.
هرچند شورای حکام نمی‌تواند خود در این زمینه دست به اقدامات عملی بزند، اما شورای امنیت سازمان ملل این توانایی را دارد که تحریم‌های جدیدی علیه جمهوری اسلامی وضع کند.
مکانیسم ماشه چیست؟
طبق بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام در صورت شکایت یکی از طرف‌ها به کمیسیون مشترک حل اختلاف و حل نشدن این شکایت ظرف ۳۵ روز، شاکی می‌تواند موضوع را به عنوان تخطی از توافق به شورای امنیت ارجاع کند و این شورا باید ظرف ۳۰ روز درمورد قطعنامه‌ای برای لغو تعلیق تحریم‌ها علیه ایران رای بدهد.
همچنین بر اساس پیوست یکم برجام، مکانیسمی به منظور دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های مشکوک ظرف ۲۴ روز از طریق کمیسیون مشترک تعیین شده که طبق آن، نتیجه همکاری نکردن ایران، به کار افتادن یک مکانیسم حل اختلاف و بازگشت بالقوه تحریم‌های سازمان ملل خواهد بود.
این دو شرط مطرح شده در برجام، مکانیسم ماشه (Trigger Mechanism) یا بازگشت خود‌به‌خودی تحریم‌ها (Snapback) خوانده می‌شوند.
