او از نقش حمایت‌گرانه جمهوری اسلامی و روسیه در طول حکومت بشار اسد و سرکوب مخالفان سخن گفت و افزود که ایران می‌تواند از رویدادهای سوریه درس بگیرد و منطقه را به صحنه نیروهای نیابتی خود تبدیل نکند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
به گزارش “ترکیه تودی”، وزیر امور خارجه ترکیه درباره جمهوری اسلامی و روسیه تصریح کرد: «ایران و روسیه نیز دیدگاه‌های مشابهی با نظام (سوریه) دارند و ما این موضوع را به نقطه معینی رسانده‌ایم. ما رابطه‌ای مبتنی بر احترام متقابل با آنها داریم، یکدیگر را می‌شناسیم و از همان ابتدای فرایند با آنها گفت‌وگو کرده‌ایم. تکرار سناریوی سالهای ۲۰۰۶، ۲۰۱۵، و ۲۰۱۶ بی‌فایده است. بشار اسد متأسفانه با کمک شما [ایران و روسیه] مخالفان را عقب راند، اما نتوانست خدمات لازم را به مردم ارائه دهد، نظام را احیا کند یا با مردم خود آشتی کند، و این همان چیزی است که امروز با آن مواجه هستیم.»
فیدان همچنین به سفر ابراهیم کالین، رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه (میت)، به دمشق اشاره کرد و گفت این سفر پس از مشورت با قدرت‌های منطقه‌ای و غربی انجام شده است.
به گزارش “ترکیه تودی”، این مذاکرات بر جلوگیری از سوءاستفاده گروه‌های تروریستی از اوضاع و تضمین برخورد عادلانه با اقلیت‌های سوری مانند کردها، مسیحیان و ترکمن‌ها تمرکز داشت.
اجتناب از سلطه‌گری در منطقه
فیدان تأکید کرد که ترکیه به دنبال سلطه هیچ کشوری در خاورمیانه نیست. او گفت: «ما باید این لحن را در منطقه توسعه دهیم. ما نه سلطه ایران را می‌خواهیم، نه سلطه ترکیه و نه سلطه اعراب را. هیچ‌یک از اعراب خلیج فارس نباید بر یکدیگر یا بر هیچ جای دیگری سلطه داشته باشند، همان‌طور که ما نباید بر هیچ جای دیگری سلطه داشته باشیم و ایرانی‌ها هم نباید در هیچ کجا سلطه‌گری کنند.»
او افزود: «اکنون تمام کشورهای منطقه، در حالی که از سال ۲۰۲۴ به ۲۰۲۵ حرکت می‌کنیم، به سطح بلوغ لازم رسیده‌اند و زیرساخت‌هایشان قوی است. امروز عربستان سعودی بسیار قدرتمند است، امارات متحده عربی بسیار قدرتمند است، قطر تأثیرگذاری زیادی دارد و کویت نیز نقش خود را ایفا می‌کند. مصر نیز واقعاً تلاش خود را می‌کند.»
بیشتر بخوانید: بهار تغییرات در خاورمیانه به تهران هم می‌رسد؟
وزیر خارجه ترکیه از کشورهای منطقه خواست تا با کنار گذاشتن رقابت‌های دیرینه، با یکدیگر همکاری کنند. فیدان گفت که همکاری باعث ثبات بیشتر منطقه خواهد شد. او افزود: «زمان آن فرا رسیده که منافع و نظم خودمان را در منطقه برقرار کنیم، شانه به شانه، با فرهنگ همکاری، احترام به مرزها و حاکمیت یکدیگر، و حتی فراتر از احترام، تعهد به محافظت از یکدیگر.»
فیدان با اشاره به نقش آمریکا و اسرائیل در تحولات سوریه گفت: «وقتی چندین سال پیش مخالفان سوریه در دمشق همین کاری را می‌کردند که امروز می‌کنند، (جو) بایدن که در آن زمان معاون رئیس‌جمهور بود، به ترکیه آمد و با رئیس‌جمهور ما دیدار کرد و گفت “ما نمی‌خواهیم بشار برود”. ما می‌دانستیم که این نظر او نیست بلکه نظر اسرائیل است. اسرائیل هرگز نخواست بشار برود. اسرائیل از محیطی که بشار برای ایرانی‌ها فراهم کرده بود ناراضی بود، اما می‌دانست که بشار به‌طور کلی بازیگری مفید برای این کشور است.»
او تأکید کرد که سوریه باید به یک دولت مدنی و دموکراتیک تبدیل شود که از تقسیمات و تبعیض‌ها عاری باشد.
فیدان در این مصاحبه گفت: «پیام ما این است: ایده سلطه و تفکرات امپریالیستی باید کنار گذاشته شود. کسی سعی می‌کند با استفاده از نیروهای نیابتی بر کشورهای دیگر منطقه حکومت کند، کسی دیگر با دادن پول در پشت صحنه به دنبال منافع خود است. این اقدامات واکنش متقابل ایجاد می‌کند و ما وارد یک چرخه معیوب می‌شویم. منطقه ما طی ۲۰ تا ۳۰ سال گذشته درگیر یک دور باطل و بحران‌های شدید بوده است.»
بیشتر بخوانید: فرستاده ویژه سازمان ملل با ابومحمد جولانی در دمشق دیدار کرد
با این حال رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه اخیرا در یک موضع‌گیری “شگفت‌انگیز” گفته بود: «به احتمال بسیار زیاد شهر‌های دمشق، حلب، ادلب و حماه مانند یکی از استان‌های ما خواهند شد.» او افزود که این شهرها “دقیقا مانند غازی عنتاب، حاتای و اروفا، بخشی از ولایت‌های” ترکیه خواهند بود. این سخنان اردوغان نوعی “نوعثمانی‌گری” تفسیر شده است.
یکی دیگر از اهداف ترکیه مقابله با نیروهای استقلال‌طلب کرد ترکیه است که در نواحی شمالی و شرقی سوریه مستقر هستند.
بیشتر بخوانید: نگرانی در جمهوری اسلامی؛ امکان “غافلگیری” و “درس تلخ سوریه”
وزیر خارجه ترکیه در مصاحبه با الحدث افزود: «فکر می‌کنم ایران نیز در دوره جدید درس‌هایی خواهد گرفت و ما باید به ایران به صورت سازنده کمک کنیم. من معتقدم ترکیه، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، مصر و اردن می‌توانند با همکاری یکدیگر گام‌های جدی برای حل مشکلات منطقه بردارند و ما این روند را از نشست عقبه آغاز کرده‌ایم. مهم این است که دولت‌ها صادق باشند.»
از نظر فیدان، در کشورهای حوزه خلیج مشکلات اجتماعی پدید نیامده، زیرا دولت‌های این کشورها “درآمدهای نفتی خود را صرف مردمشان می‌کنند، خدمات پایه ارائه می‌دهند، زیرساختارهای آموزش و امکانات مدرن‌سازی را فراهم می‌کنند”. به گفته او تا زمانی که این موارد وجود داشته باشد، منطقه دچار مشکلی نخواهد شد.
مشاور خامنه‌ای: ترکیه به دامن آمریکا و اسرائیل افتاده است
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی چندی پیش در رابطه با رویدادهای سوریه و سرنگونی رژیم بشار اسد بدون آنکه نام ترکیه را به زبان بیاورد، با کنایه آنکارا را “مجری طرح مشترک آمریکا و اسرائیل” دانست و گفت: « یک دولت همسایه سوریه نقش آشکاری را در این زمینه ایفا می‌کند، ایفا کرده، الان هم ایفا می‌کند – این را همه می‌بینند- ولی عامل اصلی توطئه‌گر و نقشه‌کش اصلی و اتاق فرمان اصلی در آمریکا و رژیم صهیونیستی است. قرائنی داریم. این قرائن برای انسان جای تردید باقی نمی‌گذارد.»
بیشتر بخوانید: سقوط رژیم اسد، ایران و ترکیه را رو در روی هم قرار می‌دهد؟
به عبارت دیگر خامنه‌ای این بار ترکیه را همدست ایالات متحده و اسرائیل می‌داند. مشاور ارشد او در حوزه روابط خارجی نیز همین نظر را ابراز کرده است.
علی‌اکبر ولایتی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم گفته است: «متأسفانه ترکیه چندی است که ابزار دست آمریکا و رژیم صهیونیستی شده است.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
وزیر خارجه ترکیه در بخشی دیگر از سخنانش در مصاحبه با الحدث گفت: «در طول ۱۳ سالی که ریاست سازمان اطلاعات “میت ترکیه” را بر عهده داشتم، در منطقه گفت‌وگوهای زیادی با دوستان ایرانی‌مان داشتیم. اینکه بشار اسد در سوریه به عنوان بخشی از “جبهه مقاومت” علیه اسرائیل تلقی شود، بیشتر به یک شوخی شباهت دارد.»
