گزارش سالانه دیده‌بان حقوق بشر: در سال ۲۰۲۴ وضعیت ایران بدتر شد

دیده‌بان حقوق بشر اعلام کرد که وضعیت حقوق بشر در ایران از زمان آغاز ریاست جمهوری مسعود پزشکیان نه تنها بهبود نیافته بلکه در قسمت‌هایی بدتر هم شده است. سرکوب فعالان زنان و اقلیت‌های قومی از جمله موارد افزایش‌یافته است.سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارش سالانه خود از جمله به وضعیت حقوق بشر در ایران در هشت محور پرداخت.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

گزارش پس از اشاره به این که در ماه مه ۲۰۲۴ ابراهیم رئيسی، رییس‌جمهور سابق ایران، در سقوط بالگرد کشته و مسعود پزشکیان به عنوان رئیس‌جمهور جدید ایران برگزیده شد می‌گوید، اما با آمدن پزشکیان اوضاع وخیم‌تر شده و جمهوری اسلامی به سرکوب تمامی اشکال مخالفت مسالمت‌آمیز و اعتراض سیاسی ادامه داده است.

در گزارش تاکید شده است که این سرکوب سازمان‌‌یافته، فعالان حقوق زنان، اقلیت‌های قومی و مذهبی، و بستگان بعضی افراد دستگیر یا کشته شده در اعتراضات ضدحکومتی را شامل شده و افزایشی هشدارآمیز در اعدام‌ها نیز رخ داده است.

افزایش اعدام‌ها

یکی از محورهای اصلی گزارش دیده‌بان حقوق بشر به اعدام‌ها در ایران اختصاص یافته و گفته می‌شود که ایران همچنان یکی از بزرگ‌ترین مجریان مجازات اعدام در جهان است.

طبق این گزارش، ایران یکی از پنج کشور با بیشترین تعداد سالانه اعدام است. در این گزارش به یک بیانیه سازمان ملل اشاره شده که گفته است، تنها در نیمه اول سال ۲۰۲۴ بیش از ۴۰۰ نفر در ایران اعدام شده‌اند.

در ادامه گزارش آمده که در هفتم اوت ۲۰۲۴، مقامات دست به اعدام دسته‌جمعی ۲۹ زندانی در دو زندان قزل حصار و مرکزی کرج زدند.

در ششم اوت، مقامات ایران همچنین رضا (غلامرضا) رسایی، معترض کرد پیرو آیین یارسان را، بدون اطلاع قبلی به خانواده در زندان دیزل آباد استان کرمانشاه اعدام کردند. نیروهای امنیتی رسایی را در نوامبر ۲۰۲۲ در جریان اعتراضات در شهریار تهران دستگیر کرده بودند.

حکم اعدام پخشان عزیزی

در گزارش دیده‌بان حقوق بشر به وضعیت پخشان عزیزی، مددکار اجتماعی هم اشاره و یادآوری شده که دادگاه انقلاب تهران این زندانی سیاسی کرد در زندان اوین را به اتهام “بغی” به اعدام محکوم کرد.

در گزارش آمده است که مقامات طی چهار ماه بازپرسی از دسترسی او به وکیل و ملاقات با خانواده جلوگیری کردند. عزیزی پیش از این در سال ۲۰۰۹ دستگیر و پس از چهار ماه با قید وثیقه آزاد شده بود.

اعتراض به حکم اعدام پخشان عزیزی علاوه بر نهادهای حقوق بشری در داخل کشور نیز سبب اعتراضات گسترده‌ای شده است. مولوی عبدالحمید، روحانی برجسته اهل سنت ایران در تازه‌ترین سخنان خود از حکومت خواست، اعدام زنان و زندانیان سیاسی را متوقف کند.

آزادی بیان و انجمن‌ها

در گزارش این نهاد حقوق بشری انتقاد می‌شود که مقامات ایران به محدودسازی شدید آزادی‌‌ بیان و انجمن‌ها ادامه داده‌اند و در سال ۲۰۲۴ نیروهای امنیتی ده‌ها فعال، وکیل، و دانشجو را دستگیر کرده‌اند.

در بخش دیگری از گزارش سالانه دیده‌بان حقوق بشر به وضعیت اقلیت‌ها پرداخته و گفته می‌شود که سرکوب بهاییان “به سطح جنایت علیه بشریت در آزار و اذیت” رسیده” است.

در گزارش به نقل از جامعه بهائیان آمده که مقامات ایران زنان بهایی را هدف گرفته‌اند و در سال ۲۰۲۴، دو سوم بهاییان زندانی زن بودند. ده‌ها تن از بهاییان دستگیر و محاکمه و با اتهاماتی نظیر “تبلیغ علیه نظام” و “فعالیت آموزشی یا تبلیغی انحرافی مغایر یا مخل به شرع مقدس اسلام” به زندان محکوم شدند.

پایمال شدن حقوق اقلیت‌های قومی

سازمان دیده‌بان حقوق بشر تجاوز، شکنجه، و تعرض جنسی به ده‌ها فرد بازداشت‌شده، زن و مرد، از مناطق قومی از جمله کرد و بلوچ را مستند کرده است که در طی اعتراضات سراسری بین سپتامبر و نوامبر ۲۰۲۲ رخ داده‌اند.

افراد بازداشت‌شده تجاوز نیروهای امنیتی به خود را به این سازمان حقوق بشری گزارش داده‌اند. در هفت پرونده، بازداشت‌شدگان گفته‌اند که نیروهای امنیتی آنها را شکنجه کرده‌اند تا به اعتراف وادارشان کنند.

در بخشی از گزارش آمده که حکومت ایران علیه مسلمانان اهل سنت، دست به تبعیض می‌زند و فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی در میان اقلیت‌های قومی را محدود می‌کند.

حقوق زنان و دختران

در گزارش گفته شده است که مقامات ایران به تلاش‌ها برای اجرای قوانین حجاب اجباری شدت بخشیده‌اند. در ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۳ مجلس ایران لایحه “عفاف و حجاب” را تصویب و دوره آزمایشی سه ساله برای این قانون مقرر کرد. شورای نگهبان نیز لایحه را در سپتامبر ۲۰۲۴ تأیید کرد.

این لایحه ۷۱ ماده دارد که مجازات‌هایی از جمله جریمه، دوره طولانی‌تر زندان و محدودیت فرصت‌های کاری و تحصیلی برای نقض حجاب اجباری را شامل می‌شود.

در گزارش به موارد “زن‌کشی به شکلی فزاینده” اشاره و گفته می‌شود که ایران هیچ قانونی درباره خشونت خانگی و پیشگیری از آزار و همچنین حفاظت از نجات‌یافتگان ندارد.

طبق گزارش‌ها، بین ۲۰ مارس و ۲۰ ژوئن حداقل ۳۵ زن و دختر در شهرهای مختلف ایران، از جمله ۵ نفر در تهران، به دست بستگان مرد خود به قتل رسیده‌اند.

در این گزارش ضمن یادآوری این که مقامات ایران در سال ۲۰۲۴ سرکوب مدافعان حقوق بشر و فعالان زن را تشدید کرده‌اند به محکومیت ۴۲ ساله هشت زن به اتهاماتی چون “مقابله با حکومت اسلامی” و “اجتماع و تبانی” نیز اشاره شده است. مقامات جمهوری اسلامی این زنان زندانی را به ۴۲ سال زندان، شلاق، و تبعید محکوم کرده‌اند.

رفتار با پناهندگان و مهاجران

در گزارش دیده‌بان حقوق بشر از “رفتارهای نژادپرستانه علیه مهاجران افغان” در ایران هم انتقاد شده و گفته می‌شود که افغانستانی‌ها در ایران با فشار رو به رشد و سیاسی‌شدن حضور آنها در کشور و مقصر خواندنشان برای تنش‌های اجتماعی روبه‌رو هستند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

سازمان دیده‌بان حقوق بشر به وضعیت دگرباشان جنسی هم اشاره و انتقاد کرده است که بر اساس قوانین ایران، همجنس‌گرایی مجازات شلاق دارد و مردان با مجازات اعدام روبرو می‌شوند.