او با “شکست‌خورده” دانستن سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه جمهوری اسلامی گفت: «ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری خود تصور می‌کرد که از طریق سیاست فشار حداکثری و همچنین خروج از برجام می‌تواند خواسته‌های خود را به ایران تحمیل کند، اما در عمل این اتفاق نیفتاد.»
تخت روانچی مدعی شد که ایران “کوتاه نیامده و به خواسته‌های آنها تن نداده است”.
پس از خروج دولت اول ترامپ از توافق برجام در سال ۲۰۱۸، جمهوری اسلامی گام به گام از تعهدات برجامی‌اش عقب نشست و از جمله به غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم و تاسیس سانتریفیوژهای جدید اقدام کرد.
طبق آخرین اظهارات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران در حال حاضر حدود ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم تا ۶۰ درصد غنی‌شده در اختیار دارد و ظرفیت غنی‌سازی تا ۶۰ درصد این کشور از ۷ کیلوگرم در ماه به بالای ۳۰ کیلوگرم در ماه رسیده است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
تخت روانچی درباره سیاست جمهوری اسلامی در قبال دولت جدید ترامپ گفت: «این‌گونه نیست که دست روی دست گذاشته باشیم و منتظر باشیم ترامپ بیاید و بگوید سیاست ما در برابر ایران چیست و بعد تازه ما یادمان بیاید که می‌خواهیم چه کار کنیم. حتما مدت‌هاست در این ارتباط فکر می‌کنیم و با دوستانمان مشورت داشته‌ایم.»
او گفت: «وقتی سیاست‌های طرف مقابل اعلام شد، ما هم متناسب با آن سیاست‌ها عمل می‌کنیم.»
“کانال مسقط تعطیل شده”
درباره کانال‌های ارتباطی میان ایران و آمریکا، تخت روانچی تنها کانال رسمی را سفارت سوئیس در تهران دانست و گفت “از این کانال چه در دوران اول ترامپ و چه در دوران بایدن و دوره‌های دیگر استفاده شده و خواهد شد”.
به گفته او در دوران ریاست جمهوری بایدن “کانال مسقط نیز راه‌اندازی شد که در واقع کانال گفت‌وگوهای غیرمستقیم بین ایران و آمریکا بود که این کانال چند وقتی است که تعطیل شده است”.
معاون وزارت خارجه ایران همچنین تصریح کرد که برخی کشورها پیام‌هایی را میان ایران و آمریکا رد و بدل کرده‌اند اما به گفته او: «چند روزی است که دولت جدید آمریکا بر سر کار آمده و پیامی رد و بدل نشده و اکنون زود است در مورد کانال‌های ارتباطی صحبت کنیم، اگرچه کانال رسمی سفارت سوئیس در تهران برای انتقال پیام وجود داشته و خواهد داشت.»
تابستان امسال و پیش از به قدرت رسیدن دوباره ترامپ، علی باقری کنی، سرپرست وقت وزارت خارجه جمهوری اسلامی گفت مذاکرات ایران و امریکا از طریق “گفت‌وگوهای غیرمستقیم” و با واسطه عمان (مسقط) در جریان است.
“تحولات منطقه ارتباطی به مسئله هسته‌ای ندارد”
مجید تخت روانچی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در این باره که کشورهای غربی معتقدند ایران تضعیف شده، گفت: «من این گزینه که ایران ضعیف شده است را قبول ندارم. برخی با توجه به تحولات منطقه این ادعا را مطرح می‌کنند، در صورتی که ادعای درستی نیست. از طرف دیگر تحولات منطقه ارتباطی به مسئله هسته‌ای و پرونده مذاکراتی ایران ندارد.»
به عقیده او در خاورمیانه نمی‌توان به “اتفاقات مقطعی” اطمینان و بر این اساس تصمیم‌گیری کرد. معاون وزارت خارجه این موضوع را که با توجه به وضعیت موجود منطقه می‌توان در مذاکرات از ایران امتیاز گرفت، “حرف‌های نامربوط” توصیف و تاکید کرد که “هنوز مقاومت پابرجاست”. او همچین تصریح کرد: «از طرف دیگر مسائل منطقه، ارتباطی به مذاکرات ندارد.»
“موضوعات غیرمربوط را در مذاکرات دخالت نمی‌دهیم”
مذاکرات ایران با کشورهای غربی پس از خروج امریکا از توافق برجام مدتها ادامه داشت اما به هیچ نتیجه مشخصی نرسید. یکی از دلایل اصلی شکست این مذاکرات این بود که طرف‌های غربی خواهان ورود به مسائلی چون نقش ایران در حمایت ازگروه‌های نیابتی و نیز برنامه موشکی این کشور در این مذاکرات هستند اما جمهوری اسلامی این موضوع را نمی‌پذیرد.
بیشتر بخوانید: ایران در تقاطع مذاکرات هسته‌ای و تغییرات منطقه‌ای
مجید تخت روانچی یک بار دیگر بر این مسئله تاکید کرد و گفت: «موضوعات غیرمربوط به پرونده هسته‌ای را در مذاکرات دخالت نمی‌دهیم، همان‌طور که در مذاکرات برجام این کار انجام شد».
او ادامه داد: «بحث هسته‌ای آن‌قدر برای خودش پیچیدگی دارد که اگر بخواهیم در مورد آن صحبت کنیم و به توافق برسیم، مدت زیادی طول می‌کشد که این کار انجام بشود، چه برسد به اینکه بخواهیم موضوعات دیگر که بسیار پیچیده هستند را در این مذاکرات دخالت دهیم. عملاً این امر امکان‌پذیر نیست.»
“بده بستانی در مذاکرات شکل نگرفته”
تا کنون سه دور از مذاکرات گروه تروئیکای اروپایی متشکل از کشورهای آلمان، بریتانیا و فرانسه با ایران انجام شده است؛ یک بار در نیویورک و دوبار در ژنو. تخت روانچی اما می‌گوید این مذاکرات هنوز شفاهی است و به مرحله کار روی متن نرسیده است.
او می‌گوید: «وقتی شفاهی صحبت می‌کنیم، یعنی هنوز آن حالت بده بستانی که در مذاکرات واقعی هست، شکل نگرفته است. این حالت چه موقع شکل می‌گیرد؟ وقتی که روی متن صحبت کنیم.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
به گفته معاون سیاسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، یکی از دلایلی که باعث شده این مذاکرات به مرحله تدوین متن نرسد، این بوده که “دولت جدید آمریکا تاکنون موضع خودش را در مورد توافق هسته‌ای و مذاکرات هسته‌ای اعلام نکرده است”.
او نتیجه می‌گیرد: «بنابراین باید صبر کنیم که سیاست آنها اعلام شود و ما براساس آن عکس‌العمل لازم را خواهیم داشت.»
“دو عنصر کلیدی در مذاکرات”
در ماه دسامبر، بریتانیا، آلمان و فرانسه ایران را متهم کردند که ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به سطوح “بی‌سابقه” رسانده است، بدون آنکه “هیچ توجیه غیرنظامی معتبری” ارائه دهد.
این سه کشور تأکید کردند: «ما مصمم هستیم از تمام ابزارهای دیپلماتیک، از جمله در صورت لزوم اعمال مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها (مکانیسم ماشه)، برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای استفاده کنیم.»
به گفته معاون وزارت خارجه ایران، برای رسیدن به یک توافق جدید دو عنصر کلیدی وجود دارد: «یکی اعتمادسازی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران و دیگری بحث رفع تحریم‌ها از سوی طرف‌های مقابل».
او البته مدعی شد: «از دید ما نیازی به اعتمادسازی وجود ندارد و برنامه هسته‌ای ما صلح‌آمیز است و تجربه و سابقه ما نشان داده که در این زمینه صادق هستیم. ولی این یک واقعیت است که طرف‌های مقابل می‌گویند که ما باید ثابت کنیم برنامه هسته‌ای‌مان صلح‌آمیز است. ما نیز می‌گوئیم در برابر این مسئله خواهان رفع تحریم‌ها هستیم و این دو موضوع منطق مذاکراتی ماست.»
آخرین دور این مذاکرات اوایل ژانویه در ژنو برگزار شد و طرفین آن را “جدی و سازنده” دانستند.
روانچی درباره تاریخ دور بعدی مذاکرات گفت: «هنوز تاریخ آن مشخص نشده، ولی استنباط می‌کنیم حدود یک ماه دیگر برگزار شود.»
اکتبر امسال “دوره برجام تمام می‌شود”
مجید تخت روانچی درباره توافق برجام و امکان احیای آن گفت: «واقعیت قضیه این است که در اکتبر ۲۰۲۵ یا مهرماه ۱۴۰۴ بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، دوره برجام تمام می‌شود و بعد از این تاریخ برجامی وجود ندارد. در حقیقت در این زمان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ که برجام بخشی از آن است، تمام می‌شود.»
او اما در عین حال تصریح کرد که “این که گفته می‌شود برجام مرده است، جمله مناسب و جالبی نیست”.
بیشتر بخوانید: جهان ناامید از برجام، به دنبال راه حل جدید
معاون سیاسی وزارت خارجه ایران ادامه داد: «پنج سال بعد از برجام، تحریم‌های تسلیحاتی از بین رفته است و دیگر معنا ندارد که در مورد این موضوع صحبت کنیم، یا در سال هشتم برجام، تحریم‌های موشکی و پهپادی از بین رفته‌اند، طبیعی است که معنایی ندارد در مورد آنها صحبت شود.»
او تصریح کرد: «یک سری سال‌ها و سررسیدها که در برجام قید شده، زمان آنها گذشته، ولی ما معتقدیم منطق حاکم بر برجام زنده است و طرف‌های مذاکراتی ما هم این را قبول دارند.»
“ارتباطی میان جنگ اوکراین و موضوع هسته‌ای نیست”
ارسال موشک و پهپاد از ایران به روسیه که از آنها در جنگ علیه اوکراین استفاده شده و شواهد متقنی نیز در این باره وجود دارد، یکی از موارد اختلاف ایران با غرب است. مقامات جمهوری اسلامی ضمن تکذیب این مسئله هرگونه مرتبط ساختن مذاکرات با این موضوع را رد می‌کنند.
مجید تخت روانچی نیز در این باره می‌گوید: «ما هیچ ارتباطی بین مسئله اوکراین و موضوع مذاکرات هسته‌ای نمی‌بینیم و نگاه طرف مقابل نیز این چنین است. آنها در عین حال که نظرشان در مورد تحولات اوکراین با ما یکی نیست، ولی از دیگر سو ارتباطی بین این دو مسئله نمی‌بینند و همان‌طور که اشاره کردم اگر بخواهیم موضوعات مختلف از جمله بحث اوکراین را وارد مذاکرات کنیم، کار به جلو نمی‌رود و هیچ کدام از طرفین نمی‌خواهند کار به جلو نرود.»
این در حالی است که بسیاری از سیاستمداران غربی معتقدند در هرگونه مذاکره با مقامات جمهوری اسلامی باید دو موضوع برنامه موشکی و پهپادی و نیز حمایت ایران از گروه‌های شبه نظامی در منطقه مدنظر قرار گیرد.
