این اعتراضات در پی فروپاشی سقف ایستگاه قطار در شهر شمالی نووی ساد که به کشته شدن ۱۵ نفر انجامید، آغاز شد و طی هفت هفته گذشته به‌طور پراکنده در سراسر کشور ادامه داشته است. معترضان، این حادثه را نتیجه فساد گسترده و بی‌دقتی در بازسازی ایستگاه قطار می‌دانند که طی سالهای اخیر دو بار به‌عنوان بخشی از پروژه‌های مرتبط با شرکت‌های دولتی چینی بازسازی شده بود.
تاکنون ۱۳ نفر در ارتباط با این حادثه دستگیر شده‌اند، از جمله یک وزیر دولت. با این حال، آزادی این وزیر موجب افزایش تردید عمومی نسبت به روند تحقیقات شده است.
واکنش رئیس‌جمهور صربستان
الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور صربستان، در واکنش به اعتراضات گفت که “واقعاً اهمیتی” به این تجمعات نمی‌دهد. او مخالفانش را به “سوءاستفاده از دانشجویان برای کسب قدرت” متهم کرد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
این در حالی است که ووچیچ پیشتر اعتراضات را “گردهمایی بسیار بزرگ” توصیف کرده و گفته بود که آماده است خواسته‌های معترضان را بشنود.
جنبش دانشجویی و حمایت گسترده
تظاهرات روز یکشنبه (۲۲ دسامبر) مانند هفته‌های گذشته توسط دانشجویان سازمان‌دهی شد، اما حمایت گروه‌هایی مانند اتحادیه‌های کشاورزان، بازیگران و معلمان نیز به آن اضافه شد.
این تجمع با ۱۵ دقیقه سکوت به احترام قربانیان حادثه نووی ساد آغاز شد و سپس معترضان با “نیم ساعت سروصدا” از طریق سوت‌ها و ابزارهای دیگر اعتراض خود را نشان دادند. اعتراضات در میدان اسلاویا در بلگراد یکی از بزرگ‌ترین اعتراضات در سالهای اخیر برای به چالش کشیدن ووچیچ محسوب می‌شود.
در واکنش به این جنبش اعتراضی، دولت صربستان تعطیلات زمستانی مدارس را تمدید کرده و شروع آن را تقریباً یک هفته زودتر اعلام کرد. همچنین، مقامات وعده یارانه‌هایی برای جوانان داده‌اند تا خشم عمومی را کاهش دهند.
صربستان منتقدان دولت را با نرم‌افزارهای جاسوسی زیر نظر دارد
نیکولا ریستیچ، فعال سیاسی حاضر در اعتراضات از اوایل نوامبر تظاهراتی در بلگراد رهبری کرد تا خواستار استعفای سیاستمداران شود.
براساس گزارش سازمان حقوق بشری عفو بین‌الملل، ریستیچ در تاریخ ۳ نوامبر توسط پلیس بازداشت و توسط آژانس امنیت ملی صربستان (BIA) بازجویی شد. او به شبکه خبری بالکان اینسایت (Balkan Insight) گفت: «بازجویی بیشتر شبیه به تلاشی برای منصرف کردن من از فعالیت‌های اعتراضی بود.»
در جریان این بازجویی، تلفن ریستیچ در اتاق دیگری قرار داشت، جایی که نرم‌افزار جاسوسی صربستانی به نام “نووی اسپای” NoviSpy روی آن نصب شد. عفو بین‌الملل گزارش داده که این فقط یکی از چندین مورد مشابه بوده است.
نرم‌افزارهای اسرائیلی و داخلی
مقامات صربستان مدت‌ها به استفاده از نرم‌افزارهای داخلی و اسرائیلی برای شنود تلفن فعالان و روزنامه‌نگاران متهم شده بودند. بررسی فنی تلفن‌های فعالان و روزنامه‌نگاران اکنون شواهدی قطعی ارائه می‌دهد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
براساس گزارش عفو بین‌الملل، پلیس و آژانس امنیت ملی صربستان تلفن‌ها را با نرم‌افزار شرکت اسرائیلی Cellebrite باز کرده و سپس نرم‌افزارهایی مانند NoviSpy را روی آنها نصب کرده‌اند. این نرم‌افزار به آژانس امنیت ملی صربستان امکان دسترسی به تمام مخاطبین، تصاویر صفحه، و حتی کنترل میکروفون و دوربین تلفن‌ها را از راه دور می‌دهد.
این خبر در حالی منتشر شده که هفته‌ها اعتراض باعث مسدود شدن دانشگاه‌ها توسط دانشجویان شده است. معترضان رهبران کشور را به فساد و بی‌کفایتی متهم می‌کنند، امری که به گفته آنها منجر به حادثه فروپاشی سقف ایستگاه قطار نووی ساد در اول نوامبر (۱ نوامبر) شده است.
